Đức Chúa Trời có phải là con người không?

Trong hành trình đức tin, một trong những câu hỏi căn bản và sâu sắc nhất mà Cơ Đốc nhân cần giải đáp chính là bản chất của Đấng mình thờ phượng. “Đức Chúa Trời có phải là con người không?” – Câu hỏi tưởng chừng đơn giản lại chạm đến trọng tâm của thần học về sự hiện hữu, bản thể của Đức Chúa Trời và mầu nhiệm nhập thể. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh cách cẩn thận để tìm ra câu trả lời chính xác, phân biệt rõ giữa bản thể thiên thượng của Đức Chúa Trời và sự nhập thể của Ngài trong Chúa Cứu Thế Giê-xu.

Kinh Thánh tuyên bố rõ ràng và nhất quán rằng, trong bản thể thiên thượng của Ngài, Đức Chúa Trời KHÔNG PHẢI là con người. Ngài siêu việt và hoàn toàn khác biệt với loài thọ tạo.

Dân-số Ký 23:19 chép: “Đức Chúa Trời chẳng phải là loài người mà nói dối, cũng chẳng phải là con loài người mà ăn năn. Điều Ngài đã nói, Ngài há chẳng làm ư? Điều Ngài đã phán, Ngài há chẳng làm ứng nghiệm ư?” Câu Kinh Thánh then chốt này sử dụng từ “אִישׁ” (’îš) trong tiếng Hê-bơ-rơ, nghĩa là “người nam, con người”. Nó khẳng định một sự tương phản tuyệt đối: Đức Chúa Trời không thuộc loại “con người” (’îš) hay “con trai loài người” (ben-’āḏām). Bản chất của Ngài không mang những giới hạn, sự bất nhất hay sự hối cải thuộc về nhân tính.

Ô-sê 11:9 cũng nhấn mạnh: “Ta sẽ không hành động theo cơn giận dữ của Ta… vì Ta là Đức Chúa Trời, chứ không phải loài người; Ta là Đấng Thánh ở giữa ngươi.” Từ “Thánh” (“קָדוֹשׁ” (qāḏôš)) ở đây nói đến sự tách biệt hoàn toàn, sự khác biệt về bản chất. Đức Chúa Trời là Đấng Thánh, hoàn toàn tách biệt khỏi loài thọ tạo, trong đó có con người.

Trong Tân Ước, Giăng 4:24 ghi lại lời dạy của Chúa Giê-xu: “Đức Chúa Trời là thần, nên ai thờ lạy Ngài thì phải lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ lạy.” Từ Hy Lạp “πνεῦμα” (pneuma) được dịch là “thần”, chỉ về một thực thể phi vật chất, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian như thể xác con người. Khẳng định này loại trừ khả năng Đức Chúa Trời, trong bản thể căn bản, là một con người bằng xương bằng thịt.

Đây là điểm then chốt của đức tin Cơ Đốc. Mặc dù bản thể của Đức Chúa Trời không phải là con người, nhưng Ngài đã tự nguyện mặc lấy bản tính con người trong một người lịch sử là Giê-xu Christ ở Na-xa-rét.

Giăng 1:1, 14 trình bày mầu nhiệm này cách rõ ràng nhất: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời… Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta, đầy ơn và lẽ thật; chúng ta đã ngắm xem sự vinh hiển của Ngài, thật như vinh hiển của Con một đến từ nơi Cha.” Ở đây, “Ngôi Lời” (“ὁ λόγος” (ho logos)) là chính Đức Chúa Trời. Cụm từ “trở nên xác thịt” (“σὰρξ ἐγένετο” (sarx egeneto)) sử dụng từ sarx, có nghĩa là thịt, thể xác, bản chất con người với tất cả sự yếu đuối và giới hạn của nó (nhưng không có tội lỗi). Đấng vốn là Thần (pneuma) đã tự ý mang lấy bản tính con người (sarx).

Phi-líp 2:6-7 mô tả cử động tự hạ này: “Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời… song đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ và trở nên giống như loài người.” Chúa Giê-xu không ngừng là Đức Chúa Trời, nhưng Ngài đã thêm bản tính con người thật vào thần tính của mình. Đây là giáo lý về thần nhân tính (Hypostatic Union): một Ngôi vị, hai bản tính (thần tính trọn vẹn và nhân tính trọn vẹn) hiệp nhất cách không thể phân chia trong Chúa Giê-xu Christ.

Do đó, câu trả lời chính xác là: Đức Chúa Trời, trong thần tính của Ngài, không phải là con người. Nhưng Ngôi Hai trong Ba Ngôi Đức Chúa Trời, là Con Đức Chúa Trời, đã trở nên con người thật trong Chúa Giê-xu Christ để cứu chuộc nhân loại.

Việc hiểu đúng vấn đề này ngăn ngừa những lạc giáo nghiêm trọng:

• Thuyết Phiếm Thần: Nếu cho rằng Đức Chúa Trời cũng chỉ là một dạng “con người” cao cấp, chúng ta có thể rơi vào tư tưởng phiếm thần, xem mọi thứ đều là thần, làm mờ đi sự siêu việt của Đức Chúa Trời.
• Thuyết Duy Nhân: Nếu chỉ xem Chúa Giê-xu là một con người tốt lành (và phủ nhận thần tính), thì sự chết của Ngài không có giá trị cứu chuộc vô hạn. Chỉ có sự sống và sự chết của một Con Người-Thần mới có thể đền tội cho nhân loại.
• Lạc giáo Tà Thần: Ngược lại, nếu phủ nhận nhân tính thật của Chúa Giê-xu (cho rằng Ngài chỉ có vẻ ngoài như con người), thì sự chịu khổ, chịu chết và sự đồng cảm của Ngài với chúng ta đều là giả tạo (Docetism).

Kinh Thánh giữ thế cân bằng tuyệt vời: Chúa Giê-xu vừa hoàn toàn là Đức Chúa Trời (thấy quyền năng phép lạ, tha tội, tiếp nhận sự thờ phượng – Giăng 20:28) vừa hoàn toàn là con người (Ngài đói, khát, mệt, khóc, bị cám dỗ – Hê-bơ-rơ 4:15).

Chân lý này không chỉ là giáo điều khô khan, mà biến đổi đời sống chúng ta:

1. Nền Tảng cho Sự Cứu Rỗi Cá Nhân: Vì Chúa Giê-xu là Đức Chúa Trời, Ngài có quyền năng phá tan quyền lực tội lỗi và sự chết. Vì Ngài là con người thật, Ngài có thể đại diện cho chúng ta, chịu hình phạt thay cho chúng ta. Đức tin của bạn đặt trên một Đấng Cứu Rỗi đủ năng lực (vì là Đức Chúa Trời) và đủ đồng cảm (vì là con người). Hê-bơ-rơ 2:17 chép: “Vì vậy, Ngài phải được nên giống anh em mình trong mọi sự, hầu cho đối với Đức Chúa Trời, Ngài trở nên thầy tế lễ thượng phẩm, hay thương xót và trung tín, để đền tội cho chúng dân.”

2. Động Lực cho Sự Thờ Phượng Đúng Đắn: Chúng ta thờ phượng một Đức Chúa Trời siêu việt, Đấng đáng kính sợ, nhưng đồng thời, chúng ta có thể đến gần Ngài qua Chúa Giê-xu, là Em-ma-nu-ên, “Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta” (Ma-thi-ơ 1:23). Sự thờ phượng phải kết hợp lòng kính sợ thánh khiết và tình thân mật con thảo.

3. Gương Mẫu cho Đời Sống Đạo: Nhân tính trọn vẹn của Chúa Giê-xu cho chúng ta một gương mẫu hoàn hảo để noi theo. Chúng ta học nơi Ngài cách cầu nguyện, cách đối diện với cám dỗ, cách yêu thương và phục vụ. I Phi-e-rơ 2:21 khích lệ: “Ấy đó là sự kêu gọi của anh em, vì Đấng Christ cũng đã chịu khổ cho anh em, để lại cho anh em một gương, hầu cho anh em noi dấu chơn Ngài.”

4. Sự An Ủi Trong Sự Đồng Cảm của Chúa: Bạn có thể cầu nguyện với một Chúa thật sự hiểu bạn. Ngài không phải một vị thần xa cách. Ngài đã trải qua nỗi đau thể xác, sự phản bội của bạn hữu, nỗi cô đơn và cả sự chết. Hê-bơ-rơ 4:15-16 là lời hứa quý báu: “Vì chúng ta không có thầy tế lễ thượng phẩm không có thể cảm thương sự yếu đuối chúng ta, bèn có một thầy tế lễ bị thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song không phạm tội. Vậy, chúng ta hãy vững lòng đến gần ngôi ơn phước, hầu cho được thương xót và tìm được ơn để giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng.”

Qua sự khảo sát Kinh Thánh, chúng ta có thể tuyên xưng với lòng tin quyết:

“Đức Chúa Trời, trong thần tính thiên thượng của Ba Ngôi: Cha, Con và Thánh Linh, không phải và không bao giờ là một con người. Ngài là Thần, là Đấng Tạo Hóa, siêu việt và thánh khiết. Tuy nhiên, vì tình yêu cứu chuộc vĩ đại, Ngôi Con đời đời đã vâng lời, từ bỏ địa vị cao sang, mặc lấy bản tính con người trong Chúa Giê-xu Christ. Tại đó, Ngài vừa là Đức Chúa Trời trọn vẹn, vừa là con người trọn vẹn, để trở nên Cầu Nối duy nhất, Đấng Trung Bảo duy nhất giữa loài người tội lỗi và Đức Chúa Trời thánh khiết.”

Hiểu biết này không phải để thỏa mãn trí óc, mà để dẫn chúng ta đến sự thờ phượng sâu nhiệm hơn, đức tin vững vàng hơn vào sự cứu rỗi trọn vẹn, và một đời sống biến đổi để bước đi như Chúa đã bước đi. Hãy luôn ghi nhớ: Chúng ta thờ phượng một Đức Chúa Trời siêu việt nhưng cũng hiện diện, thánh khiết nhưng cũng đầy ân điển, Đấng đã đến gần chúng ta nhất có thể qua Con Người Giê-xu Christ.