Lời tiên tri cá nhân có phải là một khái niệm thuộc Kinh thánh?

Trong bối cảnh Cơ Đốc giáo đương đại, cụm từ "lời tiên tri cá nhân" (personal prophecy) thường được nhắc đến, đề cập đến việc một cá nhân nhận được một sứ điệp trực tiếp, cụ thể từ Đức Chúa Trời qua một người được xem là có ân tứ tiên tri, thường liên quan đến định hướng cuộc sống, công việc, hôn nhân, hay tương lai. Nhưng khái niệm này có thực sự thuộc về Kinh Thánh? Nó có phù hợp với mô hình tiên tri được trình bày trong Lời Chúa, hay là một sự phát triển—thậm chí sai lệch—từ giáo lý căn bản? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để phân tích bản chất của chức vụ tiên tri, ân tứ tiên tri trong Tân Ước, và đánh giá tính Kinh Thánh của việc tìm kiếm hay ban phát các "lời tiên tri cá nhân" chi tiết.

Để hiểu đúng, trước hết phải quay lại định nghĩa gốc. Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước), từ chính cho "tiên tri" là נָבִיא (navi), xuất phát từ gốc có thể có nghĩa là "kêu gọi" hoặc "tuyên bố". Một tiên tri (navi) chủ yếu là "người phát ngôn" cho Đức Chúa Trời, người công bố sứ điệp của Ngài, thường là sứ điệp cảnh cáo, kêu gọi ăn năn, hoặc bày tỏ ý định tương lai của Ngài liên quan đến dân sự hay các quốc gia (Phục truyền 18:18).

"Ta sẽ lấy lời ta đặt trong miệng người, thì người sẽ nói cho chúng mọi điều ta phán dặn người." (Phục truyền Luật lệ Ký 18:18)

Các tiên tri như Ê-sai, Giê-rê-mi, Ê-xê-chi-ên không chủ yếu đưa ra những lời tiên tri "cá nhân" an ủi, mà họ tuyên bố ý muốn công bình và sự phán xét của Đức Chúa Trời, đồng thời chỉ về Đấng Mê-si-a. Khi có sứ điệp cá nhân (như Nathan với Đa-vít trong 2 Sa-mu-ên 12), nó luôn gắn với tội lỗi, sự sửa phạt, và mục đích lớn hơn trong kế hoạch của Đức Chúa Trời.

Một dấu hiệu quan trọng của tiên tri thật là độ chính xác 100%. Phục truyền 18:20-22 đặt ra tiêu chuẩn khắt khe:

"Song có kẻ tiên tri tự kiêu, nói nhân danh ta một lời mà ta không biểu người nói... nếu tiên tri ấy nhân danh Đức Giê-hô-va nói mà lời không ứng nghiệm, không thành hiện thực, ấy là lời mà Đức Giê-hô-va chẳng hề phán." (Phục truyền 18:20,22)

Tiên tri giả bị hình phạt rất nặng. Điều này cho thấy tính nghiêm túc và thẩm quyền tối cao của lời tiên tri thật.

Sang Tân Ước, từ Hy Lạp cho "tiên tri" là προφήτης (prophētēs), với nghĩa tương tự: "người nói ra phía trước" hoặc "người tuyên bố". Chức vụ tiên tri và ân tứ tiên tri vẫn tồn tại trong Hội Thánh (Ê-phê-sô 4:11, 1 Cô-rinh-tô 12:10). Tuy nhiên, có sự thay đổi trọng tâm quan trọng.

Sứ đồ Phao-lô mô tả rõ mục đích của ân tứ tiên tri trong Hội Thánh:

"Kẻ nói tiên tri, thì nói với người ta để gây dựng, khuyên bảo và yên ủi." (1 Cô-rinh-tô 14:3)

Chữ "gây dựng" (οἰκοδομήν - oikodomēn) nghĩa là xây dựng lên. Ân tứ này nhắm đến lợi ích chung của Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:4,12). Trong các Hội Thánh đầu tiên, chúng ta thấy các tiên tri như A-ga-bút đưa ra lời tiên tri về nạn đói (Công vụ 11:27-28) hay về số phận của Phao-lô (Công vụ 21:10-11). Những lời này có tính chất cảnh báo và xác nhận, hơn là chỉ dẫn chi tiết cho đời sống cá nhân. Đáng chú ý, ngay cả khi A-ga-bút tiên tri, Hội Thánh và chính Phao-lô không thay đổi kế hoạch dựa trên lời tiên tri đó một cách mù quáng (Công vụ 21:12-14).

Quan trọng hơn, Tân Ước nhấn mạnh đến sự kiểm tra các lời tiên tri:

"Đừng khinh dể các lời tiên tri. Hãy thử xem điều nào là tốt lành, và giữ lấy điều ấy." (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:20-21)

"Còn như các tiên tri, phải có hai hoặc ba người nói, và những kẻ khác suy xét." (1 Cô-rinh-tô 14:29)

Việc "suy xét" (διακρινέτωσαν - diakrinetōsan) nghĩa là phán đoán, phân biệt kỹ càng. Điều này cho thấy các lời tiên tri trong Hội Thánh không có thẩm quyền tuyệt đối như Lời Kinh Thánh, và phải được đối chiếu với Lời Chúa đã được mặc khải.

Dựa trên nền tảng Kinh Thánh trên, chúng ta có thể phân tích khái niệm "lời tiên tri cá nhân" phổ biến ngày nay, thường có các đặc điểm: (1) Được đưa ra bởi một "tiên tri" cho một cá nhân; (2) Liên quan đến chi tiết đời tư như bạn đời, công việc, chuyển nhà, tài chính; (3) Thường mang tính khẳng định, tích cực; (4) Được xem như sự hướng dẫn trực tiếp phải tuân theo.

Những điểm không phù hợp với Kinh Thánh:

• Thiếu Sự Kiểm Tra: Nhiều "lời tiên tri cá nhân" được đưa ra trong môi trường thiếu sự "suy xét" của Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:29). Chúng thường được chấp nhận vì cảm xúc hoặc vì danh tiếng của người nói.
• Trọng Tâm Sai Lệch: Thay vì "gây dựng, khuyên bảo, yên ủi" Hội Thánh, chúng tập trung vào thành tựu, phước hạnh cá nhân, có thể khơi gợi tính ích kỷ thay vì sự vị tha.
• Nguy Cơ Thay Thế Sự Hướng Dẫn Của Thánh Linh: Kinh Thánh dạy rằng Thánh Linh hướng dẫn mỗi tín hữu (Rô-ma 8:14). Việc lệ thuộc vào lời tiên tri từ người khác có thể khiến Cơ Đốc nhân thụ động, không phát triển mối tương giao cá nhân với Chúa và không học biết phân biệt tiếng Ngài qua Lời Chúa và sự cầu nguyện.
• Vi Phạm Nguyên Tắc "Sola Scriptura" (Duy Kinh Thánh): Lời tiên tri cá nhân thường được đặt ngang hàng hoặc thậm chí trên Lời Chúa đã được chép. Nếu một "lời tiên tri" mâu thuẫn với nguyên tắc rõ ràng trong Kinh Thánh, nó phải bị loại bỏ. Tuy nhiên, nhiều người để cho cảm xúc và mong ước cá nhân lấn át nguyên tắc này.
• Mở Đường Cho Tiên Tri Giả: Chúa Giê-xu cảnh báo: "Hãy coi chừng tiên tri giả, là những kẻ mang lốt chiên đến cùng các ngươi, song bề trong thật là muông sói hay cắn xé" (Ma-thi-ơ 7:15). Những lời tiên tri về phước hạnh vật chất, thành công dễ dàng là mồi nhử hiệu quả (2 Ti-mô-thê 4:3-4).

Những điểm có thể phù hợp nếu được áp dụng đúng:

• Một lời khích lệ, an ủi (paraklēsis) cụ thể được Thánh Linh cảm động, phù hợp với Kinh Thánh, nhằm giúp một anh chị em đang trong hoạn nạn hoặc nghi ngờ.
• Một lời cảnh báo về nguy cơ tâm linh hoặc sai lầm sắp phạm, được nói ra trong tình yêu thương và khiêm nhường.
• Một sự xác nhận về ân tứ hoặc sự kêu gọi Chúa đã đặt để trong lòng một người, qua đó Hội Thánh có thể công nhận và khích lệ (1 Ti-mô-thê 4:14).

Thay vì chạy theo những lời tiên tri cá nhân mơ hồ và đầy rủi ro, Cơ Đốc nhân nên theo mô hình Kinh Thánh để nhận sự hướng dẫn:

1. Ưu Tiên Tuyệt Đối: Kinh Thánh (Lời Chúa Đã Được Mặc Khải)
Lời Chúa là "đèn cho chân tôi, ánh sáng cho đường lối tôi" (Thi thiên 119:105). Mọi sự hướng dẫn phải phù hợp và không bao giờ mâu thuẫn với chân lý đã được bày tỏ trong Kinh Thánh. Sự suy gẫm và học hỏi Lời Chúa hằng ngày là nền tảng (Giô-suê 1:8).

2. Sự Cầu Nguyện Và Tương Giao Cá Nhân Với Chúa
Qua sự cầu nguyện, chúng ta trình dâng những quyết định lên Chúa (Phi-líp 4:6-7). Sự bình an của Chúa có thể làm "kẻ gác giữ" cho lòng và trí chúng ta. Mối tương giao thân mật giúp chúng ta nhận biết tiếng Chúa (Giăng 10:27).

3. Sự Khôn Ngoan Được Ban Cho Bởi Thánh Linh
Gia-cơ 1:5 hứa: "Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho." Đức Chúa Trời ban sự khôn ngoan để chúng ta ra quyết định. Điều này đôi khi đến qua sự suy xét thuộc lý đã được Chúa chuẩn bị.

4. Sự Khuyên Bảo Của Hội Thánh Trưởng Thành
"Trong sự khuyên bảo của nhiều người khôn ngoan, có sự an ninh" (Châm ngôn 11:14, 15:22). Tham khảo ý kiến của những tín hữu trưởng thành, trung tín với Lời Chúa và quan tâm đến lợi ích thuộc linh của chúng ta là một con đường khôn ngoan.

5. Hoàn Cảnh Và Sự Mở Cửa/Đóng Cửa Của Chúa
Đức Chúa Trời cũng dùng hoàn cảnh để hướng dẫn (Công vụ 16:6-10). Tuy nhiên, điều này phải được cân nhắc cùng với các nguyên tắc trên, vì không phải mọi cánh cửa đóng lại đều do Chúa và không phải mọi cánh cửa mở ra đều là ý Ngài.

Nguyên Tắc Kiểm Tra Mọi Sự: Nếu có ai đó đưa ra một "lời tiên tri" hay "sự hướng dẫn" cho bạn, hãy áp dụng thử nghiệm Kinh Thánh:

• Nó có phù hợp với Lời Đức Chúa Trời đã chép không? (Ê-sai 8:20)
• Nó có tôn cao Chúa Giê-xu Christ không? (Khải huyền 19:10)
• Nó có mang lại sự gây dựng, khích lệ và an ủi thật sự không? (1 Cô-rinh-tô 14:3)
• Đời sống của người nói có phù hợp với những tiêu chuẩn đạo đức Kinh Thánh không? (Ma-thi-ơ 7:16-20)
• Cộng đồng Hội Thánh trưởng thành có xác nhận điều này không? (1 Cô-rinh-tô 14:29)

Khái niệm "lời tiên tri cá nhân" theo nghĩa hiện đại—như một kênh thông tin chi tiết, riêng tư, có thẩm quyền cho các quyết định đời sống—không phải là một khái niệm trung tâm hay lành mạnh trong Kinh Thánh. Trong khi ân tứ tiên tri vẫn có chỗ đặt trong Hội Thánh Tân Ước, nó luôn phải được thực hiện với sự khiêm nhường, dưới sự suy xét của Hội Thánh, và với mục đích chính là xây dựng thân thể Đấng Christ, chứ không phải thỏa mãn sự tò mò hay tham vọng cá nhân.

Con đường an toàn và đúng đắn cho mỗi Cơ Đốc nhân vẫn là đi sâu vào mối tương giao cá nhân với Chúa Giê-xu Christ qua Lời Ngài và sự cầu nguyện, được Thánh Linh dẫn dắt, và sống trong sự gắn kết với một Hội Thánh địa phương trung tín với Lời Chúa. Hãy để Lời Chúa làm nền tảng vững chắc cho mọi quyết định, và đừng đánh đổi sự tự do trong Thánh Linh để trở nên nô lệ cho những lời tuyên bố của con người, dù chúng nghe có vẻ thuộc linh đến đâu. Hãy nhớ lời của sứ đồ Giăng: "Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng" (1 Giăng 4:1).