Chúa Giê-su muốn nói gì khi phán: 'Chén này là giao ước mới trong huyết Ta'?

Trong đêm trước khi chịu chịu nạn, cùng các môn đồ dùng bữa Tiệc Ly, Chúa Giê-su đã cầm lấy chén và phán một lời có ý nghĩa định hình cho toàn bộ đức tin Cơ Đốc: “Chén nầy là giao ước mới trong huyết Ta, vì các ngươi mà đổ ra” (Lu-ca 22:20, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Lời tuyên bố này không chỉ là trung tâm của thánh lễ Tiệc Thánh mà còn là chìa khóa để hiểu được công việc cứu chuộc trọn vẹn của Đấng Christ. Để thấu hiểu chiều sâu thần học và sự phong phú thuộc linh trong lời phán này, chúng ta cần đặt nó trong dòng chảy lịch sử cứu chuộc của Đức Chúa Trời, đối chiếu với Cựu Ước và khám phá ý nghĩa của các từ ngữ nguyên bản.

Bối cảnh trực tiếp của lời phán này là bữa ăn Lễ Vượt Qua (Passover). Lễ Vượt Qua kỷ niệm biến cố giải cứu vĩ đại của Đức Chúa Trời dành cho dân Y-sơ-ra-ên khỏi ách nô lệ tại Ai Cập. Huyết của chiên con được bôi lên thanh cửa đã trở thành dấu hiệu để thiên sứ hủy diệt “vượt qua” (pass over) nhà ấy (Xuất Ê-díp-tô Ký 12:13). Chúa Giê-su, là “Chiên Con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi” (Giăng 1:29), đang thiết lập một kỷ nguyên giải cứu mới, vĩnh viễn. Ngài không phủ nhận Lễ Vượt Qua, nhưng làm ứng nghiệm và nâng nó lên một tầm cao mới. Chén trong bữa ăn thường là một trong những chén của lễ Vượt Qua, tượng trưng cho sự cứu chuộc hoặc lời hứa. Khi Chúa Giê-su cầm chén ấy và gán cho nó ý nghĩa hoàn toàn mới, Ngài đang tuyên bố rằng giao ước cũ, được ký kết bằng huyết của sinh tế, sắp được thay thế bằng một giao ước tốt hơn, được ký kết bằng chính huyết của Ngài.

• “Giao Ước” (Covenant - διαθήκη / diathēkē trong tiếng Hy Lạp): Từ này không chỉ đơn thuần là một hợp đồng hai chiều (syntheke), mà chủ yếu mang tính một chiều, là một sự sắp đặt, di chúc, hay ý định có hiệu lực từ phía Đức Chúa Trời. Nó là một lời hứa có điều kiện hoặc vô điều kiện từ phía Ngài. Trong bối cảnh Kinh Thánh, giao ước là khuôn khổ cho mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời và dân sự Ngài. Giao ước quan trọng trong Cựu Ước là Giao Ước Môi-se (hay Giao Ước Cũ), được lập bằng huyết của sinh tế (Xuất Ê-díp-tô Ký 24:8).
• “Mới” (New - καινὴ / kainē trong tiếng Hy Lạp): Từ kainē không chỉ có nghĩa là “mới” về mặt thời gian (như neos), mà còn nhấn mạnh vào chất lượng mới mẻ, khác biệt, tốt hơn và vượt trội. Nó không phải là một bản cập nhật cho giao ước cũ, mà là một thực thể hoàn toàn mới, một khởi đầu mới. Chúa Giê-su đang nói đến “Giao Ước Mới” mà các tiên tri như Giê-rê-mi và Ê-xê-chi-ên đã báo trước.

Lời Chúa Giê-su là sự ứng nghiệm trực tiếp và tối thượng của lời tiên tri trong Giê-rê-mi 31:31-34:

“Đức Giê-hô-va phán: Nầy, những ngày đến, bấy giờ ta sẽ lập một giao ước mới với nhà Y-sơ-ra-ên và với nhà Giu-đa... Ta sẽ đặt luật pháp ta trong bụng chúng nó và chép vào lòng. Ta sẽ làm Đức Chúa Trời chúng nó, chúng nó sẽ làm dân ta... Ta sẽ tha sự gian ác chúng nó, và không nhớ tội chúng nó nữa.”

Giao ước mới này có những đặc điểm nổi bật:

1. Tính Chất Nội Tâm: Không còn là luật pháp được chép trên bảng đá bên ngoài (Xuất Ê-díp-tô 24:12), mà được chép vào “trong lòng” (lòng dạ) và “trí óc”. Điều này ứng với công việc của Đức Thánh Linh, Đấng sẽ khiến chúng ta muốn làm theo ý Chúa (Ê-xê-chi-ên 36:26-27; Phi-líp 2:13).

2. Mối Quan Hệ Cá Nhân: “Ta sẽ làm Đức Chúa Trời chúng nó, chúng nó sẽ làm dân ta.” Đây là ngôn ngữ của hôn ước, nhấn mạnh sự gần gũi, biết Chúa cách cá nhân.

3. Sự Tha Thứ Triệt Để và Trọn Vẹn: “Ta sẽ tha sự gian ác chúng nó, và không nhớ tội chúng nó nữa.” Sự tha thứ này không dựa trên sự lặp lại của các sinh tế, mà dựa trên một của lễ chuộc tội duy nhất, trọn vẹn.

Cụm từ “trong huyết Ta” (ἐν τῷ αἵματί μου / en tō haimati mou) và “vì các ngươi mà đổ ra” là trọng tâm của thần học về sự chuộc tội. Trong Cựu Ước, “huyết tượng trưng cho sự sống” (Lê-vi Ký 17:11), và sự đổ huyết của sinh tế là phương cách để chuộc tội (làm sạch tội lỗi). Tuy nhiên, huyết của bò đực, dê đực không thể cất tội đi một cách vĩnh viễn (Hê-bơ-rơ 10:4).

Huyết của Chúa Giê-su mang ý nghĩa vượt trội:

• Huyết của Giao Ước: Nó là chất “ký kết” cho giao ước mới. Cũng như Môi-se rưới huyết lên dân chúng và sách giao ước (Hê-bơ-rơ 9:19-20), huyết Chúa Giê-su là dấu ấn cuối cùng cho lời hứa cứu rỗi của Đức Chúa Trời.
• Huyết Để Chuộc Tội (Ransom): Chúa Giê-su phán “vì nhiều người mà đổ ra” (Ma-thi-ơ 26:28), chỉ về giá chuộc được trả để giải phóng chúng ta khỏi tội lỗi (Mác 10:45). Từ Hy Lạp được dùng cho “đổ ra” (ἐκχυννόμενον / ekchunnomenon) mang tính mạnh mẽ, gợi nhớ đến sự hy sinh mạng sống.
• Huyết Rửa Sạch và Thánh Hóa: Huyết Chúa Giê-su có quyền năng “rửa sạch mọi tội chúng ta” (1 Giăng 1:7) và “thánh hóa” chúng ta (Hê-bơ-rơ 13:12). Nó không chỉ che đậy tội lỗi mà tẩy sạch nó.
• Huyết Mở Đường Vào Nơi Chí Thánh: Nhờ huyết Ngài, chúng ta có sự “dạn dĩ đặng vào nơi rất thánh” (Hê-bơ-rơ 10:19), tức là được đến trực tiếp trước mặt Đức Chúa Trời, không cần hệ thống tế lễ trung gian nữa.

Thư Hê-bơ-rơ đã phát triển thần học này cách sâu sắc. Chúa Giê-su được gọi là “Đấng trung bảo của giao ước mới” (Hê-bơ-rơ 9:15, 12:24). Ngài là Đấng Trung Gian duy nhất đứng giữa Đức Chúa Trời và loài người (1 Ti-mô-thê 2:5). Giao ước Ngài lập ra là “tốt hơn” và “lập lên trên lời hứa tốt hơn” (Hê-bơ-rơ 8:6). Sự tốt hơn nằm ở chính của lễ: không phải huyết của chiên, bò, mà là “chính huyết Ngài… đã vào nơi thánh một lần đủ cả, mà được sự chuộc tội đời đời” (Hê-bơ-rơ 9:12). Đây là giao ước vĩnh cửu, không thể bị phá vỡ.

Lẽ thật về Giao Ước Mới trong huyết Chúa không chỉ là giáo lý, mà phải biến đổi đời sống chúng ta mỗi ngày.

1. Sống Trong Sự Đảm Bảo Của Sự Tha Thứ Trọn Vẹn: Khi bị kết tội bởi Satan hay lương tâm, chúng ta có thể nhắc nhở mình và nói với kẻ thù rằng: “Tội của tôi đã được tha, không phải vì tôi tốt, mà vì huyết của Giao Ước Mới – huyết Chúa Giê-su – đã đổ ra vì tôi.” Chúng ta không còn sống dưới sự kết án (Rô-ma 8:1).

2. Tiếp Cận Chúa Cách Tự Tin và Thân Mật: Nhờ huyết Ngài, chúng ta được xưng công bình và có thể “đến gần Ngài” (Hê-bơ-rơ 10:22) trong sự cầu nguyện bất cứ lúc nào, với tư cách là con cái yêu dấu, không phải như tội nhân sợ hãi.

3. Có Một Lương Tâm Trong Sạch: Huyết Chúa Giê-su thanh tẩy lương tâm chúng ta khỏi những việc chết (Hê-bơ-rơ 9:14). Chúng ta được tự do để phục vụ Chúa, không còn bị gánh nặng tội lỗi cũ kéo lùi.

4. Giữ Tiệc Thánh Với Sự Suy Ngẫm Sâu Sắc và Lòng Biết Ơn: Mỗi lần dự Tiệc Thánh, đừng làm theo thói quen. Hãy nhớ rằng chén ấy công bố Giao Ước Mới. Hãy suy ngẫm về giá của huyết đã đổ ra, về lời hứa tha thứ vĩnh viễn, và về mối quan hệ giao ước mà chúng ta được mời gọi bước vào.

5. Sống Dưới Ân Điển, Không Dưới Luật Pháp: Giao Ước Mới là giao ước của ân điển (Grace). Động lực cho sự vâng lời của chúng ta không còn là sự sợ hãi bị rủa sả, mà là lòng biết ơn vì tình yêu và sự tha thứ đã nhận lãnh. Luật pháp Chúa giờ đây được viết trong lòng, trở thành niềm vui và sự tự nguyện (Thi thiên 40:8).

6. Truyền Rao Tin Lành Về Sự Giải Hòa: Chúng ta là những sứ giả của Giao Ước Mới (2 Cô-rinh-tô 5:18-20). Sứ điệp của chúng ta là: “Hãy hòa thuận cùng Đức Chúa Trời” qua huyết của Đấng Christ. Đây là tin tốt nhất cho nhân loại.

Khi Chúa Giê-su phán “Chén nầy là giao ước mới trong huyết Ta,” Ngài không chỉ đang giải thích một nghi thức, mà đang thiết lập nền tảng cho mối tương giao đời đời giữa Đức Chúa Trời và những ai tin nhận Ngài. Đó là lời tuyên bố về một kỷ nguyên mới của ân điển, một sự tha thứ triệt để, và một sự hiện diện của Thánh Linh trong lòng. Giao ước này không dựa trên sự hoàn hảo của chúng ta, mà dựa trên sự hoàn hảo của Chúa Giê-su Christ và giá trị vô hạn của huyết Ngài.

Hôm nay, lời mời gọi đó vẫn còn hiệu lực. Chén ấy được đưa ra cho mỗi chúng ta. Bạn có sẵn lòng uống chén ấy, tức là bằng đức tin tiếp nhận công lao của huyết Chúa Giê-su đổ ra cho mình, và bước vào Giao Ước Mới của ân điển với Đức Chúa Trời không? Trong giao ước này, bạn tìm thấy sự bình an trọn vẹn, sự tự do đích thực, và một gia nghiệp đời đời.