Hoàng đế Claudius có ảnh hưởng thế nào đến lịch sử Cơ Đốc giáo?

Khi nghiên cứu lịch sử Hội Thánh ban đầu, chúng ta thường tập trung vào các sứ đồ, các thư tín, và những cuộc bách hại lớn. Tuy nhiên, sự quan phòng nhiệm mầu của Đức Chúa Trời thường hành động qua cả những nhân vật lịch sử ngoài Hội Thánh, như các hoàng đế La Mã. Trong số đó, Hoàng đế Claudius (trị vì 41-54 SCN) là một nhân vật có ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đáng kể đến sự phát triển của Cơ Đốc giáo trong thế kỷ thứ nhất. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá vai trò của Claudius dưới ánh sáng của Lời Chúa, đặc biệt qua sự kiện được ghi lại trong Kinh Thánh, và rút ra những bài học thuộc linh cho Cơ Đốc nhân ngày nay.

Claudius, tên đầy đủ là Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus, lên ngôi sau vụ ám sát Caligula. Ông không được kỳ vọng sẽ trở thành hoàng đế và thường bị coi là yếu đuối về thể chất. Tuy nhiên, dưới triều đại của ông, đế chế La Mã được mở rộng và củng cố. Điều quan trọng nhất đối với chúng ta là Claudius được nhắc đến trực tiếp trong Kinh Thánh Tân Ước, trong phân đoạn mô tả chuyến truyền giáo của Sứ đồ Phao-lô:

"Người gặp một người Giu-đa, tên là A-qui-la, quê ở xứ Bông, mới với vợ là Bê-rít-sin từ nước Y-ta-li đến, bởi vì vua Cơ-lốt có chỉ dụ đuổi hết những người Giu-đa ra khỏi thành Rô-ma. Phao-lô bèn đi thăm hai người đó; và vì đồng nghề, nên người ở nhà họ mà làm việc chung: vả, nghề các người đó là may trại." (Công vụ các Sứ đồ 18:2-3, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Đây là một trong những ghi chép lịch sử hiếm hoi ngoài Kinh Thánh được xác nhận bởi các sử gia thế tục. Sử gia La Mã Suetonius, trong tác phẩm "Cuộc đời các Hoàng đế" (De Vita Caesarum), cũng viết: "Claudius đã trục xuất người Do Thái khỏi Rô-ma vì họ liên tục gây rối do sự xúi giục của Chrestus" (Suetonius, Claudius 25.4). Nhiều học giả tin rằng "Chrestus" (Christus) ở đây là cách gọi phiếm chỉ về Đấng Christ, cho thấy những cuộc tranh luận về Chúa Giê-xu giữa người Do Thái và Cơ Đốc nhân trong các hội đường tại Rô-ma đã trở nên sôi động đến mức chính quyền phải can thiệp.

Sắc lệnh này (thường được cho là xảy ra vào khoảng năm 49-50 SCN) có những hệ quả sâu rộng, trước mắt và lâu dài, đối với Hội Thánh ban đầu:

1. Sự Tái Định Cư Và Lan Tỏa Phúc Âm:

Giống như sự bắt bớ sau khi Ê-tiên bị ném đá đã khiến các tín hữu tản lạc và rao truyền Phúc Âm (Công vụ 8:4), sắc lệnh của Claudius đã buộc nhiều người Do Thái, trong đó có cả những tín hữu vào Chúa Giê-xu, phải rời khỏi thủ đô. A-qui-la và Bê-rít-sin là một ví dụ điển hình. Họ đã đến Cô-rinh-tô và tại đó, họ gặp Phao-lô. Họ không chỉ là những người bạn đồng lao mà còn trở thành những đồng sự đắc lực trong chức vụ (Rô-ma 16:3-4). Điều này cho thấy sự quan phòng thần thượng (Divine Providence): Đức Chúa Trời dùng một mệnh lệnh của một hoàng đế ngoại đạo để sắp đặt cuộc gặp gỡ chiến lược, củng cố chức vụ của Phao-lô tại một trung tâm quan trọng của đế chế.

2. Sự Tách Biệt Dần Giữa Do Thái Giáo Và Cơ Đốc Giáo:

Trong mắt chính quyền La Mã, những người tin theo "Đạo Chúa" (The Way) ban đầu chỉ được xem là một nhánh của Do Thái giáo. Sắc lệnh của Claudius, nhắm vào "người Giu-đa" nói chung, đã đối xử với các tín hữu Cơ Đốc gốc Do Thái và những người Do Thái không tin như một nhóm. Tuy nhiên, sự kiện này cũng góp phần làm cho ranh giới giữa hai cộng đồng trở nên rõ ràng hơn đối với cả hai phía. Dần dần, Cơ Đốc giáo bắt đầu được nhìn nhận như một thực thể tôn giáo riêng biệt.

3. Mở Đường Cho Sự Truyền Giáo Cho Dân Ngoại:

Khi nhiều lãnh đạo Hội Thánh gốc Do Thái bị buộc phải rời Rô-ma, điều này có thể đã tạo cơ hội cho các tín hữu gốc ngoại bang (Gentiles) trong Hội Thánh tại Rô-ma đảm nhận vai trò lớn hơn. Điều này phù hợp với bức tranh lớn hơn trong sách Công vụ, nơi Phúc Âm không ngừng vượt qua biên giới của Do Thái giáo để đến với muôn dân, ứng nghiệm lời tiên tri rằng ơn phước của Áp-ra-ham sẽ đến với mọi dân tộc (Sáng thế ký 12:3).

Ngoài sắc lệnh trục xuất, triều đại của Claudius còn có những yếu tố khác tạo nền tảng cho công cuộc truyền giáo của Phao-lô:

• Hệ Thống Giao Thông Và Hành Chính: Claudius cho xây dựng nhiều con đường mới, cảng biển (như cảng tại Ô-xtia), và củng cố hệ thống hành chính của đế chế. "Sự bình an La Mã" (Pax Romana) và mạng lưới giao thông an toàn, thuận tiện dưới thời ông chính là những công cụ Chúa dùng để các sứ đồ và nhà truyền giáo di chuyển khắp nơi cách tương đối dễ dàng để rao truyền Phúc Âm.
• Chính Sách Tôn Giáo Tương Đối Khoan Dung: Nhìn chung, Claudius không chủ trương bách hại có hệ thống các tôn giáo mới. Ông chủ yếu quan tâm đến trật tự công cộng. Sắc lệnh trục xuất người Do Thái xuất phát từ lo ngại về bất ổn xã hội, không phải từ sự thù địch tôn giáo thuần túy. Giai đoạn này cho Hội Thánh thời kỳ tương đối yên ổn để phát triển trước những cuộc bách hại lớn dưới thời Nê-rô sau này.

Từ sự tương tác giữa quyền lực thế gian của Claudius và kế hoạch thiên thượng của Đức Chúa Trời, chúng ta rút ra được những bài học quý báu:

1. Tin Cậy Vào Sự Quan Phòng Tối Cao Của Đức Chúa Trời:

Lịch sử thuộc về Chúa. Ngài ngự trị trên ngôi và cai quản mọi quyền lực thế gian. Một sắc lệnh khắc nghiệt từ Rô-ma, trong mắt con người, là một thảm họa, nhưng trong cái nhìn của Đức Chúa Trời, đó lại là một công cụ để di chuyển các tôi tớ Ngài đến đúng chỗ, đúng thời điểm (Ê-sai 55:8-9). Dù chúng ta đối diện với những chính sách, quyết định từ chính quyền hay hoàn cảnh khó khăn nào, hãy vững tin rằng Đức Chúa Trời vẫn đang cầm quyền và sẽ khiến mọi sự hiệp lại làm ích cho những kẻ yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28).

2. Sẵn Sàng Di Chuyển Vì Cứu Cánh Của Phúc Âm:

A-qui-la và Bê-rít-sin đã không than vãn hay thất vọng. Họ tiếp tục làm việc với nghề may trại và sẵn sàng phục vụ khi gặp Phao-lô. Là Cơ Đốc nhân trong một thế giới biến động, chúng ta được kêu gọi có tinh thần "sẵn sàng": sẵn sàng thay đổi chỗ ở, công việc, kế hoạch nếu Chúa dẫn dắt, để trở nên ống dẫn ân điển và chân lý của Ngài đến với những nơi mới.

3. Sống Đời Sống Chứng Nhân Trong Mọi Nghề Nghiệp:

Phao-lô, A-qui-la và Bê-rít-sin đã dùng nghề nghiệp tay chân của mình (nghề may trại) để tự nuôi sống và tạo cơ hội tiếp xúc với người khác. Họ không tách biệt "chức vụ" ra khỏi "công việc". Mỗi Cơ Đốc nhân đều là chức viên, và nơi làm việc chính là chiến trường truyền giáo của chúng ta. Hãy sống với đạo đức lao động Cơ Đốc, liêm chính và siêng năng, để danh Chúa được tôn vinh (Cô-lô-se 3:23).

4. Hiểu Biết Và Cầu Nguyện Cho Các Nhà Cầm Quyền:

Sứ đồ Phao-lô dạy chúng ta phải vâng phục các đấng cầm quyền (Rô-ma 13:1) và cầu nguyện cho họ (I Ti-mô-thê 2:1-2). Việc nghiên cứu ảnh hưởng của Claudius nhắc nhở chúng ta rằng sự cai trị của con người có tác động trực tiếp đến môi trường truyền giảng Phúc Âm. Chúng ta cần hiểu biết về bối cảnh xã hội, chính trị và thành tâm cầu thay cho những người lãnh đạo, để chúng ta được sống bình an và đạo Chúa được tự do phát triển.

Hoàng đế Claudius, một nhân vật có lẽ ít được chú ý trong các bài giảng, lại đóng một vai trò không nhỏ trong bàn cờ lịch sử cứu rỗi của Đức Chúa Trời. Qua sắc lệnh trục xuất của ông, chúng ta thấy được bàn tay nhiệm mầu của Đấng Tạo Hóa, Đấng có thể biến một hành động nhằm dập tắt sự tranh cãi tôn giáo thành một công cụ thúc đẩy sự lan rộng của Phúc Âm và củng cố chức vụ then chốt. Câu chuyện này không tôn vinh Claudius, nhưng tôn vinh Đức Chúa Trời Toàn Năng, Đấng "khiến các vua phải ra như cục đất, giày đạp các quan cầm quyền theo ý mình" (Ê-sai 41:25). Lịch sử Hội Thánh là lịch sử của sự quan phòng thần thượng, trong đó mọi biến cố, dù thuận hay nghịch, đều được Ngài dùng để hoàn thành mục đích tốt lành của Ngài cho Hội Thánh và cho sự cứu rỗi của nhân loại qua Chúa Cứu Thế Giê-xu.

Là con dân Chúa trong thế kỷ 21, chúng ta hãy bước đi với đức tin vững vàng rằng Chúa chúng ta vẫn đang cai trị. Hãy sống và phục vụ cách trung tín trong mọi hoàn cảnh Ngài đặt để, tin chắc rằng Ngài đang dùng cả những diễn biến phức tạp nhất của lịch sử thế giới để đưa đẩy những "A-qui-la" và "Bê-rít-sin" thời đại chúng ta đến đúng vị trí, hầu cho danh Ngài được cả sáng và Vương Quốc Ngài được mở rộng.