Ý Nghĩa Của Việc Cha Mẹ Hướng Lòng Về Con Cái (Ma-la-chi 4:6)
Lời tiên tri cuối cùng của Cựu Ước kết thúc bằng một hình ảnh đầy quyền năng và hy vọng về sự phục hồi các mối quan hệ căn bản nhất: “Ngài sẽ khiến lòng cha trở lại cùng con cái, lòng con cái trở lại cùng cha, kẻo ta đến lấy sự rủa sả đánh trên đất nầy.” (Ma-la-chi 4:6, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh này không chỉ là lời hứa; nó là chìa khóa thần học cho sự hiểu biết về chức vụ của Chúa Giê-xu Christ và là khuôn mẫu thiêng liêng cho mọi gia đình Cơ Đốc. Trong bài nghiên cứu chuyên sâu này, chúng ta sẽ khám phá bối cảnh, ý nghĩa nguyên văn, và ứng dụng đời sống của mệnh lệnh đầy uy quyền này.
Để hiểu trọn vẹn Ma-la-chi 4:6, chúng ta phải đặt nó trong toàn bộ bối cảnh sách tiên tri Ma-la-chi. Đây là tiếng nói cuối cùng của Đức Chúa Trời với dân Y-sơ-ra-ên trước 400 năm im lặng. Tình trạng thuộc linh của dân sự lúc bấy giờ được mô tả là sự nguội lạnh, hình thức, và phản bội giao ước. Họ dâng của tế lễ ô uế (Ma-la-chi 1:7-8), các thầy tế lễ khinh dể danh Chúa (1:6), họ lấy vợ ngoại bang và bỏ vợ mình lúc tuổi trẻ (2:11, 14-16), và họ gian lận trong việc dâng một phần mười (3:8-9).
Trọng tâm của sự bội nghịch này chính là sự đổ vỡ trong các mối quan hệ giao ước, mà trước hết là mối quan hệ với Đức Chúa Trời, và hệ quả tất yếu là sự đổ vỡ trong gia đình. Khi mối quan hệ dọc (với Đức Chúa Trời) bị lệch lạc, thì mối quan hệ ngang (cha mẹ - con cái) cũng không thể nguyên vẹn. Lời cảnh báo “kẻo ta đến lấy sự rủa sả đánh trên đất nầy” chỉ về sự phán xét cuối cùng, sự “rủa sả” (חֵרֶם - *cherem*) là hậu quả tối hậu của việc vi phạm giao ước (Phục-truyền 28:15-68).
Cụm từ then chốt “khiến lòng... trở lại cùng” trong tiếng Hê-bơ-rơ là וְהֵשִׁיב לֵב (*v’heshiv lev*). Động từ שׁוּב (*shuv*) mang nghĩa “quay lại, trở về, hối cải”. Danh từ לֵב (*lev*) không chỉ là “trái tim” theo nghĩa cảm xúc, mà là trung tâm của ý chí, lý trí, và cảm xúc – chính là cái “tôi” bên trong của con người. Vậy, “hướng lòng về” (heshiv lev) nghĩa là một sự thay đổi toàn diện, sâu sắc từ bên trong, dẫn đến một sự định hướng lại toàn bộ đời sống, ý chí và tình cảm về phía người kia.
Điều quan trọng cần lưu ý là chủ từ của hành động này: “Ngài sẽ khiến…”. Đây không phải là một nỗ lực thuần túy của con người. Chính Đức Chúa Trời, qua Đấng Mê-si và công tác của Thánh Linh Ngài, là Đấng bắt đầu và ban năng lực cho sự biến đổi này. Sự phục hồi các mối quan hệ gia đình là một phần của công cuộc cứu chuộc và tái tạo của Ngài.
Tiên tri Ma-la-chi trình bày sự phục hồi này một cách có trật tự và cân đối:
1. Lòng Cha Trở Lại Cùng Con Cái: Trách nhiệm khởi đầu thuộc về những người làm cha mẹ, những người nắm giữ thẩm quyền và sự chín chắn. Trong bối cảnh văn hóa Y-sơ-ra-ên, người cha đại diện cho sự lãnh đạo, sự dạy dỗ về giao ước (Phục-truyền 6:7), và là thầy tế lễ của gia đình. “Lòng cha” quay về với con cái nghĩa là:
Tấm lòng yêu thương được phục hồi, thay cho sự cứng cỏi, xa cách hay độc đoán.
Trách nhiệm thuộc linh được thức tỉnh: dạy con cái “theo đường nẻo Chúa” (Sáng-thế Ký 18:19), chứ không chỉ lo cơm áo vật chất.
Sự hiện diện và đồng hành thay cho sự vắng mặt về thể xác lẫn tình cảm.
Sự tha thứ và tiếp nhận, như hình ảnh người cha trong dụ ngôn đứa con trai hoang đàng (Lu-ca 15:20), luôn chờ đợi và chạy đến ôm lấy con.
2. Lòng Con Cái Trở Lại Cùng Cha Mẹ: Đây là đáp ứng được tạo ra bởi sự thay đổi từ phía cha mẹ và công tác của Đức Chúa Trời. Nó bao gồm:
Sự vâng phục và tôn kính – điều răn đầu tiên có lời hứa: “Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi… hầu cho ngươi được sống lâu trên đất” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12).
Sự lắng nghe và tiếp nhận sự dạy dỗ (Châm-ngôn 1:8).
Sự tìm kiếm hòa giải khi có sự vi phạm, ngay cả khi cha mẹ không hoàn hảo.
Sự phục hồi này là song phương và tạo nên một vòng tròn ân điển: tấm lòng được biến đổi của cha mẹ mở đường cho tấm lòng được biến đổi của con cái, và ngược lại, củng cố lẫn nhau.
Ma-la-chi 4:5-6 gắn liền lời hứa này với sự đến của tiên tri Ê-li: “Nầy, ta sẽ sai tiên tri Ê-li đến cùng các ngươi…”. Ê-li là biểu tượng của sự hối cải (shuv) mạnh mẽ, của việc kêu gọi dân sự quay trở lại với giao ước (I Các Vua 18:21). Tân Ước xác nhận Giăng Báp-tít chính là “Ê-li phải đến” (Ma-thi-ơ 11:14), người dọn đường cho Đấng Christ với chức vụ kêu gọi: “Hãy ăn năn, vì nước thiên đàng đã đến gần!” (Ma-thi-ơ 3:2).
Chúa Giê-xu Christ là hiện thân tối thượng của Đấng “khiến lòng cha trở lại cùng con cái”. Ngài đến để phục hồi mối quan hệ căn bản nhất – mối quan hệ giữa loài người (là con cái phản loạn) với Đức Chúa Trời (là Cha trên trời). Qua sự chết và sống lại của Ngài, chúng ta được nhận làm con (Giăng 1:12) và có thể kêu lên “A-ba! Cha!” (Rô-ma 8:15). Kinh nghiệm được làm con thật của Đức Chúa Trời chính là nền tảng để chúng ta học cách làm cha mẹ tốt và con cái hiếu thảo trong gia đình trần thế.
Lời tiên tri này vẫn nguyên vẹn quyền năng và sự cấp bách cho chúng ta ngày nay.
1. Đối Với Cha Mẹ (Người Làm Cha, Làm Mẹ):
- Hãy chủ động “hướng lòng về”: Đừng chờ con cái thay đổi trước. Hãy cầu xin Chúa biến đổi chính tấm lòng mình – hạ sự kiêu ngạo, chữa lành tổn thương, thắp lên tình yêu thương và sự kiên nhẫn mới.
- Ưu tiên mối quan hệ trên nguyên tắc: Đúng đắn là cần thiết, nhưng đừng để những nguyên tắc cứng nhắc khiến con cái xa lánh. Hãy noi gương Cha Thiên Thượng: “Ngài đầy lòng thương xót” (Gia-cơ 5:11).
- Dành thời gian chất lượng: “Hướng lòng về” đòi hỏi sự hiện diện. Hãy lắng nghe, chơi đùa, cầu nguyện và học Kinh Thánh cùng con.
- Xin lỗi và tha thứ: Khi bạn sai, hãy khiêm nhường xin lỗi con. Điều này không làm mất uy quyền, mà thiết lập uy quyền dựa trên ân điển và sự thật.
2. Đối Với Con Cái (Ở Mọi Lứa Tuổi):
- Tôn kính trong thái độ và lời nói: Ngay cả khi cha mẹ có lỗi, Đức Chúa Trời vẫn truyền lệnh hiếu kính (Ê-phê-sô 6:2-3). Hãy tìm cách bày tỏ sự tôn trọng.
- Tìm kiếm sự hòa giải: Nếu có khoảng cách, hãy cầu nguyện và chủ động bước về phía cha mẹ bằng thái độ hòa nhã, mềm mại.
- Tha thứ: Như chính chúng ta đã được Chúa tha thứ, hãy giải phóng cha mẹ khỏi những lỗi lầm trong quá khứ (Cô-lô-se 3:13).
- Chăm sóc cha mẹ tuổi già: Đây là sự thể hiện cụ thể của “lòng con cái trở lại cùng cha” (I Ti-mô-thê 5:4, 8).
3. Đối Với Hội Thánh:
Hội Thánh phải là cộng đồng mẫu mực của sự “hướng lòng về”. Các lớp học trường Chúa nhật, hội thanh niên, nhóm gia đình cần dạy và mô hình hóa nguyên tắc này. Hội Thánh cũng là gia đình thiêng liêng, nơi những người “cha, mẹ thuộc linh” (I Cô-rinh-tô 4:15) hướng lòng về thế hệ trẻ, và thế hệ trẻ tôn kính bậc lão thành.
Ma-la-chi 4:6 không chỉ là lời khuyên về đạo đức gia đình. Đó là một lời tiên tri về công việc của Đấng Mê-si, một lời hứa về quyền năng biến đổi của Phúc Âm, và là một phương thuốc thiêng liêng cho “sự rủa sả” của sự chia rẽ, cay đắng và thất vọng đang hoành hành trong các gia đình và xã hội chúng ta. Khi chúng ta, bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, để Ngài “khiến lòng” mình quay về với nhau, chúng ta không chỉ kinh nghiệm phước hạnh gia đình, mà còn trở nên chứng nhân sống động cho thế giới về sự chữa lành và phục hồi mà Đấng Christ mang đến. Hãy bắt đầu ngay hôm nay, từ chính vị trí của bạn trong gia đình, cầu xin Đức Thánh Linh làm công việc kỳ diệu là “hướng lòng” bạn về phía những người thân yêu.