Chúa Giê-su có làm phép báp-têm không?

Trong quá trình nghiên cứu Tân Ước, nhiều độc giả nhận thấy có sự dường như mâu thuẫn về việc Chúa Giê-su có trực tiếp làm phép báp-têm hay không. Một mặt, Giăng 3:22 ghi rằng "Đức Chúa Jêsus... làm phép báp-têm". Mặt khác, Giăng 4:2 lại xác định rằng "kỳ thiệt không phải chính Đức Chúa Jêsus làm phép báp-têm, nhưng là môn đồ Ngài". Vậy thực hư thế nào? Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích bối cảnh, văn tự và thần học để làm sáng tỏ câu hỏi quan trọng này.

Báp-têm (từ Hy Lạp βαπτίζω – baptizō, nghĩa là "dìm xuống", "rửa") là một nghi thức thanh tẩy xuất hiện từ thời Cựu Ước và được Giăng Báp-tít phục hưng với ý nghĩa ăn năn tội lỗi, chuẩn bị cho Đấng Mê-si (Ma-thi-ơ 3:11; Mác 1:4). Giăng làm báp-têm cho nhiều người tại sông Giô-đanh. Chúa Giê-su cũng đã đến với Giăng để chịu báp-têm, không phải vì Ngài có tội, mà để làm trọn mọi sự công bình (Ma-thi-ơ 3:15).

Giăng 3:22 (Bản Truyền thống 1925) chép: "Kế đó, Đức Chúa Jêsus cùng môn đồ đến đất Giu-đê; Ngài ở với môn đồ tại đó, và làm phép báp-têm." Cùng lúc ấy, Giăng cũng đang làm báp-têm tại Ê-nôn (câu 23). Điều này khiến nhiều người hiểu rằng Chúa Giê-su đích thân làm báp-têm cho các tân tín hữu. Tuy nhiên, ngay sau đó, tác giả Phúc Âm Giăng đã giải thích rõ ràng hơn: "Khi Chúa đã hay rằng người Pha-ri-si có nghe đồn Ngài gọi và làm phép báp-têm được nhiều hơn Giăng, (kỳ thiệt không phải chính Đức Chúa Jêsus làm phép báp-têm, nhưng là môn đồ Ngài)" (Giăng 4:1-2).

Như vậy, Kinh Thánh xác nhận rằng chính các môn đồ của Chúa Giê-su mới là những người thực hiện nghi thức báp-têm dưới sự hướng dẫn và ủy quyền của Ngài, còn bản thân Chúa Giê-su không trực tiếp dìm người xuống nước.

Trong tiếng Hy Lạp, cấu trúc câu ở Giăng 3:22 là "ἐβάπτιζεν" (ebaptizen) – thì quá khứ chưa hoàn thành của động từ βαπτίζω, có thể dịch là "Ngài làm báp-têm" hoặc "Ngài đã làm báp-têm". Tuy nhiên, trong văn hóa Do Thái, khi một thầy dạy hoặc một lãnh đạo giám sát một công việc, người ta vẫn có thể nói ông ấy "làm" công việc đó dù ông không trực tiếp thực hiện bằng tay. Ví dụ, vua Sa-lô-môn "xây" đền thờ (1 Các Vua 6), dù thực tế các thợ xây mới là người thi công. Tương tự, Giăng 4:2 làm rõ rằng Chúa Giê-su không tự tay làm báp-têm, nhưng Ngài chịu trách nhiệm và ủy quyền cho môn đồ thực hiện. Do đó, không có mâu thuẫn giữa hai câu Kinh Thánh.

Có một số lý do được các nhà giải kinh đề xuất:

• Phân biệt với Giăng Báp-tít: Giăng đã nói về Đấng đến sau ông: "Ngài sẽ làm phép báp-têm cho các ngươi bằng Đức Thánh Linh và bằng lửa" (Ma-thi-ơ 3:11). Báp-têm của Giăng là bằng nước, còn báp-têm của Chúa Giê-su là bằng Thánh Linh. Việc Chúa không trực tiếp làm báp-têm nước nhấn mạnh rằng Ngài là Đấng ban Thánh Linh, chứ không phải một người chỉ làm nghi lễ nước.
• Ủy quyền cho môn đồ: Chúa Giê-su muốn dạy các môn đồ tham gia vào chức vụ. Ngài giao cho họ thực hành báp-têm, chuẩn bị cho sứ mạng lớn sau này. Đây cũng là hình ảnh của Hội thánh sau này sẽ làm báp-têm nhân danh Ba Ngôi.
• Tránh hiểu lầm về sự cạnh tranh: Khi người Pha-ri-si nghe đồn Chúa Giê-su làm báp-têm nhiều hơn Giăng, họ có thể ghen tị và thù ghét. Việc làm rõ rằng Chúa không tự tay báp-têm có thể giảm bớt sự đối đầu không cần thiết, dù thực tế sứ vụ của Ngài vẫn lớn hơn.

Điều quan trọng nhất mà Kinh Thánh nhấn mạnh về báp-têm liên quan đến Chúa Giê-su không phải là việc Ngài có làm báp-têm nước hay không, mà là Ngài là Đấng ban báp-têm bằng Đức Thánh Linh. Giăng Báp-tít đã làm chứng: "Tôi làm phép báp-têm cho các ngươi bằng nước; nhưng có một Đấng quyền thế hơn tôi sẽ đến… Ngài sẽ làm phép báp-têm cho các ngươi bằng Đức Thánh Linh và bằng lửa" (Lu-ca 3:16). Khi Chúa Giê-su sống lại, Ngài hứa: "Giăng đã làm phép báp-têm bằng nước, nhưng trong ít ngày, các ngươi sẽ chịu phép báp-têm bằng Đức Thánh Linh" (Công vụ 1:5). Vào ngày Lễ Ngũ Tuần, lời hứa đó ứng nghiệm (Công vụ 2:1-4).

Như vậy, chức vụ báp-têm của Chúa Giê-su là báp-têm thuộc linh, biến đổi tấm lòng con người, đem họ vào mối tương giao với Đức Chúa Trời.

Mặc dù không tự tay làm báp-têm cho người khác, Chúa Giê-su đã vâng lời chịu báp-têm bởi Giăng (Ma-thi-ơ 3:13-17). Đây là một hành động nêu gương cho mọi tín hữu: Ngài, dù vô tội, vẫn làm trọn mọi sự công bình. Sau khi phục sinh, Chúa Giê-su truyền đại mạng lệnh: "Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ" (Ma-thi-ơ 28:19). Mác 16:16 cũng ghi: "Ai tin và chịu báp-têm, sẽ được cứu rỗi; nhưng ai chẳng tin, sẽ bị đoán phạt."

Qua đó, Chúa Giê-su ủy thác cho Hội thánh nhiệm vụ làm báp-têm cho những người tin nhận Ngài.

Bài học từ việc Chúa Giê-su không trực tiếp làm báp-têm đem lại nhiều ứng dụng quý báu:

• Vâng theo mạng lệnh báp-têm: Mỗi tín hữu sau khi tin Chúa Giê-xu cần vâng lời chịu báp-têm bằng nước như một bước công khai đức tin, theo gương Chúa và lời Ngài dạy.
• Tham gia vào công việc báp-têm: Chúa Giê-su giao cho các môn đồ thực hiện báp-têm. Ngày nay, mỗi Cơ Đốc nhân có thể góp phần dẫn dắt người khác đến với đức tin và khích lệ họ chịu báp-têm. Điều này không đòi hỏi chức sắc mà chỉ cần tấm lòng phục vụ.
• Sống báp-têm bằng Thánh Linh: Báp-têm Thánh Linh xảy ra khi một người tin Chúa (Ê-phê-sô 1:13-14). Chúng ta cần sống mỗi ngày dưới sự hướng dẫn của Thánh Linh, để Ngài tái tạo và thánh hóa.
• Tập trung vào Chúa chứ không vào con người: Báp-têm không phải là nghi lễ cứu rỗi, cũng không phụ thuộc vào người làm báp-têm. Ơn cứu rỗi đến bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Vì vậy, chúng ta không nên tôn cao người làm báp-têm, nhưng tôn cao Đấng Christ, Đấng đã chết và sống lại vì chúng ta.

Qua nghiên cứu Kinh Thánh, chúng ta thấy rằng Chúa Giê-su không trực tiếp thực hiện nghi thức báp-têm bằng nước, nhưng Ngài giám sát và ủy quyền cho các môn đồ làm dưới danh nghĩa của Ngài. Ngài là Đấng ban báp-têm bằng Thánh Linh, đem lại sự sống mới cho những ai tin. Ngài đã chịu báp-têm để làm gương và truyền lệnh cho Hội thánh tiếp tục làm báp-têm. Ước mong mỗi chúng ta sốt sắng vâng theo Lời Chúa, chịu báp-têm và giúp người khác kinh nghiệm báp-têm trong Thánh Linh.