Kinh Thánh nói gì về đức tin?

Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, có lẽ không khái niệm nào then chốt, sống động, đồng thời cũng thách thức như khái niệm “đức tin”. Đức tin không đơn thuần là một ý niệm triết học hay một cảm xúc tích cực; nó là nền tảng của mối tương giao với Đức Chúa Trời và là phương tiện để tiếp nhận ân điển Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đào sâu vào giáo lý Kinh Thánh về đức tin, khám phá định nghĩa, bản chất, biểu hiện, tấm gương và ứng dụng thực tiễn của nó trong đời sống người tin Chúa.

Trước khi phân tích, chúng ta cần hiểu đức tin là gì theo ngôn ngữ nguyên thủy của Kinh Thánh. Từ “đức tin” trong Tân Ước xuất phát từ tiếng Hy Lạp “pistis” (πίστις), mang ý nghĩa về sự tin cậy, sự trung tín, sự bảo đảm và sự thuyết phục mạnh mẽ. Định nghĩa kinh điển và trọn vẹn nhất được tìm thấy trong Hê-bơ-rơ 11:1 (1925): “Vả, đức tin là sự biết chắc vững vàng của những điều mình đang trông mong, là bằng cớ của những điều mình chẳng xem thấy.”

Câu Kinh Thánh này cho thấy hai phương diện không thể tách rời của pistis:

1. “Sự biết chắc vững vàng” (Hy Lạp: hupostasis - ὑπόστασις): Từ này trong ngữ cảnh cổ có thể hiểu là “thực thể”, “bản chất”, “giấy tờ đảm bảo”. Đức tin không phải là hy vọng mơ hồ, mà là sự xác tín vững chắc, như một tờ giấy đảm bảo quyền sở hữu cho những điều trông mong (như sự cứu rỗi, sự sống đời đời).

2. “Bằng cớ” (Hy Lạp: elegchos - ἔλεγχος): Có nghĩa là “bằng chứng xác thực”, “sự xác minh”. Đức tin chính là bằng chứng nội tại cho phép chúng ta nhìn thấy và xác nhận thực tại thuộc linh vô hình (như quyền năng Đức Chúa Trời, thiên đàng) như thể chúng hữu hình.

Như vậy, đức tin Cơ Đốc là sự xác tín dựa trên Lời của Đức Chúa Trời, biến những lời hứa thuộc linh thành hiện thực trong nhận thức và kinh nghiệm của người tin. Nó vượt trên lý trí tự nhiên nhưng không nghịch lại lý trí; nó dựa trên thẩm quyền của Đấng đã phán.

Đức tin không tồn tại trong chân không. Giá trị của đức tin được xác định bởi đối tượng mà nó hướng đến. Đức tin cứu rỗi không phải là tin vào một hệ thống tín điều trừu tượng, mà trước hết là tin vào một Con Người — Chúa Giê-xu Christ.

Giăng 3:16 tuyên bố: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” Cụm từ “tin Con ấy” trong tiếng Hy Lạp (pisteuō eis auton - πιστεύω εἰς αὐτόν) mang sắc thái mạnh mẽ hơn là “tin về”, mà là “tin vào”, “phó thác cho”, “giao phó bản thân mình cho”. Đức tin là sự giao phó toàn bộ con người mình cho Chúa Giê-xu Christ.

Nội dung của đức tin được tóm lược trong các tín điều căn bản: Tin Chúa Giê-xu là Con Đức Chúa Trời, đã chết thay cho tội lỗi chúng ta, sống lại từ kẻ chết và là Chúa (Rô-ma 10:9). Sứ đồ Phao-lô nhấn mạnh: “Vì ngươi tin lòng mình rằng Đức Chúa Trời đã khiến Ngài từ kẻ chết sống lại, thì sẽ được cứu” (Rô-ma 10:9). Đức tin vào sự phục sinh của Christ là đỉnh điểm của niềm tin Cơ Đốc, bảo đảm cho sự chiến thắng của Ngài trên tội lỗi và sự chết.

Một quan niệm sai lầm phổ biến là tách rời đức tin khỏi hành động. Kinh Thánh trình bày đức tin chân chính luôn sinh ra hành động tương ứng. Gia-cơ 2:17 tuyên bố cách dứt khoát: “Đức tin không có việc làm là đức tin chết.”

Điều này không có nghĩa chúng ta được cứu bởi việc làm, nhưng việc làm là bằng chứng không thể thiếu của đức tin sống động. Phao-lô nói về “đức tin hay làm việc” (Ga-la-ti 5:6). Tiếng Hy Lạp sử dụng từ energoumenē (ἐνεργουμένη), có nghĩa là “được vận hành”, “được thể hiện qua năng lực”. Đức tin chân thật được Thánh Linh vận hành và tự nó thể hiện qua tình yêu thương và việc lành.

Tấm gương kinh điển là tổ phụ Áp-ra-ham. Kinh Thánh nói ông “tin Đức Giê-hô-va, thì Ngài kể sự đó là công bình cho người” (Sáng Thế Ký 15:6). Nhưng đức tin đó đã được chứng minh thế nào? Bởi hành động vâng lời sẵn sàng dâng con trai Y-sác (Gia-cơ 2:21-22). Đức tin của ông “được trọn vẹn bởi việc làm”. Hành động không tạo ra đức tin, nhưng hoàn thiện và chứng thực nó.

Chương 11 thư Hê-bơ-rơ được mệnh danh là “phòng triển lãm đức tin”, liệt kê một loạt các anh hùng đức tin trong Cựu Ước. Phân tích những tấm gương này cho thấy đức tin có nhiều sắc thái:

• Đức tin sáng tạo (câu 3): Tin rằng thế giới vật chất được dựng nên bởi Lời Đức Chúa Trời.
• Đức tin hi sinh (A-bên, câu 4): Dâng của lễ tốt nhất bởi đức tin.
• Đức tin vâng lời (Nô-ê, câu 7): Hành động dựa trên lời cảnh báo chưa thấy.
• Đức tin lên đường (Áp-ra-ham, câu 8): Ra đi không biết mình đi đâu.
• Đức tin kỳ vọng (các tổ phụ, câu 13-16): Xưng mình là khách lạ trên đất, trông đợi quê hương trên trời.
• Đức tin chiến thắng (các quan xét, vua chúa, câu 32-34): Chiến thắng vương quốc, thực hiện sự công bình, nên mạnh mẽ từ yếu đuối.
• Đức tin chịu khổ (câu 35-38): Chịu tra tấn, chịu chết, sống lang thang trong hoang mạc vì đức tin nơi phần thưởng tốt hơn.

Điểm chung của họ là: “Nhờ đức tin” (Hy Lạp: Pistei). Họ không nhìn vào hoàn cảnh hiện tại, mà nhìn vào Đấng Tạo Hóa và lời hứa của Ngài. Đức tin cho họ một viễn cảnh vĩnh cửu, biến sự chịu khổ thành ý nghĩa và sự chết thành cánh cửa vào sự sống.

Đức tin không phải là một trạng thái tĩnh. Nó có thể và cần phải tăng trưởng. Các môn đồ đã kêu xin Chúa Giê-xu: “Xin thêm đức tin cho chúng tôi!” (Lu-ca 17:5). Chúa Giê-xu đáp lại bằng hình ảnh hạt cải, cho thấy dù đức tin nhỏ bé, nhưng có sức mạnh phi thường khi được đặt đúng chỗ (câu 6).

Thử thách là phương tiện Chúa dùng để tôi luyện và làm mạnh mẽ đức tin. I Phi-e-rơ 1:6-7 giải thích: “Anh em đang vui mừng, dầu hiện nay vì cớ trăm bề thử thách phải tạm buồn bực, hầu cho sự thử thách đức tin anh em... quý hơn vàng... đáng khen ngợi, tôn trọng, vinh hiển cho anh em...” Thử thách không phải để tiêu diệt đức tin, mà để thanh luyện nó, loại bỏ những tạp chất không tin cậy, khiến đức tin trở nên tinh ròng và quý giá hơn.

Làm thế nào để chúng ta áp dụng những lẽ thật này?

1. Lắng Nghe Và Suy Ngẫm Lời Chúa (Rô-ma 10:17): “Như vậy, đức tin đến bởi sự người ta nghe, mà người ta nghe, là khi lời của Đấng Christ được rao giảng.” Đức tin được nuôi dưỡng bằng cách tiếp xúc thường xuyên, chủ động với Lời Đức Chúa Trời. Hãy đọc, học, ghi nhớ và suy ngẫm Kinh Thánh.

2. Cầu Nguyện Trong Đức Tin (Mác 11:24): Chúa Giê-xu dạy: “Mọi điều các ngươi cầu xin khi cầu nguyện, hãy tin đã được, tất điều đó sẽ ban cho các ngươi.” Hãy trình dâng nhu cầu lên Chúa với thái độ tin cậy rằng Ngài nghe và sẽ đáp lời cách tốt nhất.

3. Bước Đi Trong Sự Vâng Lời, Dù Chưa Thấy Toàn Cảnh: Như Áp-ra-ham, hãy sẵn sàng vâng theo sự dẫn dắt của Chúa qua Thánh Linh và Lời Ngài, ngay cả khi con đường phía trước chưa rõ ràng. Mỗi bước vâng lời nhỏ sẽ củng cố đức tin cho bước lớn hơn.

4. Nhìn Xa Hơn Hoàn Cảnh (II Cô-rinh-tô 4:18): “Chúng ta chẳng chăm sự thấy được, nhưng chăm sự không thấy được; vì sự thấy được chỉ là tạm thời, mà sự không thấy được là đời đời.” Tập luyện đôi mắt thuộc linh để nhìn thấy công việc của Đức Chúa Trời đằng sau những sự kiện tự nhiên.

5. Ghi Nhớ Và Kể Lại Những Điều Chúa Đã Làm: Giống như dân Y-sơ-ra-ên dựng đá kỷ niệm, hãy ghi nhận và chia sẻ những lần Chúa đã thành tín, trả lời cầu nguyện, và dẫn dắt trong đời sống bạn. Điều này xây dựng “bằng cớ” cá nhân cho đức tin.

6. Giao Tiếp Với Cộng Đồng Có Đức Tin (Hê-bơ-rơ 10:24-25): Sự khích lệ, gương mẫu và sự cầu thay của các tín hữu khác là động lực mạnh mẽ giúp đức tin chúng ta đứng vững.

Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh sống động về đức tin: đó không phải là sự mù quáng, mà là sự thấy biết sáng suốt dựa trên Lời thành tín của Đức Chúa Trời. Nó không thụ động, mà chủ động và sáng tạo. Nó không bảo vệ chúng ta khỏi sóng gió, nhưng cho chúng ta chiếc neo chắc chắn giữa cơn bão (Hê-bơ-rơ 6:19). Cuối cùng, đức tin hướng về Chúa Giê-xu Christ, “Đấng làm đầu và cuối cùng của đức tin chúng ta” (Hê-bơ-rơ 12:2).

Hành trình đức tin là hành trình của sự phó thác, học biết và vâng lời từng ngày. Ước mong mỗi chúng ta, như các anh hùng đức tin xưa, có thể sống và bước đi với “sự biết chắc vững vàng” về những điều mình trông mong, và trở nên “bằng cớ” sống động về thực tại của Đức Chúa Trời cho thế giới đang hoài nghi này.