Làm sao chúng ta quyết định sách nào thuộc về Kinh Thánh khi chính Kinh Thánh không nói rõ điều đó?

Một trong những câu hỏi nền tảng và quan trọng nhất mà mỗi Cơ Đốc nhân cần có câu trả lời thỏa đáng là: **Làm sao chúng ta biết chắc 66 sách trong Kinh Thánh ngày nay là Lời được Đức Chúa Trời hà hơi, mà không thêm, không bớt?** Thật vậy, Kinh Thánh không có một câu nào liệt kê danh sách các sách của chính nó. Vậy, tiến trình lịch sử và thần học nào đã đưa chúng ta đến sự xác tín về quy điển (canon) ngày nay? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào câu hỏi đó, dựa trên nền tảng Kinh Thánh, lịch sử Hội Thánh đầu tiên, và công tác dẫn dắt của Đức Thánh Linh.

Trước khi đi vào lịch sử, chúng ta cần hiểu từ "quy điển" (canon). Từ Hy Lạp kanōn (κανών) nguyên nghĩa là "cây sậy" dùng để đo lường, sau này mang nghĩa là "tiêu chuẩn" hay "luật lệ". Quy điển Kinh Thánh, vì thế, chính là bộ sách đã được công nhận là tiêu chuẩn đức tin và nếp sống cho dân sự Đức Chúa Trời. Một quan niệm sai lầm phổ biến là cho rằng Hội Thánh hoặc một công đồng nào đó đã "tạo ra" quy điển. Thần học Tin Lành khẳng định: **Hội Thánh không tạo ra quy điển; Hội Thánh nhận biết, công nhận và tuân theo quy điển mà Đức Chúa Trời đã ban cho.**

Quy điển là một sự công nhận, không phải một sự ban cho về thẩm quyền. Thẩm quyền vốn có trong chính Lời Đức Chúa Trời. Như sứ đồ Phao-lô viết: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời hà hơi, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình" (2 Ti-mô-thê 3:16). Câu Kinh Thánh này nói đến bản chất "được hà hơi" (theopneustos - θεόπνευστος) của các sách đã được công nhận là Kinh Thánh vào thời điểm đó.

Các sứ đồ và Hội Thánh đầu tiên đã dựa trên một số tiêu chuẩn then chốt để nhận biết một sách có phải là Lời Đức Chúa Trời hay không. Những tiêu chuẩn này không phải là "luật" do con người đặt ra, mà là những dấu hiệu khách quan phản ánh nguồn gốc thần thượng của sách đó.

Đây là tiêu chuẩn quan trọng nhất cho Tân Ước. Sách đó có phải được viết bởi một sứ đồ (như Ma-thi-ơ, Giăng, Phao-lô, Phi-e-rơ) hoặc một nhân vật thân cận trực tiếp với các sứ đồ (như Mác – thông tin từ Phi-e-rơ, Lu-ca – cộng sự của Phao-lô) không? Thẩm quyền của các sứ đồ đến từ chính Chúa Giê-xu (Mác 3:14-15; Công vụ 1:2). Lời chứng của họ là lời chứng mắt thấy tai nghe về Chúa Giê-xu Christ (1 Giăng 1:1-3). Các sách giả mạo (gnostic gospels) sau này thường mạo danh các sứ đồ nhưng được viết vào thế kỷ thứ 2 trở về sau, hoàn toàn không có sự kết nối lịch sử với các sứ đồ.

Nội dung của sách có phù hợp và hài hòa với "đạo lý đã truyền" cho các sứ đồ không? Một sách thật phải trung thành với lẽ thật đã được mặc khải trước đó. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: "Nhưng nếu có ai, hoặc chính chúng tôi, hoặc thiên sứ trên trời, truyền cho anh em một tin lành nào khác với Tin Lành chúng tôi đã truyền cho anh em, thì người ấy đáng bị a-na-them!" (Ga-la-ti 1:8). Các sách như Tin Lành theo Phi-líp, Tin Lành theo Thô-ma... chứa đựng giáo lý ngộ đạo (Gnosticism) trái ngược với giáo lý căn bản về Đấng Christ, sự sáng tạo và sự cứu rỗi, nên đã bị Hội Thánh đầu tiên loại bỏ.

Sách đó có được Hội Thánh phổ thông (universal church) trên khắp các địa phương chấp nhận, sử dụng trong sự thờ phượng, giảng dạy và khích lệ không? Một sách được Đức Thánh Linh hà hơi sẽ mang lại sự sống và quyền năng biến đổi cho Hội Thánh khắp nơi. Sách đó được các Hội Thánh đọc, sao chép và lưu truyền. Ví dụ, nhiều bản thảo cổ cho thấy 4 sách Phúc Âm và 13 thư tín của Phao-lô đã được lưu hành rộng rãi và tập hợp lại từ rất sớm.

Các tín hữu đầu tiên nhận ra quyền năng biến đổi của Lời Chúa trong các sách đó. "Vì lời của Đức Chúa Trời là lời sống và linh nghiệm, sắc hơn gươm hai lưỡi, thấu vào đến nỗi chia hồn, linh, cốt, tủy, xem xét tư tưởng và ý định trong lòng" (Hê-bơ-rơ 4:12). Một sách không mang quyền năng thần thượng để kết tội, thánh hóa và an ủi thì không phải đến từ Đức Chúa Trời. Tiêu chuẩn này gắn liền với chứng cớ nội tại của Thánh Linh trong lòng người tin.

Chúa Giê-xu và các tác giả Tân Ước đã xác nhận quy điển Cựu Ước của người Do Thái. Khi nhắc đến "Kinh Thánh", Ngài và các sứ đồ đang nói đến bộ sách đã được công nhận (Lu-ca 24:44, Chúa Giê-xu phân chia thành Luật pháp Môi-se, các sách tiên tri, và Thi Thiên). Đây chính là cách phân loại của người Do Thái thời đó.

Chúa Giê-xu trích dẫn từ mọi phần của Cựu Ước và luôn xem chúng là có thẩm quyền tối cao (Ma-thi-ơ 5:17-18; 22:29; Giăng 10:35). Bộ Cựu Ước bằng tiếng Hê-bơ-rơ (gồm 39 sách, tương đương với 24 sách trong cách gộp của người Do Thái) đã được cộng đồng Do Thái tại Palestine công nhận từ lâu, ít nhất là từ thời Chúa Giê-xu. Các sách được gọi là "Ngụy thư" (Apocrypha) không có trong bản Hê-bơ-rơ, không được Chúa Giê-xu hay các sứ đồ trích dẫn như Kinh Thánh, và bản thân nhiều giáo sư Do Thái cũng không công nhận chúng. Do đó, Hội Thánh Tin Lành dựa trên thẩm quyền của chính Chúa Giê-xu để xác nhận quy điển Cựu Ước.

Không có một công đồng nào vào thế kỷ thứ tư "quyết định" quy điển. Thay vào đó, vào khoảng cuối thế kỷ thứ 4, các hội đồng như Hippo (393) và Carthage (397) đã chính thức hóa danh sách 27 sách Tân Ước mà phần lớn Hội Thánh đã công nhận và sử dụng từ trước đó hơn 200 năm.

Quá trình công nhận diễn ra tự nhiên:
- Thế kỷ thứ 1: Các thư tín của Phao-lô được lưu hành và đọc chung giữa các Hội Thánh (Cô-lô-se 4:16). Bốn sách Phúc Âm được biết đến rộng rãi.
- Giữa thế kỷ thứ 2: Nhà hộ giáo Justin Martyr (khoảng 150 AD) nhắc đến việc đọc "hồi ký của các sứ đồ" (các Phúc Âm) trong các buổi nhóm. Thầy giảng Muratorian (khoảng 170 AD) đã liệt kê một danh sách quy điển gần giống với danh sách ngày nay, chỉ thiếu vài sách.
- Thế kỷ thứ 3 & 4: Có một số thảo luận về một vài sách "vùng biên" (như Gia-cơ, 2 Phi-e-rơ, 2-3 Giăng, Giu-đe, Khải Huyền), nhưng phần lớn 20-22 sách cốt lõi đã được mọi người công nhận. Cuối cùng, dưới áp lực của các giáo lý sai lầm, Hội Thánh cần xác định rõ ràng ranh giới.

Điều quan trọng là: **Các sách tự chứng minh mình là Lời Đức Chúa Trời.** Thánh Linh đã dùng các tiêu chuẩn trên để xác nhận trong lòng Hội Thánh. Như sứ đồ Phao-lô nói: "Vả, ấy là chính Đức Thánh Linh làm chứng cho lòng chúng ta rằng chúng ta là con cái Đức Chúa Trời" (Rô-ma 8:16). Cũng vậy, Thánh Linh làm chứng cho Lời của Ngài.

Việc nghiên cứu về quy điển không chỉ là kiến thức lịch sử, mà có những ứng dụng thiết thực và khích lệ sâu sắc cho đức tin của chúng ta hôm nay.

1. Cơ Sở Cho Sự Tin Cậy Tuyệt Đối Vào Kinh Thánh: Hiểu được quá trình quy điển giúp chúng ta tin chắc rằng Kinh Thánh mình đang cầm không phải là sản phẩm ngẫu nhiên của con người, nhưng là sự quản trị nhiệm mầu của Đức Chúa Trời trong lịch sử. Chúng ta có thể tin cậy hoàn toàn vào 66 sách này như Lời không hề sai lầm của Ngài.

2. Sự Bảo Vệ Chống Lại Các Giáo Lý Sai Lầm: Biết tiêu chuẩn "tính chính thống" giúp chúng ta đề phòng những "khải tượng mới", "sách mặc khải mới" hoặc những cách giải kinh lạc giáo ngày nay. Mọi lẽ thật đều phải được kiểm chứng dựa trên nền tảng quy điển đã được xác lập. Nếu có điều gì mâu thuẫn với sứ điệp xuyên suốt của Kinh Thánh về ân điển, đức tin và Đấng Christ, thì đó không phải đến từ Đức Chúa Trời.

3. Trách Nhiệm Cá Nhân Trong Việc Đọc Và Vâng Giữ Lời: Vì chúng ta đã nhận được Lời đáng tin cậy, chúng ta phải có trách nhiệm đọc, học hỏi, nghiền ngẫm và vâng theo. "Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật" (2 Ti-mô-thê 2:15).

4. An Tâm Trong Mối Liên Hệ Với Chúa: Bạn không cần phải tìm kiếm một sự mặc khải đặc biệt, riêng tư nào khác ngoài Kinh Thánh. Đức Chúa Trời đã phán dứt khoát và đầy đủ trong Con của Ngài là Chúa Giê-xu Christ, và điều đó đã được ghi chép lại cho chúng ta trong Kinh Thánh (Hê-bơ-rơ 1:1-2). Sự sống đời đời là nhìn biết Cha và Đấng Ngài đã sai đến (Giăng 17:3), và sự nhận biết đó được tìm thấy cách đáng tin cậy trong quy điển Kinh Thánh.

Tóm lại, 66 sách Kinh Thánh không thuộc về quy điển vì Hội Thánh bỏ phiếu chọn chúng, nhưng vì từ ban đầu, Đức Chúa Trời đã hà hơi những sách đó, ban cho chúng thẩm quyền nội tại, và rồi dùng Thánh Linh Ngài để hướng dẫn dân sự Ngài trong suốt dòng lịch sử nhận biết, bảo tồn và tôn kính chúng như Lời của Ngài. Chúa Giê-xu Christ là trung tâm điểm của toàn bộ quy điển (Lu-ca 24:27).

Lịch sử quy điển cho chúng ta thấy sự thành tín của Đức Chúa Trời trong việc bảo tồn Lời Ngài cho con dân Ngài qua mọi thời đại. "Cỏ khô, hoa rụng, nhưng lời của Đức Chúa Trời chúng ta còn mãi đời đời" (Ê-sai 40:8). Là những người thừa hưởng di sản quý báu này, chúng ta được kêu gọi sống với lòng biết ơn, tin cậy vâng phục Lời Chúa, và rao truyền sứ điệp cứu rỗi từ Lời đó cho một thế giới đang hư mất.