IHS Có Nghĩa Là Gì?
Trong nghệ thuật, kiến trúc, và trên nhiều vật dụng thánh trong các Hội Thánh Tin Lành lịch sử, chúng ta thường bắt gặp biểu tượng ba chữ cái: IHS. Biểu tượng này được trang trí trên bục giảng, bìa Kinh Thánh, khăn bàn Tiệc Thánh, và cả trong các bức tranh cổ điển. Đối với nhiều tín hữu, đây là một biểu tượng quen thuộc nhưng ý nghĩa thần học sâu xa đằng sau nó có thể chưa được hiểu rõ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá nguồn gốc, ý nghĩa, và sự ứng dụng của biểu tượng IHS dựa trên nền tảng Kinh Thánh và lịch sử Hội Thánh.
Biểu tượng IHS xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử Cơ Đốc giáo, khoảng từ thế kỷ thứ 2-3. Có ba cách giải thích chính về nguồn gốc của nó:
1. Chữ Viết Tắt La-tinh (Latin Abbreviation):
Cách giải thích phổ biến nhất trong nhiều thế kỷ là xem IHS như chữ viết tắt của cụm từ La-tinh "Iesus Hominum Salvator", có nghĩa là "Giê-xu, Đấng Cứu Rỗi của Loài Người". Cách giải nghĩa này hoàn toàn phù hợp với chân lý trung tâm của Kinh Thánh. Sứ đồ Phi-e-rơ tuyên bố: "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu" (Công vụ 4:12). Danh Giê-xu mang trong mình sứ mệnh cứu rỗi toàn vẹn.
2. Chữ Cái Hy Lạp Viết Tắt (Greek Monogram):
Đây là cách giải thích có cơ sở học thuật vững chắc nhất. IHS thực chất là cách viết tắt (monogram) của Danh Chúa Giê-xu trong tiếng Hy Lạp: ΙΗΣΟΥΣ (Iēsous).
- ΙΗ (Iota-Eta) là hai chữ cái đầu của ΙΗΣΟΥΣ.
- Σ (Sigma) là chữ cái thứ ba. Trong tiếng Hy Lạp cổ, chữ Sigma viết hoa có thể được viết là "Σ" hoặc dạng "lunate sigma" giống chữ "C". Khi chuyển tự sang bảng chữ cái La-tinh, Σ (Sigma) trở thành chữ "S".
Như vậy, ΙΗΣ trở thành IHS. Đây không đơn thuần là chữ viết tắt, mà là một cách viết trang trọng, tôn kính để đại diện cho Danh trên hết mọi danh – Danh Giê-xu (Phi-líp 2:9).
3. Chữ Viết Tắt La-tinh Khác:
Một số học giả cũng đề xuất IHS là viết tắt của cụm từ La-tinh "In Hoc Signo (vinces)", nghĩa là "Trong Dấu Hiệu Này (Người Sẽ Chiến Thắng)". Truyền thuyết kể rằng Hoàng đế La Mã Constantine trước trận chiến Milvian Bridge năm 312 đã thấy một thập tự giá trên trời với dòng chữ này. Tuy nhiên, cách giải thích này mang tính lịch sử và truyền thuyết nhiều hơn là thần học, và ít liên quan trực tiếp đến ý nghĩa nguyên thủy của biểu tượng.
Để hiểu sâu sắc biểu tượng IHS, chúng ta cần quay về với ý nghĩa của Danh ΙΗΣΟΥΣ (Iēsous) trong nguyên ngữ Hy Lạp của Tân Ước. Tên này là bản dịch từ tên Hê-bơ-rơ Yeshua (יֵשׁוּעַ) hoặc Yehoshua (יְהוֹשֻׁעַ), có nghĩa là "Đức Giê-hô-va (Gia-vê) là Sự Cứu Rỗi" hay "Đấng Cứu".
Thiên sứ đã giải thích rõ ý nghĩa Danh này cho Giô-sép: "Người sẽ sanh một trai, ngươi khá đặt tên là Jêsus, vì chính Ngài sẽ cứu dân mình ra khỏi tội" (Ma-thi-ơ 1:21). Từ "cứu" trong câu này là σώσει (sōsei) trong tiếng Hy Lạp, xuất phát từ gốc σώζω (sōzō), mang ý nghĩa toàn diện: cứu khỏi nguy hiểm, giải cứu, bảo tồn, chữa lành, và đặc biệt là cứu rỗi linh hồn khỏi tội lỗi và sự chết đời đời.
Khi Phao-lô viết: "Vậy nên Đức Chúa Trời đã đem Ngài lên rất cao, và ban cho Ngài danh trên hết mọi danh, hầu cho nghe đến danh Jêsus, mọi đầu gối trên trời, dưới đất, bên dưới đất, thảy đều quì xuống" (Phi-líp 2:9-10), ông đang nói đến chính Danh ΙΗΣΟΥΣ này. Biểu tượng IHS, do đó, là một lời tuyên xưng ngắn gọn nhưng đầy quyền năng: Danh ấy là Giê-xu. Quyền năng ấy là sự cứu rỗi. Đấng ấy là Chúa.
Biểu tượng IHS được sử dụng rộng rãi trong Giáo hội Công giáo La Mã thời Trung Cổ, thường gắn liền với dòng tu Tên Thánh Giê-su (Society of Jesus) do Ignatius Loyola sáng lập. Tuy nhiên, các nhà Cải Chánh Tin Lành, thay vì loại bỏ hoàn toàn các biểu tượng, đã tái định hình và làm mới lại ý nghĩa thần học của chúng dựa trên nền tảng Sola Scriptura (chỉ Kinh Thánh).
Martin Luther và các nhà thần học Tin Lành nhìn thấy trong IHS một công cụ hữu ích để nhắc nhở tín hữu về quyền năng cứu chuộc duy nhất của Đấng Christ, đối lập với sự tôn sùng các thánh tích và thánh nhân. IHS trở thành biểu tượng cho sự tập trung vào Christ (Christocentric), nhấn mạnh rằng sự cứu rỗi, ân điển, và đức tin đều đến từ Giê-xu Christ mà thôi (Sola Gratia, Sola Fide).
Trong các nhà thờ Tin Lành lịch sử, biểu tượng IHS thường được đặt ở vị trí trang trọng nhất – trên bục giảng (pulpit) – nơi công bố Lời Chúa. Điều này mang tính biểu tượng sâu sắc: Lời được giảng ra từ trên bục giảng phải là Lời về Christ, nhân danh Christ, và quy về vinh quang của Christ. Nó là lời nhắc nhở thường xuyên cho mục sư và hội chúng về trung tâm điểm của mọi sự giảng dạy.
Biểu tượng IHS không chỉ là một di sản nghệ thuật, mà còn mang những bài học thuộc linh sâu sắc có thể áp dụng vào đời sống hằng ngày của Cơ Đốc nhân.
1. Lời Nhắc Nhở Về Quyền Năng Trong Danh Giê-xu:
Mỗi khi nhìn thấy biểu tượng IHS, chúng ta được nhắc nhở về lời hứa của Chúa: "Quả thật, ta nói cùng các ngươi, nếu các ngươi xin điều gì nhân danh ta, ta sẽ làm cho" (Giăng 14:14). Sự cầu nguyện nhân danh Chúa Giê-xu không phải là một câu thần chú, mà là sự cầu xin phù hợp với ý muốn, bản tính và thẩm quyền của Ngài. IHS nhắc chúng ta bước vào sự hiện diện của Đức Chúa Trời với lòng tin cậy nơi thân vị và công tác của Đấng Christ.
2. Tập Trung Vào Christ – Trung Tâm Của Đức Tin:
Trong một thế giới với vô vàn sự phân tâm và chủ nghĩa cá nhân, biểu tượng IHS kêu gọi chúng ta đặt Chúa Giê-xu làm trung tâm tuyệt đối. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố: "Vì tôi đã đoán định rằng ở giữa anh em, tôi chẳng biết sự gì khác ngoài Đức Chúa Jêsus Christ, và Đức Chúa Jêsus Christ bị đóng đinh trên cây thập tự" (1 Cô-rinh-tô 2:2). Mọi sự dạy dỗ, mối quan hệ, công việc, và mục tiêu của chúng ta cần được xem xét và điều chỉnh dưới ánh sáng của Danh Ngài.
3. Lời Kêu Gọi Rao Truyền Danh Cứu Rỗi:
Biểu tượng IHS từng được các nhà truyền giáo khắc trên thánh giá và các vật dụng khi đến những vùng đất mới. Nó là một tuyên ngôn thầm lặng về Đấng Christ. Điều này thách thức chúng ta trong việc làm chứng. Danh Giê-xu có được "khắc" một cách rõ ràng trong lời nói, hành động và cách cư xử của chúng ta chăng? Chúng ta có sống và chia sẻ để mọi người thấy được "Đức Giê-hô-va là Sự Cứu Rỗi" trong đời sống mình?
4. Sự An Ủi Và Bảo Đảm Trong Sự Cứu Rỗi:
Khi đối diện với tội lỗi, sự yếu đuối, hay sự cáo trách của kẻ thù, biểu tượng IHS nhắc nhở chúng ta về nền tảng của sự cứu rỗi. Sự cứu rỗi không dựa trên cảm xúc hay thành tích của chúng ta, mà dựa trên Danh và công lao của Chúa Giê-xu Christ. "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác... phải nhờ đó mà được cứu" (Công vụ 4:12). Đây là nguồn an ủi và bảo đảm vững chắc cho linh hồn.
Biểu tượng IHS, xét cho cùng, không phải là một bùa hộ mệnh hay vật thể mang quyền năng ma thuật. Giá trị của nó nằm ở chỗ nó dẫn mắt và lòng chúng ta về với chính Chúa Giê-xu. Nó là một "chữ tốc ký" thần học, một bài giảng bằng hình ảnh về chân lý vĩ đại nhất của lịch sử: Đức Chúa Trời đã trở nên xác thịt trong con người Giê-xu Christ để cứu chuộc nhân loại.
Là những tín hữu Tin Lành, chúng ta trân trọng di sản này không phải vì sự tôn kính hình thức, mà vì nó nhắc nhở chúng ta về cốt lõi của đức tin. Khi thấy biểu tượng IHS, hãy để lòng mình hướng về Chúa với lời tôn thờ: "Ấy chính Ngài là Đá, công việc Ngài là trọn vẹn... Giê-hô-va là Đức Chúa Trời tôi, tôi tôn vinh Ngài; tôi ca tụng Đức Chúa Trời của tổ phụ tôi" (Phục truyền 32:4; Thi thiên 118:28).
Ước mong Danh Giê-xu – được tóm gọn trong ba chữ IHS – không chỉ được khắc trên gỗ, đá, hay vải, mà còn được khắc sâu vào tấm lòng và thể hiện sống động qua đời sống của mỗi chúng ta, để qua đó, mọi người có thể biết đến Đấng Cứu Rỗi nhân từ.
"Mọi điều anh em làm, trong lời nói hoặc trong việc làm, hãy tất cả nhân danh Chúa Giê-xu mà làm, nhờ Ngài mà tạ ơn Đức Chúa Trời, là Cha." (Cô-lô-se 3:17)