Trồng Hội Thánh là gì?

Trong bối cảnh đại mạng lệnh của Chúa Giê-xu vang vọng xuyên suốt các thế hệ, cụm từ “Trồng Hội Thánh” (Church Planting) đã trở thành trọng tâm của nhiều chiến lược truyền giáo và mở rộng Vương Quốc Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, khái niệm này không đơn thuần là một thuật ngữ hiện đại hay một phương pháp tổ chức, mà thực chất là một mô hình được hình thành và thực hành ngay từ thuở Hội Thánh đầu tiên, được ghi chép tỉ mỉ trong Kinh Thánh. Bài viết này sẽ đi sâu nghiên cứu thần học và thực hành về công tác Trồng Hội Thánh dưới ánh sáng của Lời Chúa.

I. Định Nghĩa Thần Học: Trồng Hội Thánh Là Gì?

“Trồng Hội Thánh” có thể được định nghĩa là công việc thiết lập một cộng đồng tín hữu mới, địa phương, tự quản, tự truyền bá và tự duy trì, trung tín với Phúc Âm của Đấng Christ, trong một bối cảnh địa lý và văn hóa cụ thể mà trước đó chưa có sự hiện diện của Hội Thánh. Nó không chỉ là mở một chi nhánh hay tổ chức một nhóm nhỏ, mà là gieo trồng một thực thể Hội Thánh đầy đủ chức năng – là thân thể Đấng Christ tại địa phương đó.

Kinh Thánh mô tả Hội Thánh qua hình ảnh sống động: Thân Thể của Đấng Christ (Ê-phê-sô 1:22-23), Nhà của Đức Chúa Trời (1 Ti-mô-thê 3:15), và Bầy Chiên của Ngài (1 Phi-e-rơ 5:2). Do đó, trồng Hội Thánh là thiết lập một biểu hiện sống động, hữu hình của những thực tại thuộc linh này tại một địa điểm mới.

II. Nền Tảng Kinh Thánh Cho Việc Trồng Hội Thánh

Công tác trồng Hội Thánh bắt nguồn từ chính mệnh lệnh, gương mẫu và giáo lý của Tân Ước.

1. Mệnh Lệnh Trọng Đại (The Great Commission): Đây là động lực tối thượng. Chúa Giê-xu phán: “Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ, và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi.” (Ma-thi-ơ 28:19-20). Động từ “dạy dỗ muôn dân” (μαθητεύσατε – *mathēteusate*) có nghĩa là “làm cho trở nên môn đồ”. Công việc làm môn đồ hóa không dừng lại ở việc dẫn đưa một cá nhân tin Chúa, mà bao gồm việc đưa họ vào trong một cộng đồng môn đồ – tức là Hội Thánh địa phương – nơi họ được dạy dỗ, kỷ luật và phát triển.

2. Mô Hình Trong Sách Công Vụ: Sách Công Vụ là “sách giáo khoa” về trồng Hội Thánh. Chúng ta thấy một mô hình rõ ràng:

- Tại Giê-ru-sa-lem: Sau khi Đức Thánh Linh giáng xuống, Phúc Âm được rao giảng, ba ngàn người tin và “theo đều được gắn chặt với các sứ đồ... cứ bền lòng giữ lời dạy của các sứ đồ... lễ bẻ bánh và sự cầu nguyện” (Công Vụ 2:42). Một Hội Thánh địa phương đầu tiên được hình thành.

- Các Hành Trình Truyền Giáo của Phao-lô: Đây là minh họa rõ nhất. Phao-lô và các bạn đồng lao đi đến các thành phố trọng yếu (như An-ti-ốt, I-cô-ni, Phi-líp, Tê-sa-lô-ni-ca, Cô-rinh-tô, Ê-phê-sô). Tại mỗi nơi, tiến trình thường là: Rao giảng Phúc Âm → Người nghe tin và tiếp nhận → Lập nhóm tín hữu → Bổ nhiệm trưởng lão (người lãnh đạo địa phương) → Để Hội Thánh tự quản và phát triển (xem Công Vụ 13-14, 16-19). Ví dụ, tại Lít-trơ, Y-cô-ni và An-ti-ốt, sau khi có người tin, các sứ đồ “bổ nhiệm những trưởng lão trong mỗi Hội Thánh” (Công Vụ 14:23). Từ Hy Lạp “χειροτονήσαντες” (*cheirotonēsantes*) ở đây không chỉ là bổ nhiệm, mà còn mang ý “chỉ định”, “lập lên”, cho thấy sự thiết lập có tổ chức.

3. Giáo Lý Về Hội Thánh Địa Phương: Các thư tín của Phao-lô gửi cho các Hội Thánh ông đã thiết lập (Cô-rinh-tô, Ga-la-ti, Ê-phê-sô, Phi-líp, Tê-sa-lô-ni-ca) chứng minh những thực thể này là những Hội Thánh địa phương đầy đủ chức năng, có các vấn đề, ân tứ và trách nhiệm riêng. Ông xem mình như người “sanh đẻ” (1 Cô-rinh-tô 4:15) hay người “cha” trong Đấng Christ, cho thấy vai trò của người trồng Hội Thánh.

III. Các Nguyên Tắc Cốt Lõi Trong Trồng Hội Thánh

Từ Kinh Thánh, chúng ta rút ra các nguyên tắc nền tảng:

1. Trung Tâm Là Phúc Âm (Gospel-Centered): Hội Thánh được trồng không phải xoay quanh một cá tính, một chương trình hấp dẫn hay một triết lý xã hội, mà phải được xây dựng trên “nền của các sứ đồ cùng các đấng tiên tri, chính Đức Chúa Jêsus Christ là đá góc nhà.” (Ê-phê-sô 2:20). Sứ điệp về sự chết, sự sống lại và quyền tể trị của Đấng Christ phải là cốt lõi (1 Cô-rinh-tô 15:3-4).

2. Do Đức Thánh Linh Tác Động: Chính Đức Thánh Linh mở lòng người nghe (Công Vụ 16:14), ban quyền năng cho sự làm chứng (Công Vụ 1:8), và xây dựng Hội Thánh. Ngài ban các ân tứ (1 Cô-rinh-tô 12) để gây dựng thân thể mới này. Công việc trồng Hội Thánh bắt nguồn từ sự cầu nguyện và vâng theo sự dẫn dắt của Ngài (Công Vụ 13:1-3).

3. Nhấn Mạnh Sự Lãnh Đạo Địa Phương (Bản Địa Hóa): Mục tiêu không phải là duy trì sự phụ thuộc vào người trồng hay Hội Thánh mẹ, mà là đào tạo và trao quyền cho các lãnh đạo địa phương (2 Ti-mô-thê 2:2). Các tiêu chuẩn cho trưởng lão, chấp sự được nêu rõ (1 Ti-mô-thê 3:1-13, Tít 1:5-9) để đảm bảo sự trưởng thành và thuộc linh lành mạnh.

4. Gắn Kết Với Văn Hóa Nhưng Trung Tín Với Lẽ Thật: Phao-lô đã trở nên “mọi cách cho mọi người” để cứu chuộc một số (1 Cô-rinh-tô 9:22). Điều này thể hiện trong việc ông rao giảng cho người Do Thái từ Cựu Ước (Công Vụ 13), và cho người Hy Lạp từ khởi điểm là “Đấng không biết” (Công Vụ 17:22-31). Tuy nhiên, sự thích nghi không bao giờ được làm thỏa hiệp chân lý Phúc Âm.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Hội Thánh Và Cá Nhân Ngày Nay

1. Cho Cá Nhân Tín Hữu:
- Cầu Nguyện Cho Việc Trồng Hội Thánh: Mỗi Cơ Đốc nhân đều có thể tham gia qua sự cầu thay. Cầu nguyện cho những người tiên phong, cho những vùng đất mới, và cho hạt giống Phúc Âm được lớn lên.

- Sống Với Tư Cách Một Người “Trồng Hội Thánh Tại Chỗ”: Dù không di chuyển đến vùng đất mới, mỗi chúng ta được kêu gọi sống và chia sẻ Phúc Âm trong “cánh đồng” nơi mình đang sống và làm việc, góp phần xây dựng Hội Thánh tại địa phương và chuẩn bị cho những công tác mới.

- Chuẩn Bị Và Sẵn Sàng: Nếu được Chúa kêu gọi, hãy sẵn sàng học hỏi, được đào tạo (cả về thần học lẫn kỹ năng), và bước đi trong đức tin như Ba-na-ba và Phao-lô.

2. Cho Hội Thánh Địa Phương:
- Nuôi Dưỡng Văn Hóa Truyền Giáo Và Trồng Hội Thánh: Giáo lý, bài giảng và các buổi nhóm cần thường xuyên nhắc đến sứ mạng này, khơi dậy lòng nhiệt thành cho các dân tộc.

- Đóng Vai Trò “Hội Thánh Mẹ”: Hội Thánh địa phương có thể ủng hộ, sai phái, hỗ trợ tài chính, cầu nguyện và cổ vũ cho các nhóm hoặc cá nhân được Chúa kêu gọi đi trồng Hội Thánh (xem mô hình Hội Thánh An-ti-ốt sai Phao-lô và Ba-na-ba trong Công Vụ 13:1-3).

- Đào Tạo Và Môn Đồ Hóa: Chức năng của các chức vụ (sứ đồ, tiên tri, truyền giảng tin lành, mục sư và giáo sư) được ban cho là để “trang bị các thánh đồ cho công việc của chức vụ, gây dựng thân thể Đấng Christ” (Ê-phê-sô 4:11-12). Đây chính là quá trình chuẩn bị nhân sự cho công tác mở mang Nước Chúa, bao gồm trồng Hội Thánh.

Kết Luận: Một Công Tác Của Đức Tin Và Hy Vọng

Trồng Hội Thánh không phải là một lựa chọn chiến lược trong muôn vàn phương pháp của Hội Thánh; đó là sự thể hiện sống động và tất yếu của bản chất truyền giáo của Hội Thánh – một Hội Thánh được sinh ra bởi Phúc Âm và luôn tồn tại để lan truyền Phúc Âm. Nó đòi hỏi đức tin nơi lời hứa của Chúa Giê-xu: “Ta sẽ lập Hội Thánh ta trên đá nầy, các cửa âm phủ chẳng thắng được hội đó.” (Ma-thi-ơ 16:18). Chính Ngài là Đấng gây dựng Hội Thánh Ngài. Vì vậy, khi chúng ta dấn thân vào công tác này, chúng ta chỉ là những “bạn cùng làm việc với Đức Chúa Trời” (1 Cô-rinh-tô 3:9), gieo hạt giống Lời Chúa với niềm hy vọng chắc chắn rằng Ngài sẽ cho nó mọc lên và kết quả.

Ước mong mỗi chúng ta, dù ở vị trí nào, đều có thể tìm thấy vai trò của mình trong bức tranh vĩ đại này – từ cầu nguyện, hỗ trợ, cho đến trực tiếp ra đi – để qua đó, những cộng đồng môn đồ mới được hình thành, ngợi khen Danh Chúa và trở nên ánh sáng cho thế gian hư mất.