Kinh Thánh nói gì về sự kiên trì? Kiên trì có nghĩa là gì?

Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều đối diện với những thử thách, khó khăn và những lúc mệt mỏi muốn buông xuôi. Giữa bối cảnh đó, sự kiên trì (perseverance) nổi lên như một đức tính nền tảng, không chỉ là sự cố gắng thuần túy của con người, mà là một món quà và sự kêu gọi từ chính Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát ý nghĩa thần học của sự kiên trì qua lăng kính Kinh Thánh, phân tích từ ngữ gốc, các phân đoạn then chốt và đúc kết những ứng dụng thiết thực cho đời sống thuộc linh.

Để hiểu sâu sắc, chúng ta cần trở về với ngôn ngữ gốc của Kinh Thánh.

• Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước): Từ then chốt là ὑπομονή (hupomonē), được cấu thành từ hupó (dưới) và ménō (ở lại, tồn tại). Nghĩa đen là “ở lại dưới” một gánh nặng, một sự thử thách, một áp lực, không chạy trốn hay bỏ cuộc. Đây không phải là thái độ thụ động chịu đựng, mà là sự chịu đựng tích cực, bền bỉ và đầy hy vọng. Từ này thường được dịch là “sự nhịn nhục”, “sự bền đỗ”, “sự kiên trì” (Ví dụ: Rô-ma 5:3-4, Gia-cơ 1:3). Một từ khác là προσκοπή (proskopē) trong Phi-líp 1:25, mang sắc thái “tiến tới, tiến bộ” trong đức tin.
• Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước): Khái niệm này thường được diễn đạt qua các hình ảnh và cụm từ. Ví dụ, động từ קָוָה (qāvāh) có nghĩa “trông đợi, hi vọng” (Ê-sai 40:31), hàm ý một sự kiên nhẫn chờ đợi tích cực nơi Chúa. Hay từ חָזַק (chāzaq) nghĩa là “mạnh mẽ, vững vàng, can đảm giữ vững” (1 Sử-ký 22:13).

Như vậy, kiên trì theo Kinh Thánh là thái độ và hành động vững vàng, bền lòng, chịu đựng và tiến tới trong đức tin, dưới sức ép của hoàn cảnh, với niềm hy vọng chắc chắn nơi Chúa và sự thành tín của Ngài.

Kinh Thánh trình bày sự kiên trì như một phần không thể tách rời của đời sống cứu rỗi chân thật.

1. Kiên Trì Là Bằng Chứng của Đức Tin Chân Thật: Chúa Giê-xu dạy: “Song kẻ nào bền đỗ cho đến cuối cùng, thì sẽ được rỗi” (Ma-thi-ơ 24:13). Câu này không dạy về sự cứu rỗi bởi việc làm, nhưng bày tỏ bản chất của đức tin chân thật: một đức tin có sức bền, có khả năng tồn tại qua mọi thử thách. Đức tin giả tạo sẽ bị phơi bày và tàn lụi khi gặp khó khăn (Ma-thi-ơ 13:20-21). Sứ đồ Gia-cơ cũng liên kết sự thử thách đức tin sinh ra “sự nhịn nhục” (hupomonē), và sự nhịn nhục phải có công việc trọn vẹn để tín đồ được trọn lành (Gia-cơ 1:3-4).

2. Kiên Trì Là Kết Quả của Sự Tác Động Thần Linh: Sự kiên trì của thánh đồ không phải từ nỗ lực cá nhân thuần túy, mà là kết quả của sự tể trị và ân điển của Đức Chúa Trời. Phao-lô khẳng định: “Ấy vậy, sự khốn khổ chúng ta sanh ra sự nhịn nhục; sự nhịn nhục sanh ra sự rèn tập; sự rèn tập sanh ra sự trông cậy” (Rô-ma 5:3-4). Chuỗi nhân quả này bắt đầu từ sự khốn khổ, và chính Đức Thánh Linh làm việc trong lòng chúng ta để biến nó thành sự nhịn nhục và cuối cùng là sự trông cậy vững chắc. Hơn nữa, trong Rô-ma 8:29-30, mọi kẻ được kêu gọi thì cũng được làm cho vinh hiển – điều này bao hàm sự bảo tồn và kiên trì của thánh đồ bởi quyền năng Chúa (Phi-líp 1:6).

Kinh Thánh đầy dẫy những tấm gương sống động về sự kiên trì, hướng chúng ta đến Chúa Giê-xu là gương mẫu tối cao.

• Gióp: Ông là biểu tượng của sự kiên nhẫn (hupomonē – Gia-cơ 5:11) giữa sự mất mát khủng khiếp và sự nghi ngờ. Lời tuyên xưng cuối cùng của ông: “Tôi biết rằng Đấng Cứu Chuộc tôi vẫn sống...” (Gióp 19:25) chính là cội nguồn của sự kiên trì đó.
• Áp-ra-ham: Ông “kiên nhẫn trông đợi” và nhận được lời hứa (Hê-bơ-rơ 6:15). Sự kiên trì của ông gắn liền với đức tin và sự vâng lời.
• Các Sứ Đồ và Những Người Tôi Tớ Chúa: Họ bị đánh đập, bắt bớ, nhưng vui mừng vì được kể là xứng đáng chịu nhục vì Danh Đấng Christ, và “cứ mỗi ngày... chẳng thôi dạy dỗ và rao truyền Tin Lành của Đức Chúa Jêsus Christ” (Công vụ 5:40-42).
• Chúa Giê-xu Christ – Gương Mẫu Tối Cao: Tác giả Hê-bơ-rơ thúc giục: “Hãy nhìn xem Đức Chúa Jêsus... là Đấng đã chịu được sự chống trả của tội nhân... Hãy nghĩ đến Đấng đã chịu sự chống trả như vậy... hầu cho các con chẳng mỏi mệt mà thôi lòng” (Hê-bơ-rơ 12:2-3). Chúa Giê-xu đã kiên trì vì sự vui mừng đặt trước mặt Ngài, đó là hoàn thành ý muốn Cha và đem nhiều con cái vào sự vinh hiển. Sự kiên trì của Ngài là nguồn sức mạnh và là khuôn mẫu cho chúng ta.

Sự kiên trì không vô ích, nhưng có một mục đích thần thánh và đưa đến những phần thưởng quý giá.

1. Mục Đích: Được Trở Nên Trọn Vẹn, Trưởng Thành (Gia-cơ 1:4). Quá trình kiên trì qua thử thách rèn giũa đức tin, loại bỏ những tạp chất, và làm cho chúng ta trở nên giống hình ảnh Chúa Giê-xu Christ hơn (Rô-ma 8:29).

2. Phần Thưởng:
- Sự Sống Đời Đời: “Ví bằng chúng ta nhịn nhục, chúng ta cũng sẽ đồng trị với Ngài” (2 Ti-mô-thê 2:12a). Sự kiên trì là dấu chỉ của đức tin dẫn đến sự cứu rỗi cuối cùng (Ma-thi-ơ 10:22).
- Mão Triều Thiên của Sự Sống: Chúa hứa cho “kẻ nào giữ đến cùng các việc Ngài” (Khải Huyền 2:10, 26).
- Phước Hạnh và Sự Trông Cậy Không Hổ Thẹn: Sự trông cậy do kiên trì mà sinh ra “không làm hổ thẹn” vì tình yêu Chúa được đổ vào lòng chúng ta bởi Đức Thánh Linh (Rô-ma 5:4-5).

Dựa trên nền tảng Kinh Thánh, chúng ta có thể áp dụng những nguyên tắc sau để phát triển sự kiên trì thuộc linh:

1. Gắn Chặt Mắt Vào Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 12:2): Mọi sự kiên trì đều bắt đầu từ việc nhìn xem Chúa, Đấng Khởi Nguyên và Cuối Cùng của đức tin chúng ta. Hãy thường xuyên suy ngẫm về thập tự giá, sự phục sinh và vinh hiển của Ngài. Sự vui mừng của Ngài sẽ trở thành sức mạnh cho chúng ta.
2. Sống Trong Lời Chúa và Cầu Nguyện: Lời Chúa là lương thực và nguồn khích lệ (Rô-ma 15:4). Cầu nguyện không thôi là phương cách nhận lãnh sức mới từ Đức Thánh Linh để kiên nhẫn (Ê-phê-sô 3:16).
3. Thuộc Về Một Thân Thể – Hội Thánh: Sự kiên trì không phải là cuộc chiến đơn độc. Hãy ở trong sự cảm thông, khích lệ, nhắc nhở và nâng đỡ của anh em tín đồ (Hê-bơ-rơ 10:24-25).
4. Đổi Góc Nhìn Về Thử Thách (Gia-cơ 1:2-4): Thay vì oán trách, hãy xem thử thách như cơ hội để đức tin được tôi luyện và sự kiên nhẫn có dịp hành động. Hãy cầu xin Chúa ban cho sự khôn ngoan để thấy được mục đích Ngài trong hoàn cảnh (Gia-cơ 1:5).
5. Bước Đi Từng Ngày Trong Sự Vâng Lời: Kiên trì thể hiện qua những bước vâng lời nhỏ nhặt, trung tín hằng ngày. “Vậy, anh em yêu dấu của tôi, hãy vững vàng, chớ rúng động, hãy làm công việc Chúa cách dư dật luôn, vì biết rằng công khó của anh em trong Chúa chẳng phải là vô ích đâu” (1 Cô-rinh-tô 15:58).
6. Nuôi Dưỡng Niềm Hy Vọng Cánh Chung: Sự kiên trì được nuôi dưỡng bởi sự trông đợi chắc chắn về sự trở lại của Chúa, sự phục hồi mọi sự, và sự sống đời đời trong nước Ngài. Hy vọng này là cái neo vững chắc cho linh hồn (Hê-bơ-rơ 6:19).

Sự kiên trì theo Kinh Thánh không phải là sự cứng đầu hay cố chấp, càng không phải là nỗ lực “cắn răng chịu đựng” bằng sức riêng. Đó là đặc tính của một đời sống được biến đổi bởi ân điển, được nuôi dưỡng bởi Lời Chúa, được thúc đẩy bởi tình yêu với Chúa Giê-xu Christ, và được hướng về niềm hy vọng vinh hiển đời đời. Nó là một hành trình đức tin, nơi chúng ta học tập “ở lại dưới” thập tự giá mỗi ngày, đồng thời tiến bước về phía trước với đôi cánh của kẻ trông cậy Chúa. Ước mong mỗi chúng ta, khi đối diện với muôn vàn thử thách của cuộc đời, sẽ luôn tìm thấy nguồn sức mới để kiên trì, bền đỗ trong Chúa, biết chắc rằng “Đấng đã gọi anh em là thành tín, chính Ngài sẽ làm việc đó” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:24).