Đạo văn trong bài giảng: Vấn đề nghiêm trọng đến mức nào?

Trong thời đại kỹ thuật số, nơi thông tin và tài liệu giảng luận được chia sẻ dễ dàng, một vấn nạn âm thầm nhưng nghiêm trọng đã len lỏi vào các bục giảng: đạo văn – hành vi sử dụng ý tưởng, cấu trúc, hay nguyên văn bài giảng của người khác mà không ghi rõ nguồn gốc. Đối với nhiều người, đây có vẻ chỉ là vấn đề đạo đức học thuật thông thường. Tuy nhiên, dưới ánh sáng của Lời Chúa và bối cảnh của chức vụ giảng dạy, đây thực sự là một vấn đề thuộc linh sâu sắc, liên quan đến sự trung thực, nếp sống gương mẫu, và sự kêu gọi thánh khiết của người hầu việc Chúa.

Đạo văn (plagiarism) trong chức vụ giảng dạy không đơn thuần là sao chép một đoạn văn. Nó bao gồm nhiều hình thái:

• Đạo ý tưởng: Lấy cấu trúc luận điểm, cách giải nghĩa một phân đoạn Kinh Thánh, hoặc minh họa độc đáo của người khác mà trình bày như của mình.
• Đạo nguyên văn: Sử dụng nguyên cả đoạn dài từ sách vở, bài giảng online mà không trích dẫn, đôi khi chỉ thay đổi vài từ.
• “Cắt dán” tổng hợp: Ghép nhiều phần từ nhiều nguồn khác nhau thành một bài giảng mà không minh bạch về nguồn gốc.

Về bản chất, hành vi này, trong chức vụ, chính là một hình thức trộm cắp (trộm cắp trí tuệ, công lao) và lừa dối (với cử tọa, rằng đây là sản phẩm nghiên cứu và suy ngẫm cá nhân). Kinh Thánh nghiêm cấm rõ ràng: “Ngươi chớ trộm cắp” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:15). Từ Hê-bơ-rơ cho “trộm cắp” (ganav גָּנַב) mang ý nghĩa lấy cách lén lút, bí mật. Đạo văn chính là lấy đi thành quả lao động trí tuệ của người khác một cách lén lút.

Chức vụ giảng dạy không phải là một nghề nghiệp thông thường; đó là một sự kêu gọi thiêng liêng với những tiêu chuẩn đạo đức cao hơn. Kinh Thánh đưa ra nhiều nguyên tắc để đánh giá vấn đề này.

1. Lời Kêu Gọi Về Sự Trung Thực Và Chính Trực: Sứ đồ Phao-lô nhấn mạnh: “Nhưng chúng tôi đã từ bỏ những điều hổ thẹn giấu kín, không ăn ở theo sự dối trá, cũng không dùng mưu chước hay làm sai lạc lời của Đức Chúa Trời, nhưng bởi sự bày tỏ lẽ thật, chúng tôi tự giới thiệu mình cho lương tâm mọi người trước mặt Đức Chúa Trời.” (2 Cô-rinh-tô 4:2). Người giảng dạy được kêu gọi “bày tỏ lẽ thật”, và điều đó bắt đầu từ sự chính trực trong chính phương pháp họ chuẩn bị bài giảng. Sự dối trá (dolos trong tiếng Hy Lạp) bao gồm cả mưu mẹo, lừa gạt. Đạo văn là một hình thức “làm sai lạc” (adulterate) không chỉ lời của con người, mà gián tiếp cả sự trung tín trong việc xử lý Lời Chúa.

2. Trách Nhiệm Của Người Quản Gia: Mỗi mục sư, truyền đạo là một “quản gia của sự mầu nhiệm Đức Chúa Trời” (1 Cô-rinh-tô 4:1). Một quản gia trung tín (trong tiếng Hy Lạp là pistos oikonomos) là người quản lý tài sản của chủ một cách cần mẫn và trung thực. “Tài sản” ở đây là lẽ thật của Phúc Âm và sự dạy dỗ lành mạnh. Việc “mượn” bài giảng của người khác mà không công nhận giống như một quản gia lấy sản phẩm từ nhà khác và nói với chủ mình rằng đó là của anh ta làm ra. Đó là sự bất trung.

3. Sự Nguy Hiểm Của “Tay Thứ Hai” Trong Sứ Điệp: Tiên tri Giê-rê-mi đã cảm nhận được gánh nặng của Lời Chúa một cách cá nhân và nguyên bản: “Lời Chúa trở nên trong lòng tôi như lửa đốt cháy, bọc kín trong xương tôi, tôi mệt mữa vì nín lặng, không thể cầm được.” (Giê-rê-mi 20:9). Bài giảng chân thật xuất phát từ Lời Chúa đã “đốt cháy” trong lòng người giảng qua quá trình nghiên cứu, cầu nguyện, và chiêm nghiệm. Khi đạo văn, người giảng đang phục vụ một thứ lửa “từ tay thứ hai”, không phải là ngọn lửa đã đốt cháy chính tấm lòng họ. Điều này dẫn đến sứ điệp thiếu sức sống và quyền năng thuyết phục.

Hậu quả của đạo văn trong bài giảng vượt xa khỏi phạm vi cá nhân.

1. Đối Với Bản Thân Người Giảng: - Sự giả hình thuộc linh: Họ đứng trên bục giảng với tư cách là người đã nghiên cứu và nghe Chúa phán, trong khi thực tế lại khác. Đây chạm đến lời cảnh báo của Chúa Giê-xu về men của người Pha-ri-si, “tức là sự giả hình” (Lu-ca 12:1). - Cản trở sự tăng trưởng thuộc linh: Người giảng tước đoạt của chính mình cơ hội được Chúa Thánh Linh dạy dỗ, uốn nắn, và phán với mình qua công tác nghiên cứu Lời Ngài. Sự lười biếng trí tuệ (“hãy hết lòng hầu việc Chúa” – Cô-lô-se 3:23) dẫn đến sự cằn cỗi thuộc linh. - Đánh mất uy tín: Một khi bị phát hiện (và trong thời đại internet, điều này rất dễ xảy ra), uy tín và thẩm quyền thuộc linh của người giảng sẽ sụp đổ hoàn toàn (Châm Ngôn 22:1).

2. Đối Với Hội Thánh: - Lừa dối cử tọa: Hội Thánh mong đợi được nuôi dưỡng bởi sự dạy dỗ chân thật từ người chăn mà họ tin cậy. Đạo văn là một sự phản bội niềm tin đó. - Thiếu sự dạy dỗ đúng đắn và kịp thời: Bài giảng đạo văn thường là một sứ điệp “làm sẵn”, không xuất phát từ nhu cầu thực tế và sự nhạy cảm thuộc linh của chính người chăn đối với bầy mình. - Làm suy yếu chứng nhân cho thế gian: Thế gian rất nhạy bén với sự giả dối. Một vụ bê bối đạo văn sẽ bị thế gian dùng để công kích, làm tổn thương đến danh Chúa và sự tín nhiệm đối với Hội Thánh nói chung.

1. Thiết Lập Thói Quen Nghiên Cứu Cá Nhân: Hãy dành thời gian đầu tiên với Kinh Thánh và Chúa, trước khi mở bất kỳ sách giải nghĩa hay nghe bài giảng nào. Ghi chép lại những suy nghĩ, câu hỏi, và sự soi dẫn từ Chúa Thánh Linh. Đây là phần “bột nhào” nguyên bản của bạn.

2. Sử Dụng Tài Nguyên Cách Trung Trực: Sách giải nghĩa, bài giảng mẫu là những công cụ tuyệt vời, nhưng phải được dùng đúng cách. Hãy xem chúng như “người cố vấn” hoặc “bạn đồng lao”. Khi sử dụng ý tưởng, cấu trúc, hoặc minh họa trực tiếp từ một nguồn cụ thể, hãy trung thực ghi nhận. Một câu nói đơn giản như: “Gần đây tôi được chúc phúc bởi cách giải nghĩa của Mục sư A về phân đoạn này…” vừa trung thực, vừa giới thiệu được nguồn tài nguyên hữu ích cho hội chúng.

3. Tập Trung Vào “Sứ Điệp Cho Bầy Của Tôi”:** Mỗi Hội Thánh có những nhu cầu, thách thức và văn hóa riêng. Thay vì tìm kiếm một bài giảng “làm sẵn”, hãy tự hỏi: “Lời Chúa hôm nay muốn phán điều gì cụ thể vào hoàn cảnh của Hội Thánh tôi?”. Sự cầu nguyện cho bầy chiên sẽ dẫn dắt bạn đến những phân đoạn và góc nhìn phù hợp.