Tại sao Chúa để những điều tồi tệ xảy ra với người lương thiện?

Trong hành trình đức tin, có lẽ không câu hỏi nào day dứt và phổ biến hơn câu hỏi về sự hiện diện của đau khổ, bất công, và những điều tồi tệ giáng xuống những người sống lương thiện, công bình. Nếu Đức Chúa Trời là Đấng toàn năng và yêu thương, tại sao Ngài lại cho phép điều này xảy ra? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào câu hỏi hóc búa ấy dưới ánh sáng của Kinh Thánh, khám phá những nguyên tắc thần học sâu sắc và tìm kiếm sự an ủi, sức mạnh trong chính Lời Chúa.

Bối Cảnh Của Một Thế Gian Đã Bị Bẻ Cong: Nguồn Gốc Của Sự Đau Khổ

Để hiểu được vấn đề, trước hết chúng ta phải quay về Sáng-thế Ký. Đức Chúa Trời dựng nên một thế giới "rất tốt lành" (Sáng-thế Ký 1:31). Không có đau khổ, bệnh tật hay sự chết. Sự đau khổ bước vào thế gian như một hệ quả trực tiếp của tội lỗi – sự phản loạn của con người chống lại Đức Chúa Trời. Sứ đồ Phao-lô giải thích: "Vì vậy, như bởi một người mà tội lỗi vào trong thế gian, lại bởi tội lỗi mà có sự chết, thì sự chết đã trải qua trên hết thảy mọi người như vậy, vì mọi người đều đã phạm tội" (Rô-ma 5:12).

Môi trường sống của chúng ta – bao gồm cả thiên nhiên và xã hội loài người – đã bị "bẻ cong" bởi sự rủa sả của tội lỗi (Sáng-thế Ký 3:17-19). Điều này có nghĩa là tất cả chúng ta, dù là người lương thiện hay không, đều sống trong một thế giới đã bị hỏng, nơi những hậu quả của tội lỗi (bệnh tật, thiên tai, bất công xã hội, bạo lực) diễn ra một cách phổ quát. Người công bình không được miễn nhiễm khỏi những hệ quả chung của một thế gian sa ngã này. Họ vẫn hít thở bầu không khí ô nhiễm bởi tội lỗi, vẫn sống trong những thể chế xã hội bất toàn, và vẫn mang trong mình một thân thể sẽ suy tàn.

Góc Nhìn Từ Sách Gióp: Sự Bí Ẩn Thuộc Về Chúa Và Đức Tin Được Tinh Luyện

Kinh Thánh dành nguyên một sách – sách Gióp – để khai triển câu hỏi này. Gióp được mô tả là "một người trọn vẹn và ngay thẳng, kính sợ Đức Chúa Trời và lánh khỏi điều ác" (Gióp 1:1). Thế nhưng, ông phải chịu đựng những mất mát khủng khiếp: tài sản, con cái, và sức khỏe. Cuộc đối thoại giữa Gióp và các bạn ông xoay quanh lý do cho sự đau khổ. Các bạn ông (Ê-li-pha, Binh-đát, Sô-pha) đại diện cho quan điểm thần học đơn giản: Đau khổ là hình phạt trực tiếp cho tội lỗi. Nếu Gióp đau khổ, ắt hẳn ông đã phạm tội.

Tuy nhiên, kết thúc câu chuyện, chính Đức Chúa Trời lên tiếng và không hề giải thích lý do cụ thể cho những đau khổ của Gióp. Thay vào đó, Ngài phô bày quyền năng sáng tạo và sự khôn ngoan vô hạn của Ngài qua hàng loạt câu hỏi tu từ hùng vĩ (Gióp 38-41). Điểm then chốt ở đây là: Có những lãnh vực thuộc về sự khôn ngoan và chủ quyền của Đức Chúa Trời mà trí tuệ hữu hạn của con người không thể với tới. Sự đáp ứng của Gióp là mẫu mực: "Tôi biết rằng Chúa có thể làm được mọi sự, Chẳng có ý chỉ nào Chúa lấy làm khó lắm... Vậy tôi lấy làm gớm ghê tôi, Và ăn năn trong tro bụi" (Gióp 42:2,6). Gióp học biết tin cậy vào chính bản tính của Đức Chúa Trời, hơn là đòi hỏi một lời giải thích từ Ngài.

Qua thử thách, đức tin của Gióp được tinh luyện. Từ chỗ "nghe nói" về Chúa (Gióp 42:5), ông đã trải nghiệm một sự gặp gỡ cá nhân sâu sắc. Đau khổ, trong trường hợp này, trở thành công cụ để loại bỏ những sự tin cậy giả tạo và đưa Gióp đến chỗ nhận biết Chúa một cách thân mật hơn.

Lời Đáp Tối Thượng: Chúa Giê-xu Christ Và Thập Tự Giá

Đối với Cơ Đốc nhân, câu trả lời trọn vẹn nhất cho câu hỏi về sự đau khổ không phải là một lý thuyết, mà là một Con Người: Chúa Giê-xu Christ. Đức Chúa Trời không đứng từ xa, phán ra những lời an ủi suông. Trong Chúa Giê-xu, Ngài đã bước vào chính thế giới đầy đau khổ này. Hê-bơ-rơ 4:15 chép: "Vì chúng ta không có thầy tế lễ thượng phẩm không có thể cảm thương sự yếu đuối chúng ta, bèn là có một thầy tế lễ bị thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội."

Chúa Giê-xu là người hoàn toàn vô tội, hoàn toàn lương thiện, thế nhưng Ngài đã chịu đựng sự bất công, phản bội, tra tấn thể xác, sự cô đơn tột cùng ("Đức Chúa Trời tôi, Đức Chúa Trời tôi, sao Ngài lìa bỏ tôi?" – Ma-thi-ơ 27:46), và cái chết nhục nhã trên thập tự giá. Thập tự giá chứng minh rằng Đức Chúa Trời không xa lạ với nỗi đau của chúng ta. Ngài đã gánh chịu nỗi đau tột cùng. Quan trọng hơn, thập tự giá cho thấy Đức Chúa Trời có thể sử dụng ngay cả điều tồi tệ nhất – sự giết chết Con Đức Chúa Trời – để đem lại điều tốt lành vĩ đại nhất: sự cứu rỗi cho nhân loại (Cô-lô-se 2:13-15).

Điều này mở ra một chân lý then chốt: Trong tay chủ quyền của Đức Chúa Trời, Ngài có quyền năng đảo ngược và chuộc lại (redeem) mọi sự đau khổ, biến nó trở nên ích lợi cho những mục đích tốt lành cao cả của Ngài. Như Giô-sép đã nói với các anh mình: "Các anh toan hại tôi, nhưng Đức Chúa Trời lại toan làm điều ích cho tôi" (Sáng-thế Ký 50:20).

Những Mục Đích Có Thể Trong Sự Cho Phép Của Chúa

Kinh Thánh không nói rằng mọi đau khổ đều do Đức Chúa Trời trực tiếp gây ra, nhưng Ngài có chủ quyền cho phép nó xảy ra trong đời sống con cái Ngài. Và trong sự cho phép ấy, có những mục đích:

1. Tinh Luyện Đức Tin: Như lửa tinh luyện vàng, thử thách tinh luyện đức tin chúng ta (I Phi-e-rơ 1:6-7). Từ ngữ Hy Lạp được dùng cho "tinh luyện" (δοκιμάζω - dokimazō) mang nghĩa kiểm tra để chứng minh tính chân thật. Đau khổ vạch trần những gì chúng ta thực sự tin cậy và giúp đức tin trở nên thuần khiết, vững chắc hơn.
2. Bày Tỏ Công Việc Của Đức Chúa Trời: Trong Giăng 9, Chúa Giê-xu gặp một người mù từ khi mới sinh. Các môn đồ hỏi: "Ai đã phạm tội, người hay là cha mẹ người, mà người sanh ra thì mù như vậy?" Chúa Giê-xu đáp: "Đó chẳng phải tại người hay tại cha mẹ đã phạm tội; nhưng ấy để cho những việc Đức Chúa Trời được tỏ ra trong người" (Giăng 9:2-3). Đau khổ có thể là cơ hội để quyền năng và ân điển của Đức Chúa Trời được bày tỏ một cách rõ ràng.
3. Hướng Chúng Ta Về Sự Trông Cậy Đời Đời: Sứ đồ Phao-lô viết: "Vì sự hoạn nạn nhẹ và tạm của chúng ta sanh cho chúng ta sự vinh hiển cao trọng đời đời, vô lượng, vô biên, vì chúng ta chẳng chăm sự thấy được, nhưng chăm sự không thấy được; vì những sự thấy được chỉ là tạm thời, mà sự không thấy được là đời đời không cùng" (II Cô-rinh-tô 4:17-18). Đau khổ trên đất, dù lớn đến đâu, cũng chỉ là "nhẹ và tạm" so với vinh quang đời đời phía trước. Nó nhắc nhở chúng ta rằng thế gian này không phải là quê hương cuối cùng.
4. Giúp Chúng Ta Có Thể An Ủi Người Khác: II Cô-rinh-tô 1:3-4 dạy: "Ngợi khen Đức Chúa Trời, Cha Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, là Cha hay thương xót, là Đức Chúa Trời ban mọi sự yên ủi, Ngài yên ủi chúng ta trong mọi sự khốn nạn... hầu cho nhơn sự yên ủi mà chính mình đã chịu từ Đức Chúa Trời, thì cũng có thể yên ủi kẻ khác được." Những vết sẹo trong đời sống chúng ta trở thành phương tiện để chữa lành cho người khác.

Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc

Vậy, khi đối diện với nghịch cảnh, người tin Chúa nên làm gì?

1. Thành Thật Với Chúa Trong Sự Cầu Nguyện: Hãy noi gương các Thi thiên, đem mọi nỗi đau, sự giận dữ, thắc mắc của mình đến trước mặt Chúa (Thi thiên 22, 73). Đừng giả vờ mạnh mẽ. Đức Chúa Trời đủ lớn để đón nhận những lời than van chân thật của chúng ta.
2. Tìm Kiếm Sự Hiện Diện Của Chúa, Hơn Là Một Lời Giải Thích: Như Gióp, mục tiêu sau cùng của chúng ta không phải là hiểu được mọi chuyện, mà là gặp gỡ chính Chúa trong cơn bão tố. Sự bình an của Ngài sẽ giữ gìn lòng và trí chúng ta (Phi-líp 4:6-7).
3. Gắn Bó Với Cộng Đồng Hội Thánh: Đừng cô lập bản thân. Chúng ta cần sự cầu nguyện, khích lệ và sự phục vụ thực tế từ thân thể Đấng Christ (Ga-la-ti 6:2).
4. Hướng Mắt Về Sự Hy Vọng Cánh Chung: Hãy đọc Khải Huyền 21:3-4 mỗi khi yếu lòng: "Ngài sẽ lau ráo hết nước mắt khỏi mắt chúng, sẽ không có sự chết, cũng không có than khóc, kêu ca, hay là đau đớn nữa; vì những sự thứ nhất đã qua rồi." Đây là lời hứa chắc chắn về tương lai.
5. Tin Cậy Rằng Đức Chúa Trời Đang Làm Việc Ngay Trong Sự Hỗn Độn: Hãy nhớ lời hứa trong Rô-ma 8:28: "Vả, chúng ta biết rằng mọi sự hiệp lại làm ích cho kẻ yêu mến Đức Chúa Trời, tức là cho kẻ được gọi theo ý muốn Ngài đã định." Ngài không hứa giải thích mọi sự, nhưng Ngài hứa rằng trong tay Ngài, mọi sự (kể cả đau khổ) sẽ được dùng cho ích lợi tối thượng của chúng ta – là trở nên giống như hình ảnh của Con Ngài (Rô-ma 8:29).

Kết Luận

Câu hỏi "Tại sao Chúa để những điều tồi tệ xảy ra với người lương thiện?" không có một câu trả lời đơn giản, dễ dãi. Kinh Thánh cho chúng ta thấy một bức tranh phức tạp hơn: chúng ta sống trong một thế gian đã bị tội lỗi làm hỏng; Đức Chúa Trời tôn trọng sự tự do và chịu hậu quả của nó; và có những chiều sâu trong sự khôn ngoan của Ngài vượt quá tầm hiểu biết của chúng ta. Nhưng Kinh Thánh không để chúng ta ở trong bóng tối của sự bí ẩn. Ánh sáng rực rỡ chiếu từ thập tự giá của Chúa Giê-xu Christ cho chúng ta biết rằng Đức Chúa Trời không hề thờ ơ. Ngài đã đồng cảm với chúng ta trong Đấng Christ, và Ngài có quyền năng tể trị để chuộc lại mọi đau khổ, biến nó thành công cụ để tinh luyện, bày tỏ vinh quang Ngài, và hướng chúng ta về một cõi đời đời nơi mọi nước mắt sẽ được lau sạch.

Đức tin không phải là sự tin chắc rằng mọi việc sẽ tốt đẹp theo ý mình trong cuộc đời này, mà là sự tin cậy tuyệt đối vào bản tính tốt lành, yêu thương và chủ quyền của Đức Chúa Trời, ngay cả khi mắt xác thịt của chúng ta không thể nhìn thấy được toàn bộ bức tranh. Như tác giả Châm ngôn đã phó thác: "Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, Chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; Phải nhận biết Ngài trong các đường lối con, Thì Ngài sẽ bằng thẳng các nẻo con" (Châm-ngôn 3:5-6).