Điều gì biến một căn phòng hay tòa nhà thành nơi thánh?

Trong tâm thức tôn giáo của nhiều người, khái niệm “nơi thánh” thường gắn liền với một kiến trúc đặc biệt: nhà thờ nguy nga, đền thờ lộng lẫy, hay một căn phòng trang nghiêm. Tuy nhiên, theo sự mặc khải của Kinh Thánh, đặc biệt là trong ánh sáng của Tân Ước, tiêu chuẩn để một không gian trở nên thánh khiết hoàn toàn khác biệt và sâu sắc hơn nhiều. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát nền tảng Kinh Thánh để trả lời câu hỏi: Điều gì thực sự làm nên sự thánh khiết cho một nơi chốn?

Trước hết, chúng ta cần hiểu ý nghĩa của từ “thánh”. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “qodesh” (קֹדֶשׁ) mang nghĩa cốt lõi là “sự tách biệt”, “sự dành riêng ra”. Một vật hay một nơi được gọi là thánh không phải vì bản chất vật lý của nó, mà vì nó đã được tách riêng ra khỏi mục đích thông thường để dành cho mục đích thuộc về Đức Chúa Trời. Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ “hagios” (ἅγιος) cũng mang ý tương tự: được biệt riêng, được thánh hóa.

Trong Cựu Ước, chúng ta thấy rõ mô hình này. Đền Tạm và sau này là Đền Thờ tại Giê-ru-sa-lem được gọi là nơi thánh vì một lý do duy nhất: Đức Giê-hô-va đã chọn nơi đó để danh Ngài ngự (Phục-truyền Luật-lệ Ký 12:11). Sự hiện diện của Đức Chúa Trời – biểu tượng bằng vinh quang (Shekinah) trong Nơi Chí Thánh – mới là yếu tố tạo nên sự thánh khiết. Kinh Thánh chép: “Họ sẽ làm cho ta một đền thánh, và ta sẽ ở giữa họ” (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:8). Kiến trúc, vật liệu (vàng, gỗ si-tim, vải gai mịn) chỉ là phương tiện; trung tâm là sự hiện diện của Đấng Thánh.

Sự mặc khải đạt đến đỉnh điểm nơi Chúa Giê-xu Christ. Ngài tuyên bố một sự thật gây chấn động đối với người Do Thái: “Hãy phá đền thờ nầy đi, và trong ba ngày ta sẽ dựng lại” (Giăng 2:19). Sứ đồ Giăng giải thích: “Ngài nói về đền thờ của thân thể mình” (câu 21). Ở đây, Chúa Giê-xu chính là sự hiện diện đầy đủ và trọn vẹn của Đức Chúa Trời giữa loài người (Giăng 1:14). Ngài là Đền Thờ thật.

Sau khi Chúa Giê-xu phục sinh và thăng thiên, sự mặc khải về “nơi thánh” tiếp tục được mở rộng một cách kỳ diệu qua chức vụ của Đức Thánh Linh. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố với các tín hữu: “Anh em há chẳng biết mình là đền thờ của Đức Chúa Trời, và Thánh Linh Đức Chúa Trời ở trong anh em sao?” (1 Cô-rinh-tô 3:16). Và không chỉ cá nhân, mà cả cộng đồng Hội Thánh với nhau cũng là đền thờ: “Anh em cũng nhờ Ngài mà được xây dựng lên, để làm nhà ở cho Đức Chúa Trời trong Thánh Linh” (Ê-phê-sô 2:22).

Cuộc đối thoại với người đàn bà Sa-ma-ri tại giếng Gia-cốp là then chốt để hiểu quan điểm của Chúa Giê-xu về nơi thánh. Khi bà tranh luận về địa điểm thờ phượng (trên núi nầy hay tại Giê-ru-sa-lem), Chúa Giê-xu đáp: “Hỡi người đàn bà, hãy tin ta, giờ đến, khi các ngươi thờ lạy Cha, chẳng tại trên hòn núi nầy, cũng chẳng tại Giê-ru-sa-lem... giờ hầu đến, và đang đến, khi những kẻ thờ phượng thật lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ phượng Cha” (Giăng 4:21, 23). “Nơi thánh” không còn bị giới hạn trong tọa độ địa lý, mà được xác định bởi phương cách thờ phượng: “tâm thần” (pneuma - πνεῦμα) và “lẽ thật” (aletheia - ἀλήθεια).

Từ nền tảng trên, chúng ta có thể rút ra những yếu tố căn cốt biến một căn phòng, một tòa nhà, hay bất kỳ không gian nào trở thành “nơi thánh” theo quan điểm Kinh Thánh:

1. Sự Hiện Diện của Đức Chúa Trời Ba Ngôi: Đây là yếu tố then chốt và không thể thay thế. Một nơi trở nên thánh khi Đức Chúa Trời hiện diện ở đó một cách đặc biệt. Lời hứa của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 18:20 là nền tảng: “Vì nơi nào có hai ba người nhân danh ta nhóm nhau lại, thì ta ở giữa họ.” Sự “nhân danh ta” (eis to emon onoma - εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα) không chỉ là một công thức phát ngôn, mà là sự nhóm lại trong thẩm quyền, bản chất và ý chỉ của Đấng Christ. Nơi nào có sự hiện diện của Chúa qua Đức Thánh Linh, nơi đó là thánh.

2. Sự Cầu Nguyện và Thờ Phượng Chân Thật: Chúa Giê-xu phán: “Nhà ta sẽ được gọi là nhà cầu nguyện” (Ma-thi-ơ 21:13). Khi một không gian được sử dụng cách trung tín cho mục đích thờ phượng, giao thông với Đức Chúa Trời, nó được biệt riêng ra cho Ngài. Sự thờ phượng “bằng tâm thần và lẽ thật” (Giăng 4:24) thánh hóa không gian đó, bất kể nó là nhà thờ lớn, phòng khách nhỏ, hay phòng tù (như trường hợp của Phao-lô và Si-la trong Công-vụ 16:25).

3. Lời Chúa Được Rao Giảng, Dạy Dỗ và Vâng Giữ: Lời Chúa là thánh (Rô-ma 1:2). Khi Lời Chúa được công bố cách trung tín, quyền năng thánh hóa của Lời tác động trên không gian và những người ở đó. Sứ đồ Phao-lô khuyên Ti-mô-thê: “Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời... hãy giữ lấy mẫu mực của các lời lành... mà con đã nghe ở nơi ta” (2 Ti-mô-thê 2:15; 1:13). Một căn phòng nơi Kinh Thánh được mở ra, giải nghĩa và áp dụng trở thành một “bục giảng” thánh.

4. Sự Hiệp Một của Cộng Đồng Giao Ước trong Tình Yêu Thương: Hội Thánh là thân thể Đấng Christ. Khi các tín hữu nhóm lại trong sự hiệp một, yêu thương và kỷ luật (Ma-thi-ơ 18:15-20), họ thể hiện thực tại của vương quốc Đức Chúa Trời. Sách Công-vụ mô tả: “Và ngày nào cũng vậy, cứ chăm chỉ đến đền thờ; còn ở nhà, thì bẻ bánh và dùng bữa chung với nhau cách vui vẻ, thật thà” (Công-vụ 2:46). Chính mối tương giao thánh giữa các thánh đồ (koinonia - κοινωνία) biến những “nhà riêng” thành không gian thánh cho Hội Thánh.

5. Sự Thánh Khiết Cá Nhân và Tập Thể: Sự thánh khiết mang tính lây lan. Một nơi có thể bị ô uế bởi tội lỗi (như đền thờ bị biến thành “hang trộm cướp” - Ma-thi-ơ 21:13), và cũng có thể được tẩy sạch, thánh hóa bởi sự ăn năn và nếp sống công bình. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: “Nếu ai phá hủy đền thờ của Đức Chúa Trời, thì Đức Chúa Trời sẽ phá hủy họ; vì đền thờ của Đức Chúa Trời là thánh, mà chính anh em là đền thờ ấy” (1 Cô-rinh-tô 3:17). Đời sống thánh khiết của những con người trong đó góp phần xác lập tính thánh khiết của chính không gian họ sinh hoạt.

Hiểu được những nguyên tắc trên, Cơ Đốc nhân ngày nay có thể áp dụng để “thánh hóa” mọi không gian trong đời sống mình:

1. Trong Gia Đình: Ngôi nhà của bạn có thể trở thành “nơi thánh” khi:
- Lập bàn thờ cầu nguyện gia đình: Dành một góc riêng để đọc Kinh Thánh, cầu nguyện chung. Điều này biệt riêng không gian đó cho Chúa.
- Dùng bữa với lòng biết ơn: Cảm tạ Chúa trước bữa ăn (1 Ti-mô-thê 4:4-5) thánh hóa bữa ăn và phòng ăn.
- Giải quyết mâu thuẫn theo Ma-thi-ơ 18: Khi vợ chồng, cha mẹ con cái hòa giải trong danh Chúa, phòng khách trở thành nơi của ân điển.
- Treo Lời Chúa trong nhà: Như dân Y-sơ-ra-ên ghi Lời Chúa trên trán cửa (Phục-truyền 6:9), việc treo những câu Kinh Thánh nhắc nhở rằng ngôi nhà thuộc về Chúa.

2. Tại Nơi Làm Việc: Văn phòng, xưởng máy, lớp học có thể là nơi thánh khi:
- Bạn làm việc “như làm cho Chúa” (Cô-lô-se 3:23). Thái độ này biến công việc thành sự thờ phượng.
- Dành thời gian cầu nguyện ngắn tại bàn làm việc trước khi bắt đầu công việc hay khi đối diện khó khăn.
- Giữ sự chính trực và yêu thương trong giao tiếp, biến nơi làm việc thành chứng tích về vương quốc Đức Chúa Trời.

3. Trong Đời Sống Cá Nhân:
- “Phòng riêng” mà Chúa Giê-xu nói đến trong Ma-thi-ơ 6:6 là biểu tượng của đời sống cầu nguyện kín đáo, thầm lặng. Bất kỳ nơi nào bạn có thể đóng cửa lòng lại, tĩnh lặng gặp Chúa, nơi đó trở thành “nơi chí thánh” cá nhân của bạn.
- Chiếc xe, đường đi: Có thể trở thành nơi thánh khi bạn nghe giảng, cầu nguyện hay hát thánh ca trong đó.

4. Trong Sinh Hoạt Hội Thánh:
- Khi Hội Thánh nhóm lại trong một căn nhà, một hội trường thuê, tính thánh không nằm ở trang trí đẹp, mà ở sự hiện diện của Chúa giữa vòng họ.
- Việc cử hành Lễ Báp-têm và Tiệc Thánh là những hành động thánh hóa không gian một cách đặc biệt, vì chúng là dấu hiệu hữu hình của giao ước mới.

Kinh Thánh cho chúng ta thấy một sự chuyển dịch vĩ đại: từ một Nơi Thánh duy nhất (Đền Thờ) đến một Con Người Thánh (Chúa Giê-xu), và từ Con Người Thánh đó đến một Dân Tộc Thánh (Hội Thánh) là đền thờ sống của Đức Thánh Linh. Do đó, một căn phòng hay tòa nhà trở thành nơi thánh không phải nhờ nghi lễ tẩy uế, phép lành của giáo sĩ, hay kiến trúc đặc biệt, mà nhờ sự hiện diện của Đức Chúa Trời Ba Ngôi được tiếp nhận bởi đức tin và thể hiện qua sự thờ phượng chân thật, Lời Chúa được tôn cao, tình yêu thương hiệp một, và đời sống thánh khiết của những con người ở trong đó.

Lời mời gọi dành cho mỗi chúng ta ngày nay là: Hãy để mọi không gian Chúa ban cho bạn – từ phòng ngủ đến phòng họp, từ bếp ăn đến văn phòng – đều có thể trở thành “nơi thánh”, nơi Đấng Christ được tôn cao và Thánh Linh được tự do hành động. Khi đó, cả trời đất này, trong ý nghĩa đầy đủ nhất, đang hướng đến ngày được trọn vẹn thánh hóa khi Đức Chúa Trời đến ở cùng loài người (Khải-huyền 21:3).

“Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dựng nên trong tôi một lòng trong sạch, Và làm cho mới lại trong tôi một thần linh ngay thẳng.” (Thi-thiên 51:10)