Phép Báp-têm của Tín Hữu Theo Kinh Thánh
Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, phép báp-têm là một dấu mốc thiêng liêng và quan trọng, thường được gọi là “bí tích” hay “nghi lễ” công khai đầu tiên. Tuy nhiên, vượt ra khỏi khía cạnh nghi thức, Kinh Thánh trình bày báp-têm như một mạng lệnh, một lời hứa, và một sự đồng nhất sâu sắc với Chúa Cứu Thế Giê-xu. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát lời dạy của Kinh Thánh về phép báp-têm dành cho người tin Chúa, khai triển từ ngữ nguyên, bối cảnh lịch sử, ý nghĩa thần học cho đến ứng dụng thiết thực trong đời sống đức tin.
I. Khái Niệm và Từ Nguyên Của “Báp-têm”
Trong nguyên ngữ Tân Ước (Hy Lạp), từ được dùng là “βάπτισμα” (baptisma), xuất phát từ động từ “βαπτίζω” (baptizō). Từ này mang nghĩa cốt lõi là “nhận chìm”, “dìm xuống”, “làm ướt đẫm hoàn toàn”. Nó không đơn thuần chỉ sự rảy nước mà mô tả một hành động toàn diện, như việc nhúng một tấm vải vào thuốc nhuộm. Trong bối cảnh Do Thái giáo thời Chúa Giê-xu, có nghi thức thanh tẩy “mikveh”, nhưng phép báp-têm mà Giăng rao giảng và Chúa Giê-xu thiết lập mang một ý nghĩa mới mẻ và trọn vẹn hơn, gắn liền với sự ăn năn và Đấng Mê-si.
II. Báp-têm Trong Sự Dạy Dỗ và Mạng Lệnh của Chúa Giê-xu
Chúa Giê-xu không chỉ chịu báp-têm làm gương (Ma-thi-ơ 3:13-17) mà còn trực tiếp ban mạng lệnh về báp-têm. Đây là một trong những mạng lệnh sau cùng và hệ trọng nhất của Ngài trước khi thăng thiên, được ghi lại trong Ma-thi-ơ 28:18-20:
“Đức Chúa Jêsus đến gần, phán cùng môn đồ như vầy: Hết cả quyền phép ở trên trời và dưới đất đã giao cho ta. Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ, và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi. Và nầy, ta thường ở cùng các ngươi luôn cho đến tận thế.”
Mạng lệnh này, thường được gọi là “Đại Mạng Lệnh”, nối kết chặt chẽ ba yếu tố: rao giảng (dạy dỗ muôn dân), báp-têm (nhân danh Ba Ngôi), và môn đồ hóa (dạy giữ mọi điều). Báp-têm không phải là một lựa chọn tùy nghi, mà là một phần không thể tách rời của mệnh lệnh truyền giáo và trở nên môn đồ Chúa.
III. Báp-têm Trong Sách Công Vụ: Mô Hình Của Hội Thánh Ban Đầu
Sách Công Vụ các Sứ Đồ cung cấp những tấm gương sống động về việc thực hành báp-têm ngay sau khi người ta tin nhận Chúa. Mô hình nhất quán là: Nghe Tin Lành → Tin/Ăn năn → Chịu Báp-têm.
- Ngày Lễ Ngũ Tuần (Công vụ 2:37-41): Khi dân chúng nghe Phi-e-rơ giảng, “trong lòng cảm động”, họ hỏi: “Hỡi anh em, chúng ta phải làm chi?” Phi-e-rơ đáp: “Hãy hối cải, ai nấy phải nhân danh Đức Chúa Jêsus chịu phép báp-têm, để được tha tội, rồi sẽ được lãnh sự ban cho Đức Thánh Linh.” Kết quả, “những kẻ nhận lời đó đều chịu phép báp-têm” (câu 41).
- Thầy đội Cọt-nây (Công vụ 10:47-48): Khi Đức Thánh Linh giáng trên những người ngoại bang đang nghe giảng, Phi-e-rơ kết luận: “Những người nầy đã nhận được Đức Thánh Linh cũng như chúng ta, thì có ai cấm chúng ta làm phép báp-têm trong nước cho họ chăng? Người lại truyền làm phép báp-têm cho họ nhân danh Đức Chúa Jêsus Christ.”
- Người cai ngục tại Phi-líp (Công vụ 16:30-33): Sau khi hỏi: “Hỡi các chúa, tôi phải làm chi cho được cứu rỗi?”, người cai ngục và cả nhà nghe lời Chúa, tin và “tức thì người và mọi kẻ thuộc về mình đều chịu phép báp-têm”.
Các trường hợp khác như người Ê-thi-ô-bi (Công vụ 8:36-38), Sau-lơ (Công vụ 9:18, 22:16) đều cho thấy báp-têm diễn ra ngay sau khi tin, như một hành động công khai và tức thì của đức tin.
IV. Ý Nghĩa Thần Học Thâm Sâu Của Báp-têm
Các thư tín của Phao-lô và Phi-e-rơ đào sâu ý nghĩa thiêng liêng của báp-têm, vượt xa hành động vật chất.
1. Báp-têm: Sự Đồng Chết, Đồng Sống Lại Với Đấng Christ (Rô-ma 6:3-5)
“Hay là, anh em chẳng biết rằng chúng ta thảy đều đã chịu phép báp-têm trong Đức Chúa Jêsus Christ, tức là chịu phép báp-têm trong sự chết Ngài sao? Vậy chúng ta đã bị chôn với Ngài bởi phép báp-têm trong sự chết Ngài, hầu cho Đấng Christ nhờ vinh hiển của Cha được từ kẻ chết sống lại thể nào, thì chúng ta cũng sống trong đời mới thể ấy.”
Ở đây, Phao-lô dùng hình ảnh mạnh mẽ: dìm xuống nước tượng trưng cho sự chôn với Christ, đưa lên khỏi nước tượng trưng cho sự sống lại với Ngài. Báp-têm là “cuộc phẫu thuật thẩm mỹ thuộc linh”, nơi danh tính cũ (con người tội lỗi) bị chôn đi, và một con người mới trong Christ được trỗi dậy. Đây không phải là phép màu cơ học, mà là dấu hiệu bên ngoài của một thực tại bên trong bởi đức tin.
2. Báp-têm: Sự Mặc Lấy Christ và Trở Nên Một Thân (Ga-la-ti 3:27, I Cô-rinh-tô 12:13)
Trong Ga-la-ti 3:27, Phao-lô viết: “Vì chưng anh em thảy đều chịu phép báp-têm trong Đấng Christ, đều mặc lấy Đấng Christ vậy.” Từ “mặc lấy” (ἐνδύω) diễn tả một sự bao phủ, đồng nhất hoàn toàn. Báp-têm là lễ công bố rằng chúng ta thuộc về Christ, được bao bọc bởi sự công bình của Ngài.
I Cô-rinh-tô 12:13 nhấn mạnh khía cạnh hiệp nhất: “Vì chúng ta hoặc người Giu-đa, hoặc người Gờ-réc, hoặc tôi mọi, hoặc tự chủ, đều đã chịu phép báp-têm chung một Thánh Linh để hiệp làm một thân; và chúng ta đều đã chịu uống chung một Thánh Linh nữa.” Báp-têm bằng Đức Thánh Linh (sự tái sinh) và báp-têm trong nước cùng làm chứng rằng chúng ta là chi thể của cùng một Thân Thể – Hội Thánh.
3. Báp-têm: Lời Nguyện Vọng Của Lương Tâm Tốt Lành Với Đức Chúa Trời (I Phi-e-rơ 3:21)
“Phép báp-têm bây giờ bèn là ảnh tượng của sự ấy để cứu anh em, phép ấy chẳng phải sự làm sạch ô uế của thân thể, nhưng một sự liên lạc lương tâm tốt với Đức Chúa Trời, bởi sự sống lại của Đức Chúa Jêsus Christ.”
Phi-e-rơ so sánh báp-têm với nước lụt thời Nô-ê – nước đoán phát nhưng cũng cứu gia đình Nô-ê. Ông nhấn mạnh: báp-têm không phải là nghi thức tẩy rửa thân thể để được cứu (phủ nhận quan niệm cứu rỗi bởi nghi lễ). Thay vào đó, đó là “sự liên lạc lương tâm tốt với Đức Chúa Trời” (συνείδησις ἀγαθὴ ἐπερώτημα εἰς Θεόν). Cụm từ này có thể hiểu là lời cam kết, lời hứa nguyện, hay lời cầu khẩn từ một lương tâm đã được tái sinh hướng về Đức Chúa Trời. Báp-têm là hành động của đức tin, nơi lương tâm được tẩy sạch bởi huyết Christ tuyên bố sự trung tín với Ngài.
V. Ứng Dụng Thực Tế Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Giáo lý về báp-têm không chỉ dừng lại ở sự hiểu biết, mà phải dẫn đến đời sống biến đổi.
- Vâng Lời và Công Khai Xưng Nhận Đức Tin: Đối với người mới tin Chúa, báp-têm là bước vâng lời đầu tiên, công khai tuyên xưng Chúa Giê-xu là Chúa. Đây là sự phân rẽ rõ ràng với đời sống cũ, giống như dân Y-sơ-ra-ên băng qua sông Giô-đanh vào Đất Hứa (Giô-suê 3).
- Sống Xứng Đáng Với Danh Nghĩa Đã Nhận: Vì đã “mặc lấy Christ” và được gọi là Cơ Đốc nhân (người thuộc về Christ), chúng ta được kêu gọi sống phù hợp với danh nghĩa ấy (Ê-phê-sô 4:1). Mỗi ngày là cơ hội để sống ra “sự chết của Chúa Jêsus” (II Cô-rinh-tô 4:10) – tức là từ bỏ tội lỗi, và thể hiện quyền năng phục sinh của Ngài – tức là năng lực sống thánh khiết, yêu thương.
- Ghi Nhớ và Sống Trong Hiệp Một: Báp-têm nhắc chúng ta rằng mình là một phần của Thân Thể lớn hơn. Điều này thúc đẩy tinh thần hiệp nhất, bao dung, và phục vụ lẫn nhau trong Hội Thánh địa phương.
- Là Cơ Hội Làm Chứng: Buổi lễ báp-têm là một dịp đặc biệt để mời thân hữu, gia đình chưa tin, chứng kiến lời chứng về ân điển Chúa. Câu chuyện cá nhân về việc tin Chúa và quyết định chịu báp-têm có sức mạnh chạm đến lòng người.
- Suy Ngẫm Về Giao Ước: Cơ Đốc nhân có thể thường xuyên nhìn lại ý nghĩa báp-têm của mình, như một lời nhắc nhở về giao ước mình đã ký với Chúa qua hành động đó, để được tươi mới và tỉnh thức trong đời sống thuộc linh.
Kết Luận
Kinh Thánh không chỉ dạy về phép báp-têm của tín hữu, mà còn trình bày nó như một mệnh lệnh của Chúa Giê-xu, một thực hành mẫu mực của Hội Thánh đầu tiên, và một giá lý phong phú về sự đồng nhất với sự chết, sự chôn và sự sống lại của Đấng Christ. Báp-têm là dấu hiệu hữu hình của ân điển vô hình, là tiếng “A-men” công khai của lương tâm đã được tái sinh đáp lại Tin Lành cứu rỗi. Nó không cứu rỗi chúng ta (chỉ đức tin nơi Christ mới cứu), nhưng nó là bước đi đức tin đầu tiên đầy ý nghĩa, đánh dấu lối vào một đời sống mới trong sự vâng phục và hiệp nhất với Thân Thể Đấng Christ.
Nếu bạn đã tin nhận Chúa Giê-xu nhưng chưa chịu báp-têm, hãy xem đây như lời mời gọi chân thành để vâng theo Lời Chúa. Nếu bạn đã chịu báp-têm, hãy sống mỗi ngày với tư cách là một con người đã được chôn và sống lại với Ngài, mang danh Christ và phản chiếu ân điển Ngài cho thế giới xung quanh.