Giấc mơ sáng suốt - nó là gì?

Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, vấn đề về những giấc mơ và khải tượng thường gây ra nhiều thắc mắc, tò mò, và đôi khi là lầm lạc. Cụm từ “giấc mơ sáng suốt” (lucid dream) thường được dùng trong tâm lý học hiện đại để chỉ trạng thái người mơ nhận thức được mình đang mơ và có thể điều khiển giấc mơ. Tuy nhiên, dưới lăng kính Kinh Thánh của đức tin Tin Lành, chúng ta cần xem xét hiện tượng này một cách thận trọng, đối chiếu với Lời Chúa, để phân biệt đâu là sự hướng dẫn chân chính từ Đức Chúa Trời, đâu là hoạt động của tâm trí tự nhiên hoặc thậm chí là sự đánh lừa của thế giới thuộc linh tối tăm.

I. Quan Điểm Kinh Thánh Về Giấc Mơ Và Khải Tượng

Kinh Thánh ghi nhận rõ ràng việc Đức Chúa Trời nhiều lần phán với con người qua giấc mơ (חֲלוֹם - chalom trong tiếng Hê-bơ-rơ) và khải tượng (חָזוֹן - chazon hoặc מַרְאָה - mar'ah). Đây là một phương tiện mặc khải đặc biệt của Ngài trong các thời đại nhất định, đặc biệt trước khi có sự mặc khải trọn vẹn qua Lời thành văn và qua Chúa Giê-xu Christ (Hê-bơ-rơ 1:1-2).

Một số ví dụ quan trọng:

• Gia-cốp: Mơ thấy một cái thang bắc từ đất lên đến trời (Sáng Thế Ký 28:12). Đây là lời hứa và sự xác nhận giao ước của Đức Chúa Trời.
• Giô-sép: Được ban cho những giấc mơ tiên tri về tương lai (Sáng Thế Ký 37:5-10) và được ơn giải mộng từ Đức Chúa Trời (Sáng Thế Ký 40:8, 41:16). Giô-sép tuyên bố: “Sự giải nghĩa há chẳng thuộc về Đức Chúa Trời sao?” Điểm then chốt là sự giải nghĩa đến từ Đức Chúa Trời, không phải từ kỹ thuật hay nỗ lực của con người.
• Vua Nê-bu-cát-nết-sa & Đa-ni-ên: Đa-ni-ên được ban cho sự khôn ngoan từ trên để giải tỏ những điều kín nhiệm, bao gồm cả giấc mơ của nhà vua (Đa-ni-ên 2:19-23, 28). Đa-ni-ên nhấn mạnh: “Chúa trên trời tỏ ra những điều kín nhiệm.”
• Giô-sép (chồng Ma-ri): Nhận lời phán dạy trực tiếp qua giấc mơ về việc đón Ma-ri về, trốn sang Ê-díp-tô, và trở về (Ma-thi-ơ 1:20, 2:13, 19).

Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng cảnh báo về những giấc mơ giả. Tiên tri Giê-rê-mi đã phải đối đầu với những tiên tri nói dối “nói sự hiện thấy giả dối của lòng mình, chớ chẳng phải từ miệng Đức Giê-hô-va mà ra” (Giê-rê-mi 23:16). Ông cảnh cáo: “Kẻ nào đã có lời ta, hãy nói lời ta cách trung tín… Kìa, Ta nghịch cùng những kẻ tiên tri nói lời giả dối, Đức Giê-hô-va phán vậy, những kẻ dùng lưỡi mình mà nói ra lời của Ngài” (Giê-rê-mi 23:28, 31).

II. “Giấc Mơ Sáng Suốt” Theo Khái Niệm Hiện Đại Dưới Ánh Sáng Kinh Thánh

Khái niệm “giấc mơ sáng suốt” ngày nay thường gắn liền với việc luyện tập ý thức để kiểm soát nội dung giấc mơ, được xem như một kỹ năng tâm lý. Mục tiêu có thể từ giải trí, khám phá tiềm thức, đến mục đích tâm linh mơ hồ. Là Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta cần đánh giá điều này qua ba lăng kính thần học then chốt:

1. Nguồn Gốc Của Giấc Mơ: Giấc mơ có thể đến từ (a) Đức Chúa Trời, (b) tâm lý/tâm sinh lý tự nhiên (tâm trí xử lý thông tin ban ngày, lo lắng, ký ức – Truyền đạo 5:3), hoặc (c) sự ảnh hưởng của ma quỷ (đánh lừa, gieo sự sợ hãi, hỗn loạn). Việc chủ động tìm kiếm và kiểm soát giấc mơ có thể mở cửa cho sự ảnh hưởng thuộc linh nguy hiểm, khi chúng ta cố gắng nắm quyền kiểm soát một lĩnh vực thuộc về ý thức và tiềm thức mà chính Chúa mới là Đấng cai trị.

2. Thẩm Quyền Và Trung Tâm Của Sự Mặc Khải: Đức tin Tin Lành tuyên xưng rằng Kinh Thánh là Lời được linh cảm, đầy trọn và đầy đủ của Đức Chúa Trời (II Ti-mô-thê 3:16-17). Sự mặc khải đặc biệt qua giấc mơ và khải tượng trong thời Tân Ước mang tính chất nền tảng cho Hội Thánh (qua các sứ đồ) và không có mục đích thêm thắt hay mâu thuẫn với Lời thành văn. Ngày nay, Chúa Thánh Linh dùng Lời Chúa đã được chép lại để dạy dỗ, quở trách, sửa trị và dạy chúng ta trong sự công bình (II Ti-mô-thê 3:16). Bất kỳ “giấc mơ” hay “khải tượng” nào, dù sống động đến đâu, nếu đi ngược lại giáo lý rõ ràng của Kinh Thánh, đều phải bị loại bỏ (Ga-la-ti 1:8).

3. Vai Trò Của Ý Chí Con Người Và Sự Phó Thác: Tinh thần của “giấc mơ sáng suốt” theo thế gian là kiểm soát (control). Tinh thần của đời sống trong Chúa là phó thác (surrender) và vâng phục. Chúa Giê-xu dạy: “Vậy, các ngươi hãy cầu như vầy: Lạy Cha chúng tôi ở trên trời… Ý Cha được nên, ở đất như trời” (Ma-thi-ơ 6:9-10). Sự tìm kiếm chủ động để điều khiển thực tại trong mơ có nguy cơ phản ánh tâm lý muốn làm chủ, thay vì tin cậy Chúa là Đấng cai trị mọi phương diện đời sống, kể cả khi ngủ (Thi Thiên 127:2).

III. Phân Biệt Thần Linh Và Ứng Dụng Thực Tiễn

Vậy, nếu một Cơ Đốc nhân trải qua một giấc mơ đặc biệt sống động hoặc có vẻ mang thông điệp, chúng ta nên xử lý thế nào? Kinh Thánh đưa ra nguyên tắc “thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng” (I Giăng 4:1).

Nguyên Tắc Kiểm Định Theo Kinh Thánh:

• Kiểm Tra Với Kinh Thánh (Lời Chúa): Thông điệp có phù hợp với bản tính, tính cách và lẽ thật đã được mặc khải của Đức Chúa Trời trong Kinh Thánh không? Nó có tôn cao Chúa Giê-xu Christ không? “Vì có nhiều tiên tri giả đã hiện ra trong thiên hạ” (I Giăng 4:1). Thần nào xưng nhận Giê-xu Christ là Chúa và Ngài đã đến trong xác thịt thì đến từ Đức Chúa Trời (I Giăng 4:2-3).
• Hiệu Quả Thuộc Linh: Giấc mơ đó có đem lại sự bình an thánh (trong Chúa), sự ăn năn, sự thúc giục vâng lời, yêu thương và gây dựng không? Hay nó đem đến sự sợ hãi, hỗn loạn, kiêu ngạo, hoặc khiến bạn xa rời Lời Chúa và Hội Thánh?
• Lời Khuyên Từ Hội Thánh Trưởng Thành: Hãy chia sẻ với những tín hữu trưởng thành, mực thước, am hiểu Kinh Thánh trong Hội Thánh địa phương của bạn. “Trong miệng hai hoặc ba người làm chứng, mọi việc đều được chắc chắn” (Ma-thi-ơ 18:16). Đừng sống trong thế giới thuộc linh cô lập.
• Sự Tôn Cao Chúa Cứu Thế: Cuối cùng, mọi sự đều phải quy về Chúa Giê-xu. Giấc mơ có khiến bạn càng thêm phụ thuộc vào Ngài, yêu mến Ngài và vâng phục Ngài hơn không? Hay nó khiến bạn chú tâm đến những điều huyền bí, đặc biệt và “bí mật” thuộc về bản thân?

IV. Ứng Dụng Thực Tế: Tập Trung Vào Sự Tỉnh Thức Thuộc Linh, Không Phải Kiểm Soát Giấc Mơ

Thay vì dồn nỗ lực vào việc “luyện mơ”, Cơ Đốc nhân được kêu gọi sống một đời sống tỉnh thức và cầu nguyện (Ma-thi-ơ 26:41). Sự “sáng suốt” thật mà chúng ta cần tìm kiếm là sự sáng suốt thuộc linh trong khi tỉnh thức, được Lời Chúa và Thánh Linh soi dẫn.

1. Làm Đầy Tâm Trí Bằng Lời Chúa: “Nguyện lời của Đấng Christ ở đầy trong lòng anh em” (Cô-lô-se 3:16). Khi tâm trí ta tràn ngập Lời Chúa ban ngày, thì ngay trong tiềm thức, những chân lý đó vẫn hoạt động. Thi Thiên 1 nói về người suy gẫm Lời Chúa ngày và đêm sẽ được phước.

2. Cầu Nguyện Trước Khi Ngủ: Dành thời gian phó thác mọi lo lắng, suy tư và chính giấc ngủ của mình cho Chúa. “Hãy trao mọi điều lo lắng mình cho Ngài, vì Ngài hay săn sóc anh em” (I Phi-e-rơ 5:7). Hãy cầu xin Chúa bảo vệ tâm trí và linh hồn bạn trong khi ngủ.

3. Không Tìm Kiếm Hay Tôn Sùng Các Kinh Nghiệm: Kinh nghiệm, dù là giấc mơ, không bao giờ được đặt trên Lời Chúa. Đức tin của chúng ta dựa trên lẽ thật khách quan về sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ, được làm chứng trong Kinh Thánh, chứ không dựa trên những trải nghiệm chủ quan (Rô-ma 10:17).

4. Sử Dụng Sự Sáng Suốt Để Phục Vụ Và Cầu Thay: Nếu Chúa cho bạn một sự nhạy bén thuộc linh đặc biệt (mà không phải là kiểm soát giấc mơ), hãy dùng nó trong sự khiêm nhường để cầu nguyện cho người khác, để được hướng dẫn bởi Kinh Thánh rõ ràng hơn, chứ không để tuyên bố những “mặc khải” mới mẻ.

Kết Luận

“Giấc mơ sáng suốt” theo nghĩa thế gian, với mục tiêu kiểm soát và khám phá thế giới mộng mị bằng sức riêng, không phải là điều mà Kinh Thánh ủng hộ hay khuyến khích. Thay vào đó, Kinh Thánh mời gọi chúng ta vào một sự “tỉnh thức sáng suốt” thuộc linh – một tâm trí được đổi mới (Rô-ma 12:2), được Lời Chúa làm cho dư dật, và được Thánh Linh dẫn dắt trong mọi lẽ thật (Giăng 16:13).

Ân điển và sự dẫn dắt của Đức Chúa Trời ngày nay đã được bày tỏ cách rõ ràng và đầy đủ trong Chúa Cứu Thế Giê-xu và trong Lời thành văn của Ngài. Hãy tập trung vào đó. Hãy khao khát được đầy dẫy Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18) và Lời của Đấng Christ (Cô-lô-se 3:16), hơn là khao khát những giấc mơ đặc biệt. Trong sự vâng phục và tin cậy ấy, chúng ta sẽ tìm thấy sự bình an thật sự – ngay cả trong giấc ngủ – vì biết rằng linh hồn mình thuộc về Đấng Chăn Chiên Nhân Lành, Đấng không hề ngủ hay ngủ gục (Thi Thiên 121:4).

“Sự bình an của Đức Chúa Trời, vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Jêsus Christ.” (Phi-líp 4:7)