Lời Nói Có Ân Hậu Và Được Nêm Muối: Nghiên Cứu Cô-lô-se 4:6
Trong hành trình đức tin, lời nói của Cơ Đốc nhân không đơn thuần là phương tiện giao tiếp, mà là một phần quan trọng trong sự làm chứng và môn đồ hóa. Sứ đồ Phao-lô, trong bức thư gửi cho Hội thánh Cô-lô-se, đã đưa ra một nguyên tắc vàng về phép giao tiếp của con cái Chúa: “Lời nói anh em phải có ân hậu theo luôn, và nêm muối, hầu cho anh em biết nên đối đáp mỗi người là thể nào” (Cô-lô-se 4:6, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh ngắn gọn này chứa đựng một sự khôn ngoan sâu sắc, đòi hỏi chúng ta phải nghiên cứu, suy ngẫm và áp dụng một cách nghiêm túc. Bài viết này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ý nghĩa nguyên văn Hy Lạp, và những áp dụng thiết thực của mạng lệnh quan trọng này.
Để hiểu trọn vẹn một câu Kinh Thánh, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy của phân đoạn và toàn bộ bức thư. Thư Cô-lô-se được viết với chủ đề chính về sự tối cao và đầy đủ của Đấng Christ trong mọi sự (Cô-lô-se 1:15-20). Từ chân lý nền tảng đó, Phao-lô đưa ra những lời khuyên thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc, từ cá nhân, gia đình đến xã hội.
Câu 4:6 nằm trong phần kết luận của thư, cụ thể là từ câu 2 đến 6 của chương 4. Phân đoạn này tập trung vào lời kêu gọi cầu nguyện bền đỗ và khôn ngoan trong cư xử với người ngoài:
- Câu 2-4: Kêu gọi tiếp tục cầu nguyện, tỉnh thức và cầu thay cho chính Phao-lô để ông có thể rao truyền lẽ mầu nhiệm của Đấng Christ.
- Câu 5: “Hãy lấy sự khôn ngoan ăn ở với những người ngoại, và lợi dụng thì giờ.” Điều này chỉ ra bối cảnh giao tiếp của Cơ Đốc nhân: thế giới không tin Chúa (“người ngoại”).
- Câu 6: Chính trong bối cảnh ăn ở khôn ngoan với người ngoài, lời nói của chúng ta trở thành công cụ then chốt. Nó không tách rời khỏi sự cầu nguyện (c.2) và hành vi khôn ngoan (c.5). Lời nói là phần tiếp nối và thể hiện ra ngoài của đời sống cầu nguyện bên trong.
Như vậy, Cô-lô-se 4:6 không phải là lời khuyên chung chung về phép lịch sự, mà là một chiến lược truyền giáo và làm chứng, xuất phát từ một đời sống được biến đổi bởi lẽ thật về Đấng Christ.
Chúng ta sẽ phân tích hai hình ảnh then chốt trong câu này dựa trên ngôn ngữ gốc là tiếng Hy Lạp.
1. “Lời nói… có ân hậu” (Ho logos humon pantote en chariti):
- “Logos” (λόγος): Từ này không chỉ là “lời nói” đơn thuần, mà còn bao hàm nội dung, thông điệp, lý lẽ được diễn đạt. Nó là sự biểu đạt có suy nghĩ.
- “En chariti” (ἐν χάριτι): Cụm từ then chốt. “Charis” (χάρις) là một từ phong phú trong Tân Ước, thường được dịch là “ân điển” – ân huệ nhưng không của Đức Chúa Trời qua Chúa Giê-xu Christ. Ở đây, nó được dùng với ý nghĩa: lời nói phải đầy dẫy sự nhân từ, duyên dáng, lịch sự, tốt đẹp và có sức lôi cuốn. Nó là sự phản chiếu ân điển mà chính chúng ta đã nhận từ Chúa. Lời nói “có ân hậu” là lời đem lại phước hạnh, sự nâng đỡ và sự tử tế cho người nghe, ngược lại với lời thô tục, chỉ trích, hủy diệt (Ê-phê-sô 4:29).
- “Pantote” (πάντοτε): Có nghĩa là “luôn luôn”. Đây không phải là tình trạng bất chợt, mà là đặc tính thường xuyên của lời nói Cơ Đốc nhân.
2. “Và nêm muối” (kai halas erthymenos):
- “Halas” (ἅλας): Là “muối”. Trong văn hóa thời Kinh Thánh, muối có nhiều công dụng: bảo quản thực phẩm khỏi hư thối, tăng hương vị cho món ăn, và dùng trong các của lễ (Lê-vi Ký 2:13). Chúa Giê-xu cũng gọi các môn đồ là “muối của đất” (Ma-thi-ơ 5:13).
- “Erthymenos” (ἠρτυμένος): Là phân từ hoàn thành bị động của động từ “artuo” (ἀρτύω), có nghĩa là “được nêm nếm, được ướp, được làm cho có mùi vị”. Hình ảnh rất sống động: lời nói của chúng ta cần được “ướp muối”.
Kết hợp hai hình ảnh lại, chúng ta thấy một sự cân bằng tuyệt vời:
“Ân hậu” (Charis) nhấn mạnh đến hình thức và tinh thần của lời nói: nhân từ, dễ chịu, lịch sự. Nó đảm bảo rằng lời nói của chúng ta dễ được tiếp nhận.
“Muối” (Halas) nhấn mạnh đến nội dung và tác động của lời nói: có tính chất bảo tồn chân lý, chống lại sự suy đồi đạo đức, tạo nên sự khát khao tâm linh, và có “vị” đặc biệt (sự khôn ngoan, lẽ thật). Nó đảm bảo rằng lời nói của chúng ta có giá trị và có sức biến đổi.
Lời nói chỉ có “ân hậu” mà thiếu “muối” có thể trở nên nhạt nhẽo, dễ dãi, thiếu sự thật và không có tác động thuộc linh. Ngược lại, lời nói có “muối” mà thiếu “ân hậu” có thể trở nên gay gắt, kiêu ngạo, phán xét và khiến người nghe khép lòng lại. Lời nói Cơ Đốc phải là sự kết hợp hài hòa của cả hai: vừa quyến rũ (ân hậu) vừa biến đổi (muối).
Cụm từ cuối cùng này (“hina eidete pos dei humas heni ekastou apokrinesthai”) vạch ra mục đích thực tiễn:
“Hầu cho anh em biết” (Hina eidete): Chỉ về một sự hiểu biết sáng suốt, khôn ngoan ứng biến trong từng tình huống cụ thể. Đây không phải là một kịch bản có sẵn.
“Nên đối đáp mỗi người là thể nào” (pos dei humas heni ekastou apokrinesthai): Nhấn mạnh tính cá nhân hóa trong giao tiếp. “Mỗi người” (heni ekastou) – mỗi một cá nhân đều khác biệt về hoàn cảnh, tính cách, nhu cầu và mức độ hiểu biết. Người nói phải có sự nhạy bén thuộc linh để biết cách trả lời (apokrinesthai – đáp lại, hồi đáp) phù hợp.
Mục đích tối hậu là để cơ hội làm chứng không bị đánh mất, và để lẽ thật có thể được trình bày một cách hiệu quả nhất cho từng tâm hồn. Điều này đòi hỏi sự nhạy cảm với sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh (xin xem thêm I Phi-e-rơ 3:15).
Làm thế nào để chúng ta có thể nuôi dưỡng và phát triển loại lời nói “có ân hậu và nêm muối” này?
1. Được Đầy Dẫy Đấng Christ và Lời Ngài (Nguồn Suối Bên Trong):
Lời nói bắt nguồn từ tấm lòng (Lu-ca 6:45). Một tấm lòng đầy sự phàn nàn, cay đắng, kiêu ngạo sẽ không thể tuôn ra lời ân hậu. Phao-lô kêu gọi chúng ta “hãy để lời của Đấng Christ ở đầy trong lòng anh em” (Cô-lô-se 3:16). Khi tâm trí chúng ta được Lời Chúa biến đổi và Thánh Linh điều khiển, đó sẽ là nguồn suối cho lời nói của chúng ta. Sự “ân hậu” (charis) trong lời nói bắt nguồn từ việc chúng ta sống trong ân điển của Chúa mỗi ngày.
2. Lắng Nghe Trước Khi Nói (Sự Khôn Ngoan Ứng Biến):
“Biết nên đối đáp mỗi người” đòi hỏi chúng ta phải lắng nghe thật sự. Gia-cơ dạy: “Mỗi người trong anh em phải mau nghe, chậm nói” (Gia-cơ 1:19). Hãy lắng nghe không chỉ lời nói, mà còn cả nỗi đau, sự hoài nghi, niềm khao khát trong lòng người đối diện. Việc lắng nghe sẽ cho chúng ta biết cần “nêm” bao nhiêu “muối” (lẽ thật trực tiếp) và thể hiện “ân hậu” ra sao.
3. Cầu Nguyện Trong Mọi Sự (Sự Kết Nối Thuộc Linh):
Nhớ lại bối cảnh Cô-lô-se 4:2-4, lời nói khôn ngoan gắn liền với đời sống cầu nguyện. Trước, trong và sau cuộc trò chuyện, hãy cầu nguyện thầm. Xin Chúa ban cho lời nói thích hợp (Ê-sai 50:4), và xin Thánh Linh – Đấng cáo trách về tội lỗi (Giăng 16:8) – làm việc trong lòng người nghe.
4. Tập Trung Vào Việc Xây Dựng và Ban Cho Ân Điển (Mục Đích Của Lời Nói):
Mỗi khi mở miệng, hãy tự hỏi: Lời nói của tôi có đang “ban ơn cho kẻ nghe” không (Ê-phê-sô 4:29)? Nó có đang xây dựng đức tin, an ủi, khích lệ hay sửa trị trong tình yêu thương không? Ngay cả khi phải nói lẽ thật cứng rắn (muối), hãy làm với động cơ yêu thương và mong muốn phục hồi (Ga-la-ti 6:1).
5. Sống Nhất Quán Giữa Lời Nói và Đời Sống (Tính Chân Thật):
Lời nói “nêm muối” sẽ mất hết tác dụng nếu đời sống chúng ta “nhạt nhẽo” và không có sự thánh khiết. Chúng ta là muối của đất (Ma-thi-ơ 5:13). Đời sống chúng ta phải có “vị muối” của sự công bình, thánh khiết và yêu thương, thì lời nói của chúng ta mới có trọng lượng.
Cô-lô-se 4:6 không phải là một kỹ năng giao tiếp thuần túy, mà là một sự kêu gọi thuộc linh. Nó đòi hỏi chúng ta phải đầu phục miệng lưỡi mình cho sự cai trị của Đấng Christ. Khi chúng ta dâng những lời nói của mình lên cho Chúa, Ngài có thể biến chúng thành công cụ của ân điển để chạm đến những tấm lòng.
Ước mong mỗi chúng ta, khi bước ra thế giới hằng ngày – nơi làm việc, trường học, gia đình, cộng đồng mạng – sẽ nhớ lấy nguyên tắc vàng này. Hãy để lời nói của chúng ta, được ướp bởi ân điển và chân lý của Phúc Âm, trở nên vừa ngọt ngào đối với tâm hồn người nghe, vừa tạo nên trong họ một cơn khát khao về Đấng Christ – là Nguồn Nước Hằng Sống thật. Hãy cầu xin Chúa mỗi ngày: “Lạy Chúa, xin đặt lời có ân hậu và được nêm muối trên môi miệng con, để con biết đối đáp thế nào với từng người con gặp.”
Như sứ đồ Phao-lô đã nhắc nhở: “Mặc dầu tôi nói được các thứ tiếng của loài người và thiên sứ, nếu không có tình yêu thương, thì tôi chỉ như đồng kêu lên hay là chập chỏa vang tiếng.” (I Cô-rinh-tô 13:1). Lời nói có ân hậu và muối chính là lời nói được thúc đẩy bởi tình yêu thương của Đấng Christ.