Adonai" có nghĩa là gì?

Trong hành trình khám phá bản tính và danh tính của Đức Chúa Trời qua Kinh Thánh, chúng ta gặp nhiều danh xưng khác nhau, mỗi danh xưng mặc khải một khía cạnh đặc biệt về Ngài. Trong số đó, “Adonai” (אֲדֹנָי) là một danh xưng quan trọng, thường xuyên xuất hiện trong Cựu Ước, mang đến cho chúng ta sự hiểu biết sâu sắc về quyền tể trị tuyệt đối và mối quan hệ giao ước giữa Đấng Tạo Hóa với con người. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào ý nghĩa nguyên thủy của từ Adonai, bối cảnh sử dụng trong Kinh Thánh, và quan trọng hơn cả là ứng dụng thực tiễn của chân lý này trong đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân ngày nay.

Danh từ “Adonai” trong tiếng Hê-bơ-rơ có nguồn gốc từ từ gốc “אָדוֹן” (Adon), có nghĩa cơ bản là “chủ”, “chúa tể”, hoặc “người cai quản”. Từ này diễn tả quyền lực, thẩm quyền và địa vị tối cao. Khi thêm hậu tố đại từ nhân xưng số nhiều “-ai” (có thể hiểu là “của tôi”), nó trở thành “Adonai”, mang nghĩa “Chúa của tôi”, “Chủ tể của tôi” hoặc “Đấng cai trị đời tôi”.

Điểm thần học quan trọng cần lưu ý:

• Số nhiều của sự tôn trọng (Plural of Majesty): Dạng “Adonai” thực chất là danh từ “Adon” ở dạng số nhiều, kết hợp với đại từ ngôi thứ nhất số ít. Trong văn hóa Hê-bơ-rơ, việc sử dụng dạng số nhiều cho danh xưng của Đức Chúa Trời là cách diễn đạt sự tôn kính, vĩ đại và uy nghiêm trọn vẹn của Ngài. Điều này không hàm ý đa thần, mà là sự khẳng định về sự đầy trọn, vinh hiển trọn vẹn của một Đức Chúa Trời duy nhất.
• Mối quan hệ cá nhân: Hậu tố “-ai” biến danh xưng chung “Chúa tể” thành một lời tuyên xưng cá nhân và thân mật: “CHÚA của tôi”. Điều này chỉ ra rằng quyền tể trị của Đức Chúa Trời không phải là một khái niệm trừu tượng, xa cách, mà là một thực tại cá nhân mà mỗi tín hữu được mời gọi nhìn nhận và đầu phục.

Trong truyền thống Do Thái giáo, “Adonai” thường được dùng như một danh xưng thay thế cho Danh Riêng thiêng liêng của Đức Chúa Trời là YHWH (יהוה, thường đọc là “Yahweh” và trong nhiều bản dịch tiếng Việt được phiên âm là “Đức Giê-hô-va”). Lý do là vì sự tôn kính cực độ, người Do Thái tránh phát âm Danh YHWH để không vi phạm điều răn thứ ba (“Ngươi chớ lấy danh Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi làm chơi”, Xuất Ê-díp-tô Ký 20:7). Khi gặp chữ YHWH trong văn bản, họ sẽ đọc là “Adonai”.

Sự kết hợp giữa hai danh xưng này cho chúng ta một bức tranh toàn vẹn về Đức Chúa Trời:

• YHWH nói lên bản thể tự hữu và hằng hữu của Ngài – Đấng Tự Có và Hiện Có, Đấng lập giao ước và thành tín (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14-15).
• Adonai nhấn mạnh quyền tể trị và địa vị làm Chủ của Ngài trên muôn loài và trên đời sống cá nhân của chúng ta.

Hai danh xưng thường đi cùng nhau trong Kinh Thánh dưới dạng “Chúa Giê-hô-va” (Adonai YHWH), như trong sách Ê-sai: “Ngài phán rằng: Hỡi Gia-cốp, tôi tớ ta, và hỡi Y-sơ-ra-ên, kẻ ta đã chọn, hãy nghe! Ta là Đấng Tạo Hóa ngươi, Đấng đã dựng nên ngươi từ trong lòng mẹ, và sẽ giúp đỡ ngươi. Đừng sợ, hỡi tôi tớ ta, Gia-cốp; hỡi Giê-su-run, kẻ ta đã chọn!” (Ê-sai 44:1-2). Ở đây, “Adonai” được dịch là “Chúa” (trong “Chúa Giê-hô-va”), khẳng định quyền làm Chủ của Đấng Tự Hữu Hằng Hữu đối với dân sự Ngài.

1. Sáng Thế Ký 15:1-2 – Áp-ram Nhìn Nhận Chủ Quyền của Đức Chúa Trời:
“Sau các việc đó, trong sự hiện thấy có lời Đức Giê-hô-va phán cùng Áp-ram rằng: Hỡi Áp-ram, ngươi chớ sợ chi; ta là cái thuẫn đỡ cho ngươi; phần thưởng của ngươi sẽ rất lớn. Áp-ram thưa rằng: Lạy Chúa Giê-hô-va (Adonai YHWH), Chúa sẽ cho tôi chi?…”
Trong lời đối thoại này, Áp-ram (sau là Áp-ra-ham) đáp lại lời hứa của Đức Chúa Trời bằng danh xưng “Adonai YHWH”. Đây là sự công nhận đầy tôn kính rằng Đấng đang hứa với ông không chỉ là Đức Chúa Trời của giao ước (YHWH), mà còn là Chủ Tể (Adonai) có toàn quyền định đoạt và ban cho. Thái độ này là nền tảng của đức tin: tin cậy vào quyền tể trị yêu thương của Đấng làm Chủ đời mình.

2. Ê-sai 6:1-8 – Sự Xưng Nhận Adonai Trong Sự Kêu Gọi:
“Năm vua Ô-xia băng, tôi thấy Chúa (Adonai) ngồi trên ngôi cao sang, vạt áo Ngài đầy dẫy đền thờ... Tôi bèn nói: Khốn nạn cho tôi! Xong tôi chết mất! vì tôi là người có môi dơ dáy... đoạn tôi nghe tiếng Chúa (Adonai) phán rằng: Ta sẽ sai ai đi? Ai sẽ đi cho chúng ta? Tôi thưa rằng: Có tôi đây; xin hãy sai tôi.”
Trong khải tượng đầy quyền năng này, tiên tri Ê-sai thấy “Adonai” ngự trên ngôi cao sang. Sự nhận biết về quyền tể trị thánh khiết của Adonai đã dẫn ông đến chỗ nhận biết tội lỗi của chính mình. Sau khi được thanh tẩy, ông đáp lời kêu gọi của “Adonai”. Sự đầu phục quyền làm Chủ (Adonai) đi đôi với sự sẵn sàng phục vụ.

3. Thi Thiên 110:1 – Lời Tiên Tri Quan Trọng Về Đấng Mê-si:
“Đức Giê-hô-va phán cùng Chúa tôi (la’adoni – לַאדֹנִי): Hãy ngồi bên hữu ta, Cho đến chừng nào ta đặt kẻ thù nghịch ngươi làm bệ chân ngươi.”
Đây là một trong những phân đoạn quan trọng nhất trong Cựu Ước, được chính Chúa Giê-xu trích dẫn để chứng minh thần tính của Đấng Mê-si (Ma-thi-ơ 22:41-46). Đa-vít, vua của Y-sơ-ra-ên, gọi Đấng Mê-si tương lai là “Chúa tôi” (Adoni). Chúa Giê-xu chỉ ra rằng nếu Đấng Mê-si là “Con vua Đa-vít”, thì làm sao Đa-vít lại gọi Con mình là “Chúa tôi”? Điều này mặc khải rằng Đấng Mê-si, trong quyền tể trị của Ngài (Adonai/Adoni), còn cao trọng hơn cả Đa-vít. Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu nhiều lần được tuyên xưng là “Chúa” (Kyrios trong tiếng Hy Lạp, là từ dịch cho cả Adonai và YHWH) (Phi-líp 2:9-11), ứng nghiệm lời tiên tri này.

Lẽ thật về Đức Chúa Trời là Adonai không chỉ là một khái niệm thần học, mà phải biến đổi cách sống của chúng ta. Dưới đây là những ứng dụng thực tế:

1. Từ Bỏ Ngôi Vị Của Chính Mình: Thừa nhận Chúa Giê-xu là “Adonai” có nghĩa là phó thác quyền tự quyết, ý muốn và kế hoạch của chúng ta cho Ngài. Sứ đồ Phao-lô đã làm gương khi nói: “Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi” (Ga-la-ti 2:20). Sống mỗi ngày với câu hỏi: “Lạy Chúa (Adonai) của con, Ngài muốn con làm gì hôm nay?”

2. Vâng Phục Trong Tình Yêu Thương: Quyền làm Chủ của Chúa Giê-xu không phải là sự độc tài, mà là quyền tể trị của một Người Cha yêu thương và một Vị Hôn Phu hy sinh. Chúa Giê-xu phán: “Nếu các ngươi yêu mến ta, thì giữ gìn các điều răn ta” (Giăng 14:15). Sự vâng lời là phương cách thực tế để chúng ta nói: “Ngài là Adonai của con.”

3. An Nghỉ Trong Sự Quan Phòng Của Ngài: Nếu Ngài thật là Chủ Tể toàn năng và khôn ngoan của vũ trụ và của đời tôi, thì tôi có thể hoàn toàn tin cậy Ngài trong mọi hoàn cảnh – dù là thất nghiệp, bệnh tật, hay mất mát. Như Gióp đã tuyên xưng khi mất tất cả: “Đức Giê-hô-va đã ban cho, Đức Giê-hô-va lại cất đi; đáng ngợi khen danh Đức Giê-hô-va!” (Gióp 1:21). Đây là đỉnh cao của đức tin nơi quyền tể trị (Adonai) và sự thành tín (YHWH) của Đức Chúa Trời.

4. Thờ Phượng với Sự Kính Sợ và Vui Mừng: Hiểu biết về Adonai làm phong phú đời sống thờ phượng của chúng ta. Chúng ta không chỉ đến với Chúa như một “Người Bạn”, mà còn như “Chủ Tể” và “Vua” của đời mình. Sự thờ phượng phải bao hàm lòng kính sợ thánh khiết lẫn niềm vui mừng thân mật.

Danh xưng Adonai mặc khải cho chúng ta chân lý nền tảng: Đức Chúa Trời không chỉ là Đấng Cứu Rỗi (Yahweh), mà còn là Chủ Tể (Adonai) của đời sống chúng ta. Chúa Giê-xu Christ, Đấng mang Danh trên hết mọi danh, chính là Adonai đã trở nên xác thịt, chịu chết và sống lại để chứng minh quyền tể trị yêu thương của Ngài. Ngài không đòi hỏi một phần đời sống chúng ta, mà đòi hỏi tất cả.

Lời mời gọi dành cho mỗi chúng ta hôm nay là hãy xét lại đời sống mình: Tôi có thật sự tuyên xưng Chúa Giê-xu là “Adonai” – là Chúa Tể và là Chủ của mọi lĩnh vực trong đời sống tôi không? Hay tôi vẫn đang cố giữ lại ngai vàng cho chính mình? Sự đầu phục trọn vẹn này không phải là gánh nặng, mà chính là con đường dẫn đến tự do thật, bình an thật và mục đích trọn vẹn trong Đấng Christ, Chúa chúng ta.

“Vì chưng chúng ta hoặc sống hoặc chết, đều thuộc về Chúa. Bởi Đấng Christ đã chết và sống lại, ấy là để làm Chúa kẻ chết và kẻ sống.” (Rô-ma 14:8-9)