Bày tỏ đạo đức giả" là gì?

Trong xã hội và ngay cả trong cộng đồng đức tin, cụm từ “đạo đức giả” thường được sử dụng như một lời cáo buộc nặng nề. Nhưng trong ánh sáng của Lời Chúa, “bày tỏ đạo đức giả” không đơn thuần là một sự giả hình xã hội, mà là một tình trạng thuộc linh nghiêm trọh, một sự xung đột giữa bên ngoài và bên trong, giữa hình thức và thực chất. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào định nghĩa Kinh Thánh, các biểu hiện, hậu quả, và quan trọng hơn, con đường giải thoát khỏi sự ràng buộc của đạo đức giả để sống một đời sống chân thật trước mặt Đức Chúa Trời.

Trong Tân Ước Hy Lạp, từ then chốt để chỉ “đạo đức giả” là ὑπόκρισις (hypokrisis) và ὑποκριτής (hypokritēs). Thú vị là, từ này xuất phát từ ngành sân khấu, dùng để chỉ “một diễn viên đeo mặt nạ” (hypo = dưới, krinō = phán xét, diễn giải). Một diễn viên đeo mặt nạ để đóng một vai khác với con người thật của họ. Chúa Giê-xu đã sử dụng hình ảnh mạnh mẽ này để mô tả những người Pha-ri-si và kinh sư, là những người “bày tỏ” (phaínō – tỏ ra, phô bày) một hình ảnh ngoan đạo bên ngoài trong khi bên trong lại trống rỗng hoặc đầy sự gian ác (Ma-thi-ơ 23:27-28).

Trong Cựu Ước, khái niệm này được diễn đạt qua ý tưởng về sự “giả hình” hay “không chân thật”. Châm Ngôn 26:23-25 cảnh báo: “Môi miệng sốt sắng và lòng độc ác, Khác nào bình sành bọc bạc giả. Kẻ nào có lòng ghen ghét dùng môi miệng giả dối mà che đậy; Trong lòng nó ẩn sự gian giả.” Ở đây, sự tương phản giữa “môi miệng sốt sắng” (bên ngoài) và “lòng độc ác” (bên trong) chính là cốt lõi của đạo đức giả.

Kinh Thánh, đặc biệt qua những lời dạy của Chúa Giê-xu, chỉ ra nhiều hình thức bày tỏ đạo đức giả một cách rõ ràng:

1. Sự Thờ Phượng Hình Thức, Thiếu Lòng Chân Thật: Chúa Giê-xu phán: “Dân nầy lấy môi miệng tôn kính Ta; nhưng lòng chúng nó cách xa Ta lắm” (Ma-thi-ơ 15:8, trích Ê-sai 29:13). Sự thờ phượng trở thành thói quen, nghi lễ, nhưng thiếu đi tấm lòng kính sợ và yêu mến Chúa thật. Họ “bày tỏ” sự tôn kính bằng môi miệng, nhưng động cơ và tình yêu thật thì không có.

2. Việc Làm Công Bố Nhằm Được Người Đời Tán Thưởng: Đây là một chủ đề xuyên suốt trong Ma-thi-ơ chương 6. Chúa Giê-xu cảnh báo về việc “bày tỏ” sự nhân đức trước mặt người ta để được họ thấy. - Bố Thí: “Khi các ngươi bố thí, đừng thổi kèn trước mặt mình, nhưng bọn đạo đức giả làm trong các nhà hội và ngoài các đường phố, để được người ta tôn vinh” (Ma-thi-ơ 6:2). Hành động vốn tốt lành lại trở thành phương tiện để “diễn” (hypokrisis) cho người khác xem. - Cầu Nguyện: “Khi cầu nguyện, đừng làm như bọn đạo đức giả; vì họ ưa đứng cầu nguyện trong các nhà hội và góc đường, để cho người ta thấy” (Ma-thi-ơ 6:5). - Kiêng Ăn: “Khi kiêng ăn, chớ làm bộ ưu sầu như bọn đạo đức giả; vì họ làm cho mặt mày hóa ra xấu xí, để người ta thấy là họ kiêng ăn” (Ma-thi-ơ 6:16). Trong tất cả những việc này, điểm chung là động cơ. Hành động hướng về “người ta” thay vì hướng về “Cha các ngươi ở nơi kín nhiệm” (Ma-thi-ơ 6:6).

3. Chú Trọng Luật Lệ Bên Ngoài, Bỏ Quan Tâm Công Bình và Lòng Thương Xót: Chúa Giê-xu quở trách nặng nề những người Pha-ri-si: “Khốn cho các ngươi, thầy dạy luật và người Pha-ri-si, là kẻ đạo đức giả! Vì các ngươi nộp một phần mười bạc hà, thì là, rau cần, mà bỏ qua những điều hệ trọng hơn trong luật pháp, là sự công bình, lòng thương xót và đức tin” (Ma-thi-ơ 23:23). Họ “bày tỏ” sự tuân thủ chi tiết luật lệ (dễ thấy, dễ đo lường) nhưng lại bỏ qua cốt lõi của luật pháp là tình yêu thương và lòng thương xót – những điều thuộc về tấm lòng.

4. Chỉ Trích Người Khác Trong Khi Chính Mình Còn Lỗi Lầm Lớn Hơn: “Sao ngươi dòm thấy cái rác trong mắt anh em ngươi, mà chẳng thấy cây đà trong mắt mình? Sao ngươi dám nói với anh em rằng: ‘Để tôi lấy cái rác ra khỏi mắt anh’, và này, cây đà vẫn ở trong mắt ngươi? Hỡi kẻ đạo đức giả! Trước hết phải lấy cây đà ra khỏi mắt mình đi, rồi mới thấy rõ mà lấy cái rác ra khỏi mắt anh em mình” (Ma-thi-ơ 7:3-5). Sự giả hình ở đây là tiêu chuẩn kép: khắt khe với người khác nhưng khoan dung với chính mình.

Căn Nguyên: Tận gốc rễ, đạo đức giả bắt nguồn từ tội lỗi trong lòng người, cụ thể là: - Sự kiêu ngạo và ham muốn được vinh hiển của người đời (Giăng 12:43). - Lòng sợ hãi người ta hơn là kính sợ Đức Chúa Trời (Lu-ca 12:4-5). - Nỗ lực tự xưng công bình bằng sức riêng, tạo ra một vỏ bọc ngoan đạo để che đậy sự bất toàn thực sự (Lu-ca 18:9-14). Nó là một chiến lược của xác thịt và thế gian để được chấp nhận, nhưng lại hoàn toàn đối nghịch với nguyên tắc của Nước Trời: “Đức Chúa Trời xem xét lòng người” (I Sa-mu-ên 16:7).

Hậu Quả: 1. Đối Với Mối Quan Hệ Với Chúa: Sự thờ phượng và phục vụ trở nên vô ích (Ma-thi-ơ 15:9). Đức Chúa Trời ghét sự giả hình (Lu-ca 12:1). Ngài là Thần Chân Thật, nên Ngài đòi hỏi sự chân thật trong nơi kín nhiệm (Thi thiên 51:6). 2. Đối Với Cá Nhân: Dẫn đến sự gánh nặng tâm lý, mệt mỏi thuộc linh vì phải liên tục “diễn”. Nó ngăn trở sự ăn năn thật và kinh nghiệm ân điển cứu rỗi. 3. Đối Với Hội Thánh: Làm vấy bẩn sự trong sạch của Thân Thể Chúa, gây vấp phạm cho người ngoài và làm nản lòng anh em đồng đức tin. Nó tạo ra một văn hóa “vẻ bề ngoài” thay vì sự thánh khiết thật từ bên trong.

Tin Lành của Chúa Giê-xu Christ không kêu gọi chúng ta cố gắng hơn để trở nên “chân thật”, nhưng mở ra con đường giải thoát khỏi vòng xoáy đạo đức giả:

1. Nhận Biết và Xưng Nhận Sự Giả Hình Của Chính Mình: Bước đầu tiên là thành thật với chính mình và với Chúa. “Nếu chúng ta nói mình không có tội, chúng ta tự lừa dối mình, và lẽ thật không ở trong chúng ta. Còn nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác” (I Giăng 1:8-9). Hãy cầu xin Chúa dò xét lòng mình (Thi thiên 139:23-24).

2. Đặt Đức Tin Nơi Sự Công Bình Của Đấng Christ, Không Phải Công Bình Của Riêng Mình: Đây là trọng tâm. Người Pha-ri-si tìm cách “bày tỏ” sự công bình của riêng họ. Nhưng Phao-lô tuyên bố: “Tôi đã bị đóng đinh với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi; nay tôi còn sống trong xác thịt, là tôi sống trong đức tin của Con Đức Chúa Trời” (Ga-la-ti 2:20). Sự công bình của chúng ta đến từ Chúa, bởi đức tin nơi Ngài (Phi-líp 3:9). Khi hiểu điều này, chúng ta không cần phải “diễn” nữa, vì địa vị của chúng ta trước mặt Chúa đã được Christ làm cho trọn vẹn.

3. Tập Trung Vào “Nơi Kín Nhiệm” Với Chúa: Chúa Giê-xu dạy chúng ta hãy vào phòng riêng, đóng cửa lại, cầu nguyện với Cha trong nơi kín nhiệm (Ma-thi-ơ 6:6). Đời sống chân thật bắt đầu từ những khoảnh khắc không ai thấy ngoại trừ Chúa. Hãy nuôi dưỡng mối tương giao thật với Ngài qua Lời Chúa và sự cầu nguyện riêng tư.

4. Sống Dưới Ánh Sáng Với Anh Em Đồng Đức Tin: “Nhưng nếu chúng ta đi trong sự sáng cũng như chính mình Ngài ở trong sự sáng, thì chúng ta giao thông với nhau” (I Giăng 1:7). Sự chân thật được nuôi dưỡng trong một cộng đồng tin kính, nơi chúng ta có thể thành thật về sự yếu đuối, chiến đấu của mình, nhận lời cầu thay và khích lệ (Ga-la-ti 6:2). Hội Thánh phải là nơi chúng ta có thể “cởi bỏ mặt nạ” trong an toàn.

5. Để Cho Thánh Linh Biến Đổi Từ Bên Trong: Chúng ta không thể tự mình thay đổi tấm lòng. Chính Thánh Linh Đức Chúa Trời mới có thể tạo nên sự chân thật từ bên trong. “Hãy cầu xin, sẽ được; hãy tìm, sẽ gặp; hãy gõ cửa, sẽ mở cho” (Ma-thi-ơ 7:7). Hãy cầu xin Chúa ban cho bạn một tấm lòng mới, chân thật và kính sợ Ngài (Ê-xê-chi-ên 36:26).

1. Trong Sự Thờ Phượng Cá Nhân & Chung: Trước khi tham dự lễ thờ phượng, hãy tự kiểm lòng mình. Bạn đến nhà thờ với động cơ gì? Để gặp Chúa hay để gặp gỡ, đánh giá người khác? Hãy tập trung vào Chúa, dâng lên Ngài sự ngợi khen chân thật từ tấm lòng.

2. Trong Chức Vụ: Khi phục vụ (dạy học, chơi nhạc, giúp đỡ…), hãy thường xuyên đặt câu hỏi: “Mình đang làm điều này cho ai?” Hãy dâng mọi việc phục vụ như của lễ sống cho Chúa (Rô-ma 12:1).

3. Trong Mối Quan Hệ: Hãy từ bỏ thói quen “làm vừa lòng người ta” bằng sự giả tạo. Thay vào đó, hãy tập nói lời chân thật trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15). Tha thứ khi người khác làm tổn thương bạn và xin lỗi khi bạn sai.

4. Trên Mạng Xã Hội: Đây là mảnh đất màu mỡ cho sự đạo đức giả. Hãy cẩn trọng: đời sống thuộc linh bạn đăng tải có phản ánh đúng cuộc sống thật, với những chiến đấu và ân điển, hay chỉ là những khoảnh khắc đẹp nhất được tuyển chọn? Hãy sử dụng mạng xã hội để làm chứng về ân điển Chúa, không phải để phô trương bản thân.

“Bày tỏ đạo đức giả” là kẻ thù của đời sống tin kính chân thật. Nó là chiến lược của ma quỷ và xác thịt để khiến chúng ta xây dựng một vương quốc hình thức thay vì kinh nghiệm vương quốc thật của Đức Chúa Trời trong lòng. Tin Mừng là Chúa Giê-xu Christ đã đến để giải cứu chúng ta khỏi chính sự giả hình này. Khi chúng ta xưng nhận sự bất toàn của mình và đặt đức tin nơi sự công bình trọn vẹn của Ngài, chúng ta được tự do để sống thật – không cần mặt nạ, không cần diễn xuất – trước mặt Đức Chúa Trời và trong cộng đồng đức tin. Sự chân thật không phải là sự hoàn hảo, mà là sự minh bạch về sự bất toàn của mình và sự trọn vẹn của Đấng Christ. Ước gì chúng ta, là Hội Thánh của Ngài, ngày càng trở nên một cộng đồng của ân điển và chân lý, nơi mọi người có thể “đến gần với lòng chân thật” (Hê-bơ-rơ 10:22).