Mo-lóc là ai?

Trong hành trình tìm hiểu Kinh Thánh, đặc biệt là Cựu Ước, chúng ta thường bắt gặp những nhân vật và thực thể gây tò mò và kinh sợ. Một trong những cái tên nổi bật và đầy ám ảnh đó là Mo-lóc (cũng được phiên âm là Mo-lếch, Molech, hay Moloch). Đây không chỉ là một vị thần ngoại bang, mà còn là biểu tượng cho sự sa ngã cùng cực của dân Y-sơ-ra-ên khi họ lìa bỏ Giao Ước với Đức Giê-hô-va. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá bản chất, nguồn gốc, sự thờ phượng đáng kinh tởm dành cho Mo-lóc, cùng với những bài học cảnh tỉnh và áp dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Tên gọi "Mo-lóc" bắt nguồn từ từ gốc Hê-bơ-rơ "מֹלֶךְ" (Molech) hoặc "מֶלֶךְ" (Melech), có nghĩa là "vua". Trong các bản văn ngoài Kinh Thánh, đặc biệt là từ các tài liệu của người Phê-ni-xi và dân Ca-na-an, Molech thường được nhận diện là một vị thần chủ, có liên hệ mật thiết với việc cúng tế con cái. Một số học giả cho rằng Mo-lóc có thể là một danh xưng hoặc một tước hiệu dành cho thần Ba-anh (thần sinh sản, mưa gió) trong những nghi lễ đặc biệt tàn khốc, hơn là một vị thần hoàn toàn tách biệt. Từ nguyên này cho thấy uy quyền và địa vị tối thượng mà thần này muốn chiếm đoạt - một sự thách thức trực tiếp đối với Vương Quyền của Đức Giê-hô-va, Đấng thật sự là Vua của Y-sơ-ra-ên (Xuất Ê-díp-tô Ký 15:18; Thi Thiên 10:16).

Kinh Thánh không mô tả chi tiết hình dạng của tượng Mo-lóc, nhưng qua các khám phá khảo cổ và tài liệu lịch sử, các học giả tin rằng tượng Mo-lóc thường là một pho tượng bằng đồng, rỗng ruột, có đầu bò (biểu tượng cho sức mạnh và sự sinh sản) với hai cánh tay dang rộng. Điểm kinh hoàng nhất của sự thờ phượng này nằm ở nghi lễ hiến tế con cái bằng lửa.

"Ấy vậy, ngươi chớ nên làm ô uế cho con trai hay là con gái mình bằng cách khiến nó qua lửa." (Lê-vi Ký 18:21, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Cụm từ "khiến nó qua lửa" (Hê-bơ-rơ: הַעֲבִיר בָּאֵשׁ, ha`avir ba'es) là cách nói ám chỉ nghi thức hiến tế. Đứa trẻ sẽ bị đặt vào vòng tay đang dang rộng của pho tượng, rồi trượt xuống một lò lửa đang cháy rực bên trong hoặc bên dưới tượng. Âm nhạc, tiếng trống và tiếng hát lớn thường được dùng để át đi tiếng kêu thét của đứa trẻ và cha mẹ chúng (Xem Ê-xê-chi-ên 16:20-21). Địa điểm chính của sự thờ phượng khủng khiếp này được gọi là Trô-phết (Topheth) trong thung lũng Ben-hinnom, ở phía nam Giê-ru-sa-lem (Giê-rê-mi 7:31-32).

Sự thờ phượng Mo-lóc đã xâm nhập vào Y-sơ-ra-ên một cách thảm khốc, bất chấp luật pháp rõ ràng của Đức Chúa Trời cấm đoán (Lê-vi Ký 18:21; 20:1-5; Phục-truyền Luật-lệ Ký 18:10).

• Thời các Quan Xét và Vua Sa-lô-môn: Sự sa ngã bắt đầu từ sự giao thoa với các dân tộc ngoại bang. Sa-lô-môn, vị vua khôn ngoan, lại chính là người đã xây các nơi cao dâng của tế cho Mo-lóc và các thần khác để làm vui lòng các bà vợ ngoại bang của mình (I Các Vua 11:7). Hành động này đã mở đường cho sự bội đạo trong nhiều thế hệ.
• Thời các Vua Gian Ác: Các vua như A-cha (II Các Vua 16:3) và Ma-na-se (II Các Vua 21:6) đã trực tiếp "khiến con trai mình qua lửa", đưa sự thờ phượng ghê tởm này lên đến đỉnh điểm ngay tại Giê-ru-sa-lem.
• Lời Cảnh Báo của Tiên Tri: Các tiên tri của Đức Giê-hô-va đã lớn tiếng lên án tội lỗi này. Giê-rê-mi gọi Trô-phết là "nơi sát nhân" (Giê-rê-mi 7:31-32). Ê-xê-chi-ên quở trách dân sự vì đã hiến tế con cái mà Đức Chúa Trời ban cho chúng cho các thần tượng (Ê-xê-chi-ên 16:20-21; 23:37-39).
• Sự Cải Cách và Hủy Diệt: Vua Giô-si-a, trong cuộc cải cách tôn giáo vĩ đại, đã làm ô uế Trô-phết để không ai còn có thể "khiến con trai hay con gái mình qua lửa vì Mo-lóc nữa" (II Các Vua 23:10). Sự phán xét cuối cùng đã giáng xuống Giê-ru-sa-lem và Giu-đa vì những tội lỗi như thế này.

Việc thờ Mo-lóc không chỉ đơn thuần là một tập tục mê tín man rợ. Nó phơi bày một sự đối nghịch thần học sâu sắc với bản tính của Đức Giê-hô-va:

1. Sự Sống vs Sự Chết: Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên là Đấng ban sự sống, là nguồn gốc của mọi phước hạnh và lời hứa về dòng dõi (Sáng Thế Ký 12:2; Phục-truyền 30:19). Ngài ghét sự chết và sự hủy diệt. Ngược lại, Mo-lóc đòi hỏi sự chết, cướp đi sinh mạng của những đứa trẻ vô tội – là món quà quý giá nhất từ Đức Chúa Trời.

2. Sự Ban Cho vs Sự Đòi Hỏi: Đức Giê-hô-va ban Con Một của Ngài, Chúa Giê-xu Christ, để cứu chuộc con người (Giăng 3:16). Đó là sự ban cho tối thượng. Còn Mo-lóc đòi hỏi con người phải dâng điều quý nhất để mua chuộc ân huệ. Đó là tôn giáo dựa trên công đức và sự mặc cả đẫm máu, hoàn toàn trái ngược với ân điển.

3. Mối Quan Hệ Giao Ước vs Sự Sợ Hãi: Mối quan hệ giữa Đức Giê-hô-va với dân sự dựa trên giao ước, tình yêu thương và sự trung tín (Phục-truyền 7:9). Mối quan hệ với Mo-lóc dựa trên sự sợ hãi, mê tín và nỗ lực thao túng các thế lực hỗn loạn.

Chúng ta có thể nghĩ rằng việc thờ Mo-lóc là chuyện của quá khứ xa xưa. Tuy nhiên, tinh thần của Mo-lóc – sự sùng bái những điều đòi hỏi sự hy sinh mạng sống thuộc linh và thể xác của chúng ta và con cái chúng ta – vẫn còn hiện hữu dưới nhiều hình thức tinh vi.

1. "Thần Mo-lóc" của Chủ Nghĩa Thành Tích và Danh Vọng: Khi chúng ta đánh đổi thời gian dành cho gia đình, sức khỏe, và thì giờ tĩnh nguyện với Chúa để theo đuổi thành công, địa vị đến mức hủy hoại các mối quan hệ và đời sống thuộc linh, chúng ta đang "khiến con cái thuộc linh" của mình "qua lửa" cho thần thành tích. Đứa trẻ bị bỏ bê về tình cảm, thiếu sự dạy dỗ về Chúa vì cha mẹ quá bận rộn kiếm tiền, cũng là một dạng nạn nhân hiện đại.

"Vậy thì, dầu các ngươi hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." (I Cô-rinh-tô 10:31)

2. "Thần Mo-lóc" của Chủ Nghĩa Khoái Lạc và Tự Do Cá Nhân Cực Đoan: Văn hóa thế tục khuyến khích việc "hiến tế" những giá trị đạo đức Kinh Thánh, sự trong sạch thân thể, và sự thánh khiết của hôn nhân trên bàn thờ của "tự do làm bất cứ điều gì mình muốn". Việc phá thai vì sự tiện lợi cá nhân cũng mang dáng dấp của tinh thần Mo-lóc xưa.

3. "Thần Mo-lóc" của Sự Sợ Hãi và Mê Tín: Tham gia vào các hình thức bói toán, cầu cơ, tin vào bùa ngải, hoặc tìm kiếm sự bảo đảm từ những nguồn không thuộc về Đấng Christ, chính là tìm kiếm sự chỉ dẫn từ các "thần" khác, tựa như dân Giu-đa xưa tìm đến Mo-lóc trong cơn khủng hoảng.

4. Lời Kêu Gọi Tận Hiến Đúng Đắn: Đáp lại ân điển Chúa, chúng ta được kêu gọi dâng chính thân thể mình "làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời" (Rô-ma 12:1). Sự dâng hiến này mang lại sự sống, tự do và bình an, chứ không phải sự chết, nô lệ và sợ hãi như việc hiến tế cho Mo-lóc.

Mo-lóc đại diện cho thứ tôn giáo tối tăm, vị kỷ và chết chóc, đối lập hoàn toàn với Đức Chúa Trời chân thần là tình yêu, sự sống và ân điển. Lịch sử thờ phượng Mo-lóc của Y-sơ-ra-ên là một hồi chuông cảnh tỉnh lớn về sự nguy hiểm của việc dung hòa với thế giới và từ bỏ vị trí độc tôn của Đức Giê-hô-va. Đối với chúng ta ngày nay, câu hỏi không phải là "Tôi có đang thờ tượng Mo-lóc bằng đồng không?", mà là: "Tôi đang 'khiến qua lửa' những điều quý giá nào (thời gian, mối quan hệ, đạo đức, con cái thuộc linh) để cống hiến cho những 'thần' hiện đại của thành tích, khoái lạc, tiền bạc hay sự công nhận của người đời?"

Hãy kiểm tra đời sống mình. Hãy quyết định, như Giô-si-a, phá đổ và làm ô uế mọi "Trô-phết" trong đời sống chúng ta. Hãy quay về và tận hiến trọn vẹn cho Đức Chúa Trời, Đấng đã ban Con Ngài làm của lễ chuộc tội một lần đủ cả, để chúng ta không bao giờ phải sống trong sợ hãi hay tìm kiếm sự cứu rỗi nơi đâu khác.

"Hãy xem thử, chớ có ai trộm lấy anh em bởi triết học và lời hư không, theo truyền thống của loài người, sơ học của thế gian, chớ không theo Đấng Christ." (Cô-lô-se 2:8)