Ân tứ tiên tri là gì?

Trong bối cảnh Hội Thánh hiện đại, “ân tứ tiên tri” thường là một trong những đề tài gây nhiều thảo luận, hiểu lầm, và thậm chí là lạm dụng. Vậy, theo Kinh Thánh, ân tứ tiên tri thật sự là gì? Nó có còn tồn tại sau thời các sứ đồ không? Và làm thế nào để Hội Thánh ngày nay có thể kinh nghiệm và vận hành ân tứ này một cách lành mạnh, đúng đắn, và mang lại vinh hiển cho Đức Chúa Trời? Bài nghiên cứu này sẽ tìm hiểu chuyên sâu về ân tứ tiên tri dưới ánh sáng của Lời Chúa, phân tích ngôn ngữ gốc, bối cảnh Kinh Thánh, và đưa ra những nguyên tắc ứng dụng thiết thực.

I. Định Nghĩa và Phân Tích Nguyên Ngữ

Ân tứ tiên tri được liệt kê là một trong các ân tứ của Đức Thánh Linh ban cho Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 12:10). Để hiểu rõ, chúng ta cần quay về với ngôn ngữ gốc.

• Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước): Từ được dùng là "prophēteia" (προφητεία). Từ này bắt nguồn từ hai thành phần: "pro" (nghĩa là "thay mặt cho, phía trước") và "phēmi" (nghĩa là "nói ra"). Do đó, nghĩa cốt lõi của "prophēteia" không chỉ đơn thuần là "tiên đoán tương lai", mà chính xác hơn là "nói ra thay mặt cho ai đó", cụ thể là "nói ra thay mặt cho Đức Chúa Trời". Một tiên tri (prophētēs) là người phát ngôn của Đức Chúa Trời.
• Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước): Từ phổ biến là "nābî'" (נביא). Các học giả cho rằng nó có thể bắt nguồn từ gốc động từ "nāba'", có nghĩa là "sôi sục, tuôn trào". Điều này gợi lên hình ảnh về một sự thúc giục nội tâm mạnh mẽ, không thể kìm nén để công bố sứ điệp từ Đức Chúa Trời (Giê-rê-mi 20:9).

Từ đây, chúng ta có một định nghĩa làm nền tảng: Ân tứ tiên tri là khả năng siêu nhiên, được Đức Thánh Linh ban cho, để nói ra một sứ điệp trực tiếp từ Đức Chúa Trời nhằm mục đích xây dựng, khuyên bảo, và an ủi Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:3). Nó bao gồm việc bày tỏ ý muốn, lời hứa, lời cảnh báo, hoặc sự khích lệ từ Chúa cho hiện tại, đôi khi có thể liên quan đến tương lai, nhưng trọng tâm chính là áp dụng lẽ thật của Đức Chúa Trời vào một tình huống cụ thể.

II. Ân Tứ Tiên Tri Trong Bối Cảnh Kinh Thánh

1. Trong Cựu Ước: Vai Trò của Tiên Tri

Trong Cựu Ước, tiên tri đóng vai trò là “miệng” của Đức Giê-hô-va, là cầu nối giữa Đức Chúa Trời và dân sự Ngài. Họ có nhiệm vụ:

• Truyền đạt Luật Pháp và Giao Ước: Như Môi-se (Phục truyền 18:15).
• Kêu gọi ăn năn và trung tín: Như Ê-li, Ê-sai, Giê-rê-mi.
• Bày tỏ sự phán xét và hy vọng tương lai: Các lời tiên tri về Đấng Mê-si (Ê-sai 53) và sự phục hồi.

Lời tiên tri Cựu Ước mang thẩm quyền tuyệt đối và là tiêu chuẩn đức tin. Lời tiên tri giả bị xử tử (Phục truyền 18:20-22).

2. Trong Tân Ước: Sự Chuyển Dịch và Ứng Dụng Trong Hội Thánh

Đến thời Tân Ước, chức vụ tiên tri vẫn tồn tại (Ê-phê-sô 4:11), nhưng có sự chuyển dịch quan trọng sau khi Đức Thánh Linh được tuôn đổ (Công vụ 2:17-18).

a. Sách Công vụ và Các Thư tín: Chúng ta thấy nhiều ví dụ về ân tứ tiên tri được vận hành:

• A-ga-bút tiên tri về nạn đói (Công vụ 11:27-28) và về sự tù đày của Phao-lô (Công vụ 21:10-11).
• Các con gái của Phi-líp có ân tứ nói tiên tri (Công vụ 21:9).
• Trong các Hội Thánh, ân tứ này phổ biến (1 Cô-rinh-tô 14:1, 31).

b. Trọng Tâm Xây Dựng Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14): Sứ đồ Phao-lô dành cả chương 14 để điều chỉnh việc sử dụng ân tứ tiên tri và nói tiếng lạ. Ông nhấn mạnh:

"Kẻ nói tiên tri, thì nói với người ta để gây dựng, khuyên bảo và an ủi... Kẻ nói tiên tri gây dựng Hội thánh." (1 Cô-rinh-tô 14:3-4, KTHĐ 1925).

Mục đích tối thượng là "để mọi người đều học hỏi, mọi người đều được khuyên bảo" (câu 31), và dẫn đưa người ngoại nhận biết Chúa (câu 24-25).

III. Phân Biệt: Tiên Tri Khải Tượng, Lời Tiên Tri, và Lời Khích Lệ

Để tránh nhầm lẫn, cần phân biệt:

• Ân Tứ Tiên Tri (Prophecy): Là ân tứ thuộc linh, có thể được thể hiện qua một lời nói trực tiếp được cảm thúc bởi Đức Thánh Linh trong buổi nhóm.
• Chức Vụ Tiên Tri (Prophet): Là một chức vụ Chúa ban cho Hội Thánh (Ê-phê-sô 4:11), thường gắn với thẩm quyền và sự chính xác lâu dài hơn.
• Lời Tiên Tri Trong Kinh Thánh: Là mặc khải có thẩm quyền tuyệt đối, đã hoàn thành (Khải huyền 22:18-19). Ân tứ tiên tri ngày nay không thêm vào Kinh Thánh.
• Lời Khích Lệ Hay Giảng Dạy Thông Thường: Đến từ sự học hỏi và suy ngẫm Lời Chúa. Ân tứ tiên tri đến từ sự cảm động tức thời của Đức Thánh Linh.

IV. Nguyên Tắc Kiểm Tra và Vận Hành Lành Mạnh

Sứ đồ Giăng dạy: "Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng" (1 Giăng 4:1). Việc "thử các thần" bao gồm thử nghiệm các lời tiên tri. Các tiêu chuẩn Kinh Thánh bao gồm:

1. Phải Phù Hợp Với Lẽ Thật Đã Mặc Khải Trong Kinh Thánh: Bất cứ lời tiên tri nào mâu thuẫn với giáo lý căn bản của Kinh Thánh đều là giả (Ga-la-ti 1:8).
2. Phải Tôn Cao Chúa Giê-xu Christ: "Bởi đó, hãy nhận biết Thánh Linh của Đức Chúa Trời: phàm thần nào xưng Đức Chúa Jêsus Christ lấy xác thịt mà ra đời, thần ấy là bởi Đức Chúa Trời" (1 Giăng 4:2).
3. Đem Đến Kết Quả Tích Cực: Xây dựng, khuyên bảo, an ủi, và dẫn đưa người nghe đến sự vâng phục Chúa (1 Cô-rinh-tô 14:3, 24-25).
4. Được Xác Nhận Bởi Hội Thánh Và Sự Bình An: Các trưởng lão có kinh nghiệm và Hội Thánh nên cùng đánh giá (1 Cô-rinh-tô 14:29). Sự bình an của Chúa cai trị trong lòng (Cô-lô-se 3:15).
5. Tính Cách và Đời Sống Của Người Nói: Người đó có sống kết quả của Đức Thánh Linh không? (Ma-thi-ơ 7:15-20).

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cá Nhân Và Hội Thánh

1. Đối Với Cá Nhân Tín Hữu:

• Hãy Khao Khát Các Ân Tứ Thuộc Linh: "Hãy ham thích các ân tứ thuộc linh cách tha thiết" (1 Cô-rinh-tô 14:1). Thái độ của chúng ta phải là sự khao khát chân thành để được Chúa dùng xây dựng người khác.
• Lắng Nghe Tiếng Chúa Qua Lời Ngài: Cách chính yếu để nhận biết tiếng Chúa là thông qua sự suy ngẫm Kinh Thánh mỗi ngày. Ân tứ tiên tri thường là sự ứng dụng đặc biệt của Lời Chúa vào một hoàn cảnh.
• Bước Đi Trong Sự Tể Trị Của Thánh Linh: Khi đầu phục Chúa mỗi ngày, chúng ta trở nên nhạy bén hơn với sự cảm động và hướng dẫn của Ngài.
• Tập Luyện Trong Sự Khiêm Nhường và Vâng Phục: Nếu bạn cảm nhận một lời khích lệ hay sứ điệp cho ai đó, hãy trình bày cách khiêm nhường ("Tôi cảm nhận Chúa đang đặt trong lòng tôi điều này..."), và sẵn sàng chịu sự kiểm tra.

2. Đối Với Sinh Hoạt Hội Thánh:

• Tạo Môi Trường Lành Mạnh Để Thực Hành: Hội Thánh nên có những buổi nhóm cho phép ân tứ được vận hành có trật tự (1 Cô-rinh-tô 14:26-33). Mọi sự phải được thực hiện "cho nên tốt lành và theo thứ tự" (câu 40).
• Thiết Lập Sự Kiểm Tra Theo Kinh Thánh: Có những người trưởng thành thuộc linh để cùng "phân biệt" (câu 29). Không nên chấp nhận mọi lời nói một cách mù quáng.
• Nhấn Mạnh Mục Đích Xây Dựng: Điều chỉnh lại trọng tâm từ những lời tiên tri về tương lai cá nhân (thường gây chia rẽ) sang những lời xây dựng, an ủi, và khích lệ đức tin chung của cả Hội Thánh.
• Giáo Dục Căn Bản Cho Mọi Tín Hữu: Dạy mọi người hiểu biết Kinh Thánh để có nền tảng vững chắc trong việc phân biệt.

Kết Luận

Ân tứ tiên tri là một món quà quý giá mà Đức Thánh Linh ban cho Hội Thánh để bày tỏ sự hiện diện sống động, sự dẫn dắt yêu thương và lời phán trực tiếp của Ngài cho con dân Ngài trong từng giai đoạn. Nó không phải để thay thế Kinh Thánh, nhưng để ứng dụng Kinh Thánh một cách sống động; không phải để đề cao cá nhân, nhưng để xây dựng cả Thân Thể Đấng Christ.

Lời kêu gọi của Sứ đồ Phao-lô vẫn còn nguyên giá trị cho chúng ta ngày nay: "Hãy ham thích các ân tứ thuộc linh cách tha thiết... Ước ao các ngươi đều nói tiên tri" (1 Cô-rinh-tô 14:1, 5). Ước mong Hội Thánh của Chúa Giê-xu Christ biết trân quý, tìm kiếm, và vận hành ân tứ này với lòng kính sợ Chúa, sự khôn ngoan, tình yêu thương, và trong trật tự thánh, để mọi sự đều được làm cho sự gây dựng và đem vinh hiển về cho Cha Thiên Thượng.

Tài liệu tham khảo chính: Kinh Thánh Tiếng Việt 1925 (Bản Truyền Thống); Từ điển Thần học Tân Ước (Kittel & Friedrich); các sách giải kinh về 1 Cô-rinh-tô.