Mục sư nên có bao nhiêu quyền hạn trong Hội thánh?

Trong bối cảnh Hội Thánh đương đại, câu hỏi về quyền hạn và phạm vi ảnh hưởng của người lãnh đạo thuộc linh luôn là chủ đề cần được soi xét kỹ lưỡng dưới ánh sáng Lời Chúa. Có một sự căng thẳng tinh tế giữa việc vâng phục những người Chúa đặt lên để dẫn dắt (Hê-bơ-rơ 13:17) và lời cảnh báo nghiêm khắc về sự lạm quyền, “cai trị” như các dân ngoại (Ma-thi-ơ 20:25-28). Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát nền tảng Kinh Thánh để định hình một quan điểm cân bằng về quyền hạn của mục sư, nhấn mạnh đến mô hình đầy tớ-phục vụ mà Chúa Giê-xu Christ đã lập nên.

Trước khi bàn đến quyền hạn của mục sư, chúng ta phải hiểu rõ nguồn gốc của mọi thẩm quyền trong Hội Thánh. Kinh Thánh tuyên bố rõ ràng: “Muôn vật đều do Ngài làm ra, bởi Ngài và vì Ngài” (Rô-ma 11:36). Chúa Giê-xu Christ, sau khi phục sinh, đã tuyên bố: “Hết cả quyền phép ở trên trời và dưới đất đã giao cho ta” (Ma-thi-ơ 28:18). Điều này xác lập một chân lý nền tảng: Mọi quyền hạn trong Hội Thánh đều là quyền hạn được ủy nhiệm (delegated authority), bắt nguồn từ Đấng Christ và phải được thi hành vì cớ Ngài.

Danh xưng “Mục sư” (Pastor) xuất phát từ tiếng Hy Lạp “ποιμήν” (poimēn), có nghĩa là “người chăn”. Trong Ê-phê-sô 4:11, đây là một trong những ân tứ chức vụ Chúa ban cho Hội Thánh: “Ấy chính Ngài đã cho người nầy làm sứ đồ, kẻ kia làm tiên tri, người khác làm thầy giảng Tin Lành, kẻ khác nữa làm mục sư và giáo sư”. Chức vụ mục sư, vì thế, không phải là một chức vụ của sự cai trị độc tài, mà là chức vụ chăn bầy. Hình ảnh người chăn hiền lành trong Thi-thiên 23 và Giăng 10:11-14 cho thấy bản chất của công việc: hi sinh, dẫn dắt, bảo vệ, nuôi dưỡng và biết rõ từng con chiên.

Sứ đồ Phi-e-rơ, một trưởng lão và cũng là “người chăn”, đã đưa ra lời răn dạy rõ ràng cho các bậc lãnh đạo: “Hãy chăn bầy của Đức Chúa Trời đã giao phó cho anh em; làm việc đó chẳng phải bởi ép tình, bèn là bởi mau mắn; chẳng phải vì lợi dơ bẩn, bèn là bởi lòng sốt sắng; chẳng phải như người lấy quyền mà cai trị kẻ bộ hạ mình, bèn như kẻ làm gương tốt cho bầy” (1 Phi-e-rơ 5:2-3). Động từ Hy Lạp được dùng cho “cai trị” ở đây là “κατακυριεύω” (katakyrieuō), mang ý nghĩa thống trị, áp chế. Phi-e-rơ cấm tuyệt đối tinh thần này trong vòng lãnh đạo Hội Thánh.

Quyền hạn của mục sư, theo Kinh Thánh, có thể được phân loại vào các lĩnh vực chính sau đây, tất cả đều nằm trong khuôn khổ phục vụ:

1. Quyền Hạn Trong Việc Giảng Dạy Và Giáo Huấn (Didaskalia):
Đây là trách nhiệm trọng tâm. Mục sư được Chúa ban cho để “trang bị các thánh đồ cho công việc của chức vụ” (Ê-phê-sô 4:12). Phao-lô khuyên Ti-mô-thê: “Hãy giảng đạo, cố khuyên, bất luận gặp thời hay không gặp thời, hãy sửa trách, nài khuyên, khuyên lơn với mọi sự nhịn nhục và sự dạy dỗ” (2 Ti-mô-thê 4:2). Quyền hạn này không phải là quyền sáng tạo ra giáo lý mới, mà là quyền trung tín truyền đạt, giải nghĩa và áp dụng Lời Đức Chúa Trời đã được mặc khải (1 Ti-mô-thê 4:6, 13). Thẩm quyền đến từ sự trung tín với Lời Chúa, không phải từ cá nhân người giảng.

2. Quyền Hạn Trong Việc Quản Trị Và Dẫn Dắt (Proistēmi):
Phao-lô nói về các trưởng lão: “Người giám mục đó phải… khéo cai trị (proistēmi) nhà riêng mình” (1 Ti-mô-thê 3:4-5). Động từ “προΐστημι” (proistēmi) có nghĩa là “đứng trước”, “lãnh đạo”, “quản lý”, “chăm sóc”. Nó hàm ý sự hướng dẫn, sắp đặt với tinh thần trách nhiệm. Trong 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:12, tín hữu được kêu gọi: “Hãy kính trọng kẻ có công khó trong anh em, là kẻ tuân theo Chúa mà chỉ dẫn (proistēmi) anh em”. Quyền quản trị này mang tính chất phục vụ và tập thể, thường được thực hiện bởi Hội đồng Trưởng lão (Công vụ 14:23, Tít 1:5), không phải bởi một cá nhân độc tài.

3. Quyền Hạn Trong Việc Chăm Sóc Thuộc Linh Và Kỷ Luật:
Mục sư có trách nhiệm chăm sóc đời sống thuộc linh cho bầy chiên. Điều này bao gồm sự khuyên bảo, an ủi, và khi cần, cả kỷ luật. Chúa Giê-xu đã ban thẩm quyền “buộc” và “mở” (Ma-thi-ơ 16:19, 18:18). Tuy nhiên, việc kỷ luật (như trong 1 Cô-rinh-tô 5, về tội loạn luân) phải được thực hiện với mục đích phục hồi (Ga-la-ti 6:1), với sự kiêng ăn cầu nguyện kỹ lưỡng, và thường là bởi sự đồng thuận của cả Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 5:4-5). Quyền hạn này phải được thi hành trong đau buồn, không phải trong sự hả hê hay trịch thượng.

4. Quyền Hạn Trong Việc Cử Hành Các Nghi Lễ (Báp-têm, Tiệc Thánh):
Mục sư thường là người đại diện Hội Thánh để cử hành các nghi lễ thánh. Tuy nhiên, Kinh Thánh không quy định đây là đặc quyền độc tôn của mục sư được phong chức. Bản chất của các nghi lễ là sự vâng theo mạng lệnh Chúa của cả Hội Thánh. Thẩm quyền đến từ mạng lệnh của Đấng Christ (“Hãy làm điều này…” – Lu-ca 22:19; Ma-thi-ơ 28:19), chứ không từ chức vụ của người cử hành.

Để tránh sự lạm dụng, Kinh Thánh cũng vạch ra những giới hạn rõ ràng:

1. Không Có Quyền Thay Thế Đức Thánh Linh Hay Lương Tâm Cá Nhân:
Mục sư không có quyền trở thành “kẻ cai trị đức tin” của tín hữu (2 Cô-rinh-tô 1:24). Mỗi Cơ Đốc nhân có trách nhiệm cá nhân trước mặt Chúa (Rô-ma 14:12) và có Đức Thánh Linh dạy dỗ, dẫn dắt từ bên trong (Giăng 16:13, 1 Giăng 2:27). Vai trò của mục sư là giúp hội chúng nhạy bén với sự dẫn dắt của Thánh Linh, không phải áp đặt ý muốn cá nhân mình lên họ.

2. Không Có Quyền Trong Các Lĩnh Vực Thuộc Về Gia Đình Và Đời Tư:
Quyền hạn của mục sư tập trung vào đời sống thuộc linh và sự hiệp một của Hội Thánh. Họ không có thẩm quyền Kinh Thánh để can thiệp vào các quyết định cá nhân hợp pháp của tín hữu như chọn nghề nghiệp, bạn đời, tài chính gia đình (trừ khi có tội lỗi rõ ràng). Sự tư vấn là cần thiết, nhưng không thể là mệnh lệnh.

3. Phải Chịu Sự Kiểm Soát Và Quân Bình Từ Hội Thánh:
Mô hình Tân Ước cho thấy sự lãnh đạo mang tính tập thể. Các sứ đồ giải quyết vấn đề với nhau (Công vụ 15). Phao-lô trình bày Phúc Âm của mình cho các sứ đồ khác để bảo đảm sự chính xác (Ga-la-ti 2:2). Một mục sư phải sẵn sàng lắng nghe sự góp ý, sửa dạy từ các trưởng lão khác và ngay cả từ hội chúng có tinh thần trưởng thành. Hội Thánh cũng có trách nhiệm “coi sóc” những người lãnh đạo mình (1 Ti-mô-thê 5:17-19).

Đối Với Mục Sư Và Những Người Lãnh Đạo:

• Hãy luôn nhớ mình là đầy tớ (diakonos – Ma-thi-ơ 20:26). Hãy tập trung vào việc “cho” hơn là “nhận”, phục vụ hơn là được phục vụ.
• Phát triển tinh thần lãnh đạo tập thể. Xây dựng và tôn trọng một hội đồng trưởng lão hoặc ban chấp sự có thực quyền, nơi các quyết định lớn được cầu nguyện và thảo luận chung.
• Ưu tiên minh bạch, đặc biệt trong vấn đề tài chính. Quyền hạn đi đôi với trách nhiệm giải trình.
• Luôn đặt mình dưới thẩm quyền tối cao của Lời Chúa. Sẵn sàng được sửa sai bởi Lời Chúa từ bất kỳ ai.

Đối Với Tín Hữu Trong Hội Thánh:

• Hãy kính trọng và vâng phục những người lãnh đạo mình, vì họ “canh giữ linh hồn anh em” (Hê-bơ-rơ 13:17). Sự vâng phục này dựa trên việc họ trung tín với Lời Chúa.
• Tích cực học Lời Chúa để có thể “chính mình nghiệm xét” (1 Giăng 4:1) những điều được dạy dỗ, tránh tinh thần tin theo mù quáng (Công vụ 17:11).
• Cầu nguyện cho những người lãnh đạo mình, để họ được khôn ngoan, khiêm nhường và mạnh mẽ trong Chúa.
• Khi thấy có dấu hiệu lạm quyền, hãy khiêm nhường và theo đúng trình tự Kinh Thánh để góp ý, nhắc nhở (Ma-thi-ơ 18:15-17), với động cơ là tình yêu thương và sự tinh sạch của Hội Thánh.

Quyền hạn của mục sư trong Hội Thánh, theo khuôn mẫu Tân Ước, là một thứ quyền hạn đảo ngược của thế gian. Nó không được đo bởi số người phục vụ mình, mà bởi số người mình phục vụ; không bởi sự kiểm soát mình có, mà bởi sự tự do mình trao cho bầy chiên để họ lớn lên trong Đấng Christ. Quyền hạn tối thượng thuộc về Đấng Christ, là Đầu của Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:23). Mục sư chỉ là một chi thể được trang bị để giúp cả thân thể lớn lên.

Lời mời gọi cuối cùng dành cho mọi bậc lãnh đạo là hãy noi gương Chúa Giê-xu: “Con Người đến không phải để được người ta hầu việc, song để hầu việc người ta, và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” (Ma-thi-ơ 20:28). Trong mô hình đó, quyền hạn thật sự được tìm thấy trong sự khiêm nhường phục vụ, và thẩm quyền vĩ đại nhất xuất phát từ một tấm lòng yêu thương bầy chiên như chính Chúa đã yêu.