Thiên Chúa Bất Khả Thụ Cảm
Trong hành trình tìm hiểu về bản tính của Đức Chúa Trời, một trong những thuộc tính quan trọng nhưng thường gây thắc mắc cho các tín hữu là Thiên Chúa bất khả thụ cảm (Divine Impassibility). Thuộc tính này không mô tả một Đức Chúa Trời lãnh đạm, xa cách, nhưng mặc khải một Đấng Toàn Hảo, Tự Hữu, và là nền tảng bất biến cho mọi lời hứa và sự cứu rỗi của chúng ta. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào khái niệm thần học này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, giải nghĩa nguyên ngữ, và rút ra những ứng dụng quý báu cho đời sống đức tin.
Thuật ngữ "bất khả thụ cảm" (impassibility) bắt nguồn từ tiếng Latinh "impassibilis", có nghĩa là "không thể bị động chịu đựng" hoặc "không thể bị tác động từ bên ngoài theo cách dẫn đến đau khổ, thay đổi, hoặc suy giảm." Khi áp dụng cho Đức Chúa Trời, thuộc tính này dạy rằng Đức Chúa Trời không thể bị tác động, ép buộc, hoặc chi phối bởi các thụ tạo của Ngài theo cách khiến Ngài trải qua những cảm xúc thụ động, những biến đổi trong bản thể, hay sự đau khổ mang tính chất bất toàn. Nói cách khác, Ngài hoàn toàn chủ động và tự quyết trong mọi sự. Ngài không bị "cảm xúc" chi phối như con người chúng ta, vốn thường là những phản ứng bất ổn trước các tác động bên ngoài.
Điều này không có nghĩa Đức Chúa Trời là vô cảm. Kinh Thánh nhiều lần nói về "cơn thạnh nộ" (Romans 1:18), "lòng thương xót" (Ê-phê-sô 2:4), và "tình yêu" (1 Giăng 4:8) của Ngài. Thuộc tính bất khả thụ cảm giúp chúng ta hiểu rằng những mô tả này là sự mặc khải chân thật về thái độ thánh khiết và ý muốn trọn vẹn của Ngài đối với tội lỗi và thụ tạo, chứ không phải là những cảm xúc bất ổn, bị kích động như của con người. Tình yêu, sự thánh khiết và công bình của Ngài là những thuộc tính vĩnh hằng, hoàn hảo và ổn định trong chính bản thể Ngài.
Thuộc tính này gắn liền mật thiết với các thuộc tính khác của Đức Chúa Trời như Tự Hữu Hằng Hữu (Aseity), Bất Biến (Immutability), và Đơn Nhất (Simplicity). Cùng nhau, chúng vẽ nên bức chân dung về một Đức Chúa Trời hoàn toàn khác biệt và siêu việt trên mọi loài thọ tạo.
1. Đức Chúa Trời Là Đấng Tự Hữu và Bất Biến:
“Vì ta là Đức Giê-hô-va, ta không hề thay đổi.” (Ma-la-chi 3:6).
Câu Kinh Thánh then chốt này tuyên bố rõ ràng sự bất biến trong bản tính và ý muốn của Đức Chúa Trời. Trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ, từ được dùng là "lo' shaniti" (לֹא שַׁנִּיתִי), nhấn mạnh "Ta, chính Ta, đã không thay đổi." Sự bất biến này bao hàm cả cảm xúc và ý chí của Ngài. Ngài không như con người, bị hoàn cảnh bên ngoài làm cho dao động.
“Mọi ân điển tốt lành cùng sự ban cho trọn vẹn đều đến từ nơi cao và bởi Cha sáng láng mà xuống, trong Ngài chẳng có một sự thay đổi, cũng chẳng một bóng của sự biến cải nào.” (Gia-cơ 1:17).
Trong tiếng Hy Lạp, từ "parallagē" (παραλλαγή) chỉ về "sự thay đổi" và "tropēs" (τροπῆς) chỉ về "sự xoay chuyển, biến cải." Gia-cơ khẳng định rằng nơi Chúa không tồn tại ngay cả "bóng" của những điều đó.
2. Đức Chúa Trời Không Phải Là Loài Người:
“Đức Chúa Trời chẳng phải là loài người mà nói dối, cũng chẳng phải là con loài người mà ăn năn. Ngài đã nói, há chẳng sẽ làm sao? Ngài đã phán, há chẳng sẽ làm ứng nghiệm sao?” (Dân số ký 23:19).
Đoạn này phân biệt rõ ràng giữa Đức Chúa Trời và loài người. Sự "ăn năn" (Hê-bơ-rơ: "nacham" - נָחַם) ở đây mang ý nghĩa thay đổi ý định vì hối tiếc hoặc bị tác động bất ngờ. Đức Chúa Trời không thay đổi ý định theo kiểu đó vì Ngài biết trước và quyết định mọi sự trong sự toàn tri và chủ quyền tuyệt đối của Ngài. Khi Kinh Thánh nói "Đức Giê-hô-va ăn năn" (như trong Sáng Thế Ký 6:6), đó là cách nói nhân cách hóa (anthropomorphism) để con người chúng ta có thể hiểu được thái độ thánh khiết của Ngài đối với tội lỗi, chứ không phải Ngài thay đổi ý định một cách bất ngờ.
Đây là điểm then chốt và sâu sắc nhất. Nếu Đức Chúa Trời bất khả thụ cảm, làm thế nào chúng ta hiểu về sự đau đớn, khổ nạn và cái chết của Chúa Giê-xu Christ trên thập tự giá? Đây là mầu nhiệm của sự nhập thể.
1. Sự Nhập Thể: Ngôi Lời Đã Trở Nên Xác Thịt:
“Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta.” (Giăng 1:14).
Chúa Giê-xu Christ là Đức Chúa Trời trọn vẹn và là người trọn vẹn. Trong bản tính Thiên Chúa, Ngài vẫn giữ nguyên các thuộc tính thần linh, bao gồm tính bất khả thụ cảm. Bản tính thần linh không hề đau khổ, không hề chết. Tuy nhiên, trong bản tính nhân loại mà Ngài đã mặc lấy, Ngài đã tự nguyện và chủ động kinh nghiệm trọn vẹn mọi sự đau khổ, cám dỗ và sự chết thay cho chúng ta. Sự đau khổ xảy ra trong bản tính nhân loại của Ngài, được Ngài, là Đấng Thần-Nhân, chủ động đón nhận bằng ý chí tự nguyện vì mục đích cứu chuộc.
2. Thập Tự Giá: Hành Động Tự Nguyện Tối Cao:
“Ta phó sự sống ta, để được lấy lại. Chẳng ai cất lấy nó khỏi ta, nhưng tự ta phó cho.” (Giăng 10:17-18).
Lời tuyên bố này của Chúa Giê-xu cho thấy rõ ràng Ngài hoàn toàn chủ động. Sự đau khổ và cái chết của Ngài không phải là một sự kiện bất ngờ, bị động ép buộc Ngài phải chịu, mà là kế hoạch cứu chuộc đời đời được thực hiện bởi chính Ngôi Ba Ngôi. Đức Chúa Cha đã "không tiếc chính Con mình" (Rô-ma 8:32), và Con đã vâng phục cho đến chết (Phi-líp 2:8). Trong sự hiệp một Ba Ngôi, không có sự xung đột hay ép buộc, chỉ có tình yêu tự nguyện và kế hoạch cứu rỗi vĩnh cửu.
Hiểu biết về thuộc tính bất khả thụ cảm của Đức Chúa Trời không phải là một bài học thần học khô khan, nhưng mang lại nền tảng vững chắc và niềm an ủi sâu xa cho đời sống đức tin.
1. Nền Tảng Cho Sự Tin Cậy Tuyệt Đối:
Vì Đức Chúa Trời không thay đổi và không bị chi phối bởi cảm xúc bất ổn, các lời hứa của Ngài là chắc chắn và đáng tin cậy tuyệt đối. Chúng ta không phải lo sợ rằng hôm nay Ngài thương xót, nhưng ngày mai Ngài có thể thay lòng đổi dạ. Lời hứa về sự cứu rỗi trong Đấng Christ (Giăng 3:16), lời hứa về sự hiện diện của Ngài (Ma-thi-ơ 28:20), và lời hứa về sự chu cấp (Phi-líp 4:19) đều dựa trên bản tính trung tín bất biến của Ngài, không dựa trên cảm xúc hay hoàn cảnh của chúng ta.
2. An Ủi Trong Sự Cầu Nguyện:
Khi chúng ta cầu nguyện, chúng ta đến với một Đấng hoàn toàn chủ động, toàn tri và đầy lòng thương xót. Ngài lắng nghe lời cầu xin của chúng ta không phải vì chúng ta "gây xúc động" cho Ngài bằng những lời lẽ cảm tính, nhưng vì Ngài, trong tình yêu thương vĩnh cửu và ý muốn trọn vẹn của Ngài, đã định liệu để đáp lại đức tin của con cái Ngài. Chúng ta có thể cầu nguyện với lòng tin quyết rằng Ngài luôn hành động vì lợi ích tối cao của chúng ta (Rô-ma 8:28).
3. Hiểu Đúng Về Tình Yêu Của Đức Chúa Trời:
Tình yêu của Đức Chúa Trời (agapē trong tiếng Hy Lạp) không phải là một cảm xúc lãng mạn, dễ thay đổi, nhưng là một hành động ý chí quyết tâm, một sự cam kết trọn vẹn vì lợi ích của đối tượng được yêu. Tình yêu ấy được bày tỏ cách rõ ràng nhất nơi thập tự giá của Chúa Giê-xu Christ (Rô-ma 5:8). Vì tình yêu này bắt nguồn từ chính bản thể bất biến của Ngài, nên nó là vĩnh cửu, không điều kiện (dành cho những kẻ được chọn trong Đấng Christ), và không bao giờ thất bại.
4. Sự Bình An Giữa Hoàn Cảnh Biến Động:
Cuộc sống chúng ta đầy dẫy những thay đổi, cảm xúc lên xuống, và những đau khổ bất ngờ. Nhưng niềm tin vào một Đức Chúa Trời bất khả thụ cảm và bất biến cho chúng ta một mỏ neo vững chắc cho linh hồn (Hê-bơ-rơ 6:19). Ngài là "Cha của sự sáng, trong Ngài chẳng có sự biến cải" (Gia-cơ 1:17). Chúng ta có thể tìm được sự ổn định và bình an khi đặt lòng tin nơi Đấng không hề thay đổi.
Học thuyết về Thiên Chúa bất khả thụ cảm dẫn dắt chúng ta đến sự thờ phượng sâu nhiệm hơn. Nó bảo vệ sự siêu việt và toàn hảo của Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, như J.I. Packer đã nhắc nhở, chúng ta không dừng lại ở những thuộc tính trừu tượng, mà phải đi đến sự mặc khải trọn vẹn và cụ thể về Đức Chúa Trời trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Chính Chúa Giê-xu là hình ảnh của Đức Chúa Trời không thấy được (Cô-lô-se 1:15). Nơi Ngài, chúng ta thấy được tình yêu thương, lòng thương xót, và sự thánh khiết của Đức Chúa Trời được bày tỏ một cách trọn vẹn và dễ hiểu nhất.
Vì vậy, khi suy ngẫm về Đức Chúa Trời bất khả thụ cảm, chúng ta hãy hướng mắt về thập tự giá. Tại đó, chúng ta thấy Đức Chúa Trời chủ động, tự nguyện, và trong tình yêu vĩnh cửu, đã thực hiện kế hoạch cứu chuộc cho nhân loại. Đấng Bất Biến đã bước vào dòng thời gian, Đấng Bất Khả Thụ Cảm đã kinh nghiệm sự đau khổ trong bản tính nhân loại, để những kẻ hay biến đổi và chịu nhiều cảm xúc như chúng ta, có thể được cứu rỗi và tìm thấy nơi nương náu vĩnh cửu trong Ngài. A-men.