Ý nghĩa của chiếc mũ kippah / yarmulke là gì?

Trong thế giới tôn giáo đa dạng, biểu tượng và trang phục thường mang những ý nghĩa sâu sắc. Chiếc mũ kippah (hay yarmulke) là một hình ảnh quen thuộc gắn liền với người Do Thái giáo. Tuy nhiên, đối với Cơ Đốc nhân, đặc biệt là tín hữu Tin Lành, việc tìm hiểu ý nghĩa của nó không chỉ dừng lại ở khía cạnh văn hóa, mà còn là cơ hội để đào sâu Kinh Thánh, phân biệt giữa nghi lễ Cựu Ước và tự do trong ân điển Tân Ước, và rút ra những nguyên tắc thuộc linh ứng dụng cho đời sống tin kính.

Thuật ngữ "Kippah" (כִּיפָּה) trong tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa đen là "mái vòm" hoặc "cái chóp", ám chỉ hình dáng của chiếc mũ. Từ "Yarmulke" lại bắt nguồn từ tiếng Yiddish, và nhiều học giả cho rằng nó có nguồn gốc từ cụm từ "yarei malka" (יְרֵא מַלְכָּא) trong tiếng Aramaic, có nghĩa là "kính sợ Đức Vua". Ngay từ ngữ nguyên, chúng ta thấy ý nghĩa chính yếu của nó: một biểu tượng vật lý nhắc nhở về sự hiện diện tối cao của Đức Chúa Trời và thái độ kính sợ mà con người cần có trước Ngài.

Việc đội mũ này không xuất phát từ một điều răn trực tiếp trong Ngũ Kinh (Torah) như việc giữ ngày Sa-bát hay kiêng ăn một số loại thực phẩm. Thay vào đó, nó phát triển như một tập tục (minhag) dựa trên cách giải thích một số phân đoạn Kinh Thánh và sau đó được hệ thống hóa trong sách Shulchan Aruch (Bộ luật Do Thái giáo) vào thế kỷ 16. Tuy nhiên, để hiểu đầy đủ tư tưởng đằng sau nó, chúng ta phải quay về với Kinh Thánh.

Những người ủng hộ việc đội kippah thường tham chiếu đến một số phân đoạn Kinh Thánh để làm nền tảng cho tập tục này:

1. Ê-xê-chi-ên 44:18: "Chúng nó sẽ đội mão bằng vải gai trên đầu, và mặc quần bằng vải gai; chúng nó chẳng nên thắt lưng bằng vật gì làm cho đổ mồ hôi." Đoạn này mô tả trang phục của các thầy tế lễ khi thi hành chức vụ trong đền thờ. Từ "mão" ở đây trong tiếng Hê-bơ-rơ là "peer" (פְּאֵר), chỉ một loại khăn xếp hoặc mũ đặc biệt, biểu thị sự thánh khiết và tách biệt cho chức vụ. Dù không phải là kippah hiện đại, nhưng nó thiết lập nguyên tắc về việc che đầu trong bối cảnh thờ phượng và thiêng liêng như một dấu hiệu của sự tôn kính.

2. II Sa-mu-ên 15:30: Khi Đa-vít trốn khỏi Giê-ru-sa-lem vì Áp-sa-lôm, Kinh Thánh chép: "Đa-vít trèo lên triền núi Ô-li-ve, vừa leo vừa khóc, đầu trần và chân không." Hành động "đầu trần" (tiếng Hê-bơ-rơ: "ve-rosho chashui" - וְרֹאשׁוֹ חָשׂוּי) ở đây được hiểu là dấu hiệu của sự tang chế, hổ nhục và mất mát sự bảo vệ của Đức Chúa Trời. Ngược lại, việc che đầu có thể mang ý nghĩa của sự trang nghiêm, được bao bọc và tôn trọng.

3. Nguyên Tắc Tổng Quát về Sự Kính Sợ: Nhiều câu Kinh Thánh nhấn mạnh thái độ kính sợ Chúa là khởi đầu của sự khôn ngoan (Châm Ngôn 9:10). Tập tục đội kippah nhằm thể hiện cụ thể hóa nguyên tắc này suốt ngày, như một lời nhắc nhở thường trực rằng con người luôn ở dưới sự hiện diện và thẩm quyền của Đấng Tạo Hóa (yarei malka - kính sợ Đức Vua).

Theo thời gian, kippah chuyển từ một tập tục của các thầy tế lễ và những người đặc biệt sùng đạo thành một dấu hiệu nhận diện và nghĩa vụ tôn giáo cho nam giới Do Thái. Nó biểu thị:

- Sự Phục Tùng: Đầu được che như dấu hiệu của sự phục tùng trước thẩm quyền của Đức Chúa Trời.
- Sự Tách Biệt: Nó là một dấu hiệu hữu hình về giao ước và căn tính đặc biệt của dân Y-sơ-ra-ên (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:5-6).
- Sự Khiêm Nhường: Nó nhắc nhở người đội rằng có Đấng cao trọng hơn mình đang ở trên đầu mình.

Tuy nhiên, đây là điểm then chốt cần phân biệt rõ ràng cho Cơ Đốc nhân: Những nghi thức và biểu tượng về sự tách biệt và giao ước cũ (old covenant) như vậy đã được làm trọn và chuyển hóa trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Sứ đồ Phao-lô, một người Pha-ri-si am hiểu luật lệ, đã tuyên bố một chân lý mang tính cách mạng: "Vả, trong Đấng Christ Giê-xu, không hề có người Giu-đa hoặc người Gờ-réc; không hề có nô lệ hoặc tự do; không hề có nam hoặc nữ; vì anh em thảy đều là một trong Đấng Christ Giê-xu." (Ga-la-ti 3:28). Sự phân biệt dân tộc và nghi lễ bên ngoài nhường chỗ cho sự hiệp một trong Thánh Linh.

Khi nghiên cứu Tân Ước, chúng ta không tìm thấy bất kỳ mệnh lệnh nào cho Cơ Đốc nhân phải đội một loại mũ đặc biệt để thờ phượng. Thay vào đó, Kinh Thánh đưa chúng ta vào một nguyên tắc thuộc linh sâu sắc hơn nhiều.

1. Sự Che Phủ Thuộc Linh và Trật Tự Trong Sự Sáng Tạo (I Cô-rinh-tô 11:2-16):
Đây là phân đoạn quan trọng nhất bàn về vấn đề "che đầu". Sứ đồ Phao-lô thảo luận về trật tự trong sự sáng tạo: "Đầu của mọi người đàn ông là Đấng Christ, đầu của người đàn bà là người đàn ông, và đầu của Đấng Christ là Đức Chúa Trời." (câu 3). Trong bối cảnh thờ phượng công khai, người đàn ông không nên "che đầu" (câu 4,7) vì họ là hình ảnh và sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, còn người đàn bà nên che đầu như dấu hiệu của thẩm quyền (câu 5-6,10).

Điểm then chốt: "Che đầu" ở đây (tiếng Hy Lạp: katakalyptō - κατακαλύπτω) không phải nói về kippah nhỏ, mà là một khăn trùm (veil) lớn. Quan trọng hơn, Phao-lô nhấn mạnh đến thực tại thuộc linh đằng sau biểu tượng vật lý. Mục đích là để giữ gìn trật tự và sự tôn trọng, không phải là một nghi lễ cứng nhắc. Ngày nay, các Hội Thánh có cách ứng dụng khác nhau về vấn đề này, nhưng nguyên tắc chung vẫn là mọi sự phải được làm cho chỉnh tề và theo thứ tự (I Cô-rinh-tô 14:40).

2. Sự Thờ Phượng bằng Tâm Thần và Lẽ Thật (Giăng 4:23-24):
Chúa Giê-xu phán với người đàn bà Sa-ma-ri: "Giờ đến, khi những kẻ thờ phượng thật lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ phượng Cha: ấy đó là kẻ thờ phượng mà Cha tìm kiếm." Trọng tâm của sự thờ phượng Cơ Đốc không còn đặt trên núi nầy hay núi kia (địa điểm, hình thức bên ngoài), mà là trên tâm thần (thái độ bên trong, được Thánh Linh hướng dẫn) và lẽ thật (được Lời Chúa soi dẫn). Một chiếc mũ không thể thay thế cho một tấm lòng tan vỡ, khiêm nhường và vâng phục.

3. Mão Triều Thiên Thuộc Linh Thay Cho Biểu Tượng Vật Chất:
Trong khi kippah nhắc nhở về sự kính sợ, thì Tân Ước mô tả một "mão triều thiên" (stephanos - στέφανος) thuộc linh dành cho người tin Chúa:

• "Phần thưởng cho sự công bình… là mão triều thiên của sự sống" (Gia-cơ 1:12).
• "…Anh em sẽ được ban cho mão triều thiên của sự vinh hiển chẳng hề tàn héo." (I Phi-e-rơ 5:4).

Đây không phải là thứ đội lên đầu bằng vật chất, mà là sự xác nhận, phần thưởng và vinh dự đời đời từ chính Chúa dành cho những ai trung tín. Sự nhắc nhở của Cơ Đốc nhân không phải là một chiếc mũ bằng vải, mà là niềm hy vọng về mão triều thiên không hư mất (I Cô-rinh-tô 9:25).

Từ nghiên cứu trên, chúng ta rút ra những bài học thiết thực, vượt xa việc có hay không đội một chiếc mũ:

1. Nuôi Dưỡng Thái Độ "Kính Sợ Đức Vua" Mỗi Ngày:
Dù không đội kippah, Cơ Đốc nhân được kêu gọi sống với nhận thức thường trực về sự hiện diện của Đức Chúa Trời (Coram Deo - trước mặt Chúa). Mỗi hành động, suy nghĩ, lời nói đều ở dưới sự xem xét của Ngài (Thi Thiên 139:1-4). Sự kính sợ này không phải là nỗi sợ hãi kinh khiếp, mà là lòng tôn kính, thần phục và yêu mến sâu xa.

2. Sống Với Tấm Lòng Khiêm Nhường và Phục Tùng:
Chiếc kippah nhắc nhở về sự khiêm nhường. Ứng dụng của chúng ta là: "…hãy khiêm nhường, ở với nhau bằng lòng thương xót, lấy lễ độ mà nhường nhịn nhau." (Ê-phê-sô 4:2). Sự phục tùng của chúng ta là đối với Đấng Christ và Lời Ngài, được bày tỏ qua việc vâng giữ các điều răn Ngài vì lòng yêu mến (Giăng 14:15).

3. Tôn Trọng Sự Khác Biệt Văn Hóa và Tự Do Trong Ân Điển:
Hiểu ý nghĩa của kippah giúp chúng ta tôn trọng di sản Do Thái, là gốc rễ của đức tin chúng ta (Rô-ma 11:18). Đồng thời, chúng ta giữ vững sự tự do trong ân điển: không bị ràng buộc bởi luật lệ hình thức, nhưng cũng không khinh dễ hay phán xét anh em nào có cách thể hiện đức tin khác mình trong những vấn đề không căn bản (Rô-ma 14:1-4).

4. Tập Trung Vào Sự Tô Điểm Bên Trong:
Thay vì chú trọng vào trang sức hay biểu tượng bên ngoài, người nữ và người nam Cơ Đốc được kêu gọi tô điểm mình bằng "tính nết nhu mì, yên lặng của lòng" (I Phi-e-rơ 3:4) và mặc lấy "sự nhân từ, khiêm nhường, mềm mại, nhịn nhục" (Cô-lô-se 3:12). Đó mới là trang phục đẹp lòng Chúa.

Chiếc mũ kippah mang một ý nghĩa sâu sắc trong Do Thái giáo, như một biểu tượng của lòng kính sợ Đức Chúa Trời, sự khiêm nhường và ý thức về giao ước. Nghiên cứu về nó dẫn chúng ta vào một cuộc hành trình từ những hình bóng và nghi lễ của Cựu Ước đến thực tại thuộc linh trọn vẹn trong Tân Ước. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không bị ràng buộc bởi nghi thức này, nhưng chúng ta được mời gọi sống với bản chất thuộc linh mà nó đại diện: một đời sống luôn ý thức về sự hiện diện của Chúa, một tấm lòng khiêm nhường phục tùng, và một đức tin được bày tỏ qua tình yêu thương và sự thánh khiết thật từ bên trong.

Cuối cùng, lời nhắc nhở vĩ đại nhất của chúng ta không phải là vật chất trên đầu, mà là Thánh Linh của Đức Chúa Trời đang ngự trong lòng (I Cô-rinh-tô 6:19), và lời hứa rằng một ngày kia, những người trung tín sẽ nhận lấy "mão triều thiên của sự sống" từ chính tay Chúa Cứu Thế Giê-xu (Khải Huyền 2:10). Ước gì đời sống chúng ta luôn là một bài ca thờ phượng bằng cả tâm thần và lẽ thật.