Trưởng Tế Trong Hội Thánh
Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, việc hiểu biết các chức vụ và trật tự trong Hội Thánh là vô cùng quan trọng. Trong số các chức vụ được Kinh Thánh đề cập, "trưởng tế" (high priest) là một chức vụ then chốt, không chỉ mang tính lịch sử và nghi lễ trong thời Cựu Ước mà còn được mặc khải một ý nghĩa trọn vẹn và vĩ đại trong Chúa Giê-xu Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai thác khái niệm "trưởng tế" từ góc độ thần học Kinh Thánh, sự ứng nghiệm nơi Đấng Christ, và ý nghĩa thực tiễn của chức vụ này đối với Hội Thánh và đời sống cá nhân của mỗi tín hữu ngày nay.
Chức vụ trưởng tế (כהן הגדול - Kohen HaGadol trong tiếng Hê-bơ-rơ, nghĩa là "thầy tế lễ cả") được Đức Chúa Trời thiết lập một cách chi tiết qua Môi-se. Chức vụ này bắt đầu với A-rôn, anh của Môi-se, và được truyền lại cho con cháu ông thuộc chi phái Lê-vi (Xuất Ê-díp-tô Ký 28:1).
Trưởng tế là người duy nhất được phép vào Nơi Chí Thánh (קדש הקדשים - Qodesh HaQodashim) một lần trong năm, vào Ngày Chuộc Tội (יום כיפור - Yom Kippur), để dâng của lễ chuộc tội cho chính mình và cho cả dân sự (Lê-vi Ký 16). Sự kiện này tiên trưng mạnh mẽ cho công việc của Đấng Christ. Trưởng tế đóng vai trò là người trung gian giữa Đức Chúa Trời thánh khiết và dân sự tội lỗi, đại diện cho dân chúng trước mặt Đức Chúa Trời và thi hành các nghi thức thờ phượng, dâng tế lễ.
"Vả, phàm thầy tế lễ thượng phẩm trong vòng người ta được lập lên, là để vì loài người mà lo việc Đức Chúa Trời, hầu dâng lễ vật và hi sinh vì tội lỗi." (Hê-bơ-rơ 5:1)
Y phục của trưởng tế (Ê-phót) được mô tả kỹ lưỡng trong Xuất Ê-díp-tô Ký 28, mang những biểu tượng sâu sắc: bảng vàng trên mũ có khắc chữ "Thánh Khiết Cho Đức Giê-hô-va", mười hai viên ngọc trên hai đai vai khắc tên mười hai chi phái Y-sơ-ra-ên, U-rim và Thu-mim để tìm biết ý chỉ của Đức Chúa Trời. Tất cả đều chỉ về Đấng Trung Gian hoàn hảo sẽ đến.
Toàn bộ sách Hê-bơ-rơ trong Tân Ước được viết để chứng minh và giải thích cách Chúa Giê-xu Christ là Trưởng Tế Thượng Phẩm trọn vẹn và cuối cùng. Trong khi các trưởng tế thời Cựu Ước thuộc dòng A-rôn và chức vụ của họ có giới hạn vì tội lỗi và sự chết, thì Chúa Giê-xu được xưng là Trưởng Tế theo ban Mên-chi-xê-đéc (Thi Thiên 110:4; Hê-bơ-rơ 5:6,10; 6:20).
Ban Mên-chi-xê-đéc (τῆς τάξεως Μελχισέδεκ - tēs taxeōs Melchisedek) là một chức vụ đời đời và siêu việt. Mên-chi-xê-đéc xuất hiện trong Sáng Thế Ký 14:18-20, là vua của Sa-lem và thầy tế lễ của Đức Chúa Trời Chí Cao, không có gia phả, không có sự bắt đầu hay kết thúc, nhận một phần mười từ Áp-ra-ham và chúc phước cho ông. Điều này biểu thị một chức tế lễ cao trọng hơn và tồn tại mãi mãi.
"Đức Chúa Jêsus đã vì chúng ta trở nên thầy tế lễ thượng phẩm theo ban Mên-chi-xê-đéc." (Hê-bơ-rơ 6:20)
Sự vượt trội của Chúa Giê-xu với tư cách là Trưởng Tế được thể hiện qua:
1. Nguồn Gốc Thần Thượng: Ngài là Con Đức Chúa Trời, được Đức Chúa Trời xưng là "Con Ta" và lập làm Thầy Tế Lễ đời đời (Hê-bơ-rơ 5:5-6).
2. Sự Vô Tội: Các thầy tế lễ thường phải dâng của lễ chuộc tội cho chính mình trước, nhưng Chúa Giê-xu là "thánh, không tội, không ô uế, biệt khỏi kẻ có tội" (Hê-bơ-rơ 7:26). Ngài không cần chuộc tội cho chính mình.
3. Hi Tế Một Lần Đủ Cả: Các thầy tế lễ phải dâng tế lễ hằng ngày, nhưng Chúa Giê-xu "đã dâng chính mình Ngài chỉ một lần" làm của lễ chuộc tội đời đời (Hê-bơ-rơ 7:27; 9:12, 26).
4. Vào Chính Thiên Đàng: Ngài không vào một nơi thánh bởi tay người làm ra, nhưng vào chính thiên đàng, "để bây giờ vì chúng ta hiện ra trước mặt Đức Chúa Trời" (Hê-bơ-rơ 9:24).
5. Chức Vụ Đời Đời: "Nhưng vì Ngài hằng sống đời đời, nên giữ chức tế lễ không hề đổi thay. Bởi đó, Ngài có thể cứu toàn vẹn những kẻ nhờ Ngài mà đến gần Đức Chúa Trời" (Hê-bơ-rơ 7:24-25).
Một trong những chức năng chính yếu của Chúa Giê-xu với tư cách là Trưởng Tế Thượng Phẩm của chúng ta là sự cầu thay. Sứ đồ Phao-lô xác nhận điều này: "Ấy là Đức Chúa Jêsus Christ... Ngài đang ngự bên hữu Đức Chúa Trời, cầu thay cho chúng ta" (Rô-ma 8:34).
Trong Hê-bơ-rơ 4:14-16, chúng ta được khích lệ một cách mạnh mẽ:
"Vậy, vì chúng ta có một thầy tế lễ thượng phẩm lớn đã thấu các từng trời, là Đức Chúa Jêsus, Con Đức Chúa Trời, thì hãy bền giữ đạo chúng ta đã nhận tin. Vì chúng ta không có thầy tế lễ thượng phẩm không có thể cảm thương sự yếu đuối chúng ta, bèn có một thầy tế lễ bị thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội. Vậy, chúng ta hãy vững lòng đến gần ngôi ơn phước, hầu cho được thương xót và tìm được ơn để giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng."
Chữ "cảm thương" trong câu 15 (συμπαθῆσαι - sympathēsai) có nghĩa là "cùng chịu đau đớn, đồng cảm sâu sắc". Chúa Giê-xu không phải là một vị thầy tế lễ xa cách, Ngài đã trải qua mọi sự cám dỗ, đau khổ, thử thách như chúng ta (ngoại trừ tội lỗi), vì vậy Ngài có thể đồng cảm và cầu thay cho chúng ta một cách đầy hiệu quả. Ngai ơn phước (θρόνος τῆς χάριτος - thronos tēs charitos) chính là nơi Chúa Giê-xu, Trưởng Tế của chúng ta, đang ngự và ban ơn.
Khi chúng ta đặt đức tin nơi Chúa Giê-xu, chúng ta không chỉ được cứu khỏi tội lỗi, mà còn được gia nhập vào một chức tế lễ mới. Sứ đồ Phi-e-rơ tuyên bố:
"Anh em là dòng giống được lựa chọn, là chức tế lễ nhà vua, là dân thánh, là dân thuộc về Đức Chúa Trời, hầu cho anh em rao giảng nhân đức của Đấng đã gọi anh em ra khỏi nơi tối tăm, đến nơi sáng láng lạ lùng của Ngài." (I Phi-e-rơ 2:9)Khải Huyền 1:6 và 5:10 cũng lặp lại lẽ thật này: Đấng Christ "đã làm cho chúng ta nên nước Ngài, và nên thầy tế lễ cho Đức Chúa Trời".
Điều này có ý nghĩa gì cho chúng ta ngày nay?
1. Tiếp Cận Trực Tiếp với Đức Chúa Trời: Nhờ Trưởng Tế Giê-xu, mọi tín hữu đều có thể "đến gần" (προσέρχομαι - proserchomai) Đức Chúa Trời một cách dạn dĩ (Hê-bơ-rơ 10:19-22). Chúng ta không cần một trưởng tế loài người nào khác làm trung gian, vì chúng ta có "một Thầy Tế Lễ lớn đã lên thấu các từng trời" (Hê-bơ-rơ 4:14).
2. Chức Vụ Cầu Thay: Là "thầy tế lễ", mỗi Cơ Đốc nhân được kêu gọi bước vào chức vụ cầu thay. Chúng ta cầu thay cho người khác, cho Hội Thánh, và cho thế gian, noi gương Chúa Giê-xu, Đấng luôn cầu thay cho chúng ta. Đây là đặc quyền và trách nhiệm thiêng liêng.
3. Dâng Của Lễ Thuộc Linh: "Anh em... hãy dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em" (Rô-ma 12:1). Của lễ chúng ta dâng không phải là sinh tôi vật, mà là cuộc đời, lời ngợi khen, việc lành và sự hi sinh vì Ngài (Hê-bơ-rơ 13:15-16).
4. Rao Truyền Phúc Âm: Chức vụ tế lễ đời xưa là phục vụ trong đền tạm. Chức vụ tế lễ của chúng ta ngày nay là mang "hương thơm của sự biết Đấng Christ" ra khắp mọi nơi (II Cô-rinh-tô 2:14), làm người rao giảng sự hòa giải cho thế gian (II Cô-rinh-tô 5:18-20).
Giáo lý Tin Lành, dựa trên Kinh Thánh, khẳng định mạnh mẽ rằng chỉ có một Đấng Trung Gian duy nhất giữa Đức Chúa Trời và loài người, đó là Con Người, Christ Jêsus (I Ti-mô-thê 2:5). Chúa Giê-xu là Trưởng Tế duy nhất, trọn vẹn và đời đời. Do đó:
- Không có một "trưởng tế" loài người nào trên đất có thể đảm nhận vai trò trung gian duy nhất đó hay dâng một của lễ chuộc tội mới. Chức vụ của Ngài là độc nhất vô nhị.
- Chức vụ mục sư, giám mục, trưởng lão trong Hội Thánh Tân Ước (Ê-phê-sô 4:11; I Ti-mô-thê 3; Tít 1) là những người quản trị, chăn bầy và dạy dỗ, chứ không phải là những "thầy tế lễ" theo nghĩa trung gian thay thế hay nối dài chức tế lễ của Christ. Họ là những đầy tớ, chứ không phải là trung gian.
- Mọi tín hữu đều có sự tiếp cận ngang nhau với Đức Chúa Trời qua Christ, tạo nên "chức tế lễ nhà vua" phổ thông cho mọi thánh đồ.
Hiểu lẽ thật này giải phóng chúng ta khỏi mọi sự lệ thuộc vào con người và đặt trọn vẹn niềm tin, hy vọng vào công việc đã hoàn tất của Đấng Christ trên thập tự giá.
Chúa Giê-xu Christ, Trưởng Tế Thượng Phẩm của chúng ta theo ban Mên-chi-xê-đéc, là đáp án trọn vẹn và cuối cùng cho mọi hình bóng trong Cựu Ước. Chức vụ của Ngài là hoàn hảo, hiệu quả và đời đời. Ngài đã dâng chính mình Ngài làm của lễ một lần đủ cả, và hiện nay đang sống để cầu thay cho chúng ta bên hữu Đức Chúa Trời.
Lẽ thật này không chỉ là giáo lý để nghiên cứu, mà là nền tảng cho sự bình an, lòng tin quyết và sự dạn dĩ trong đời sống đức tin của chúng ta. Dù bạn đang ở trong hoàn cảnh nào – yếu đuối, thất bại, cô đơn, hay bị cáo buộc – hãy nhớ rằng bạn có một Đấng Trưởng Tế tuyệt vời có thể cảm thương với bạn. Hãy vững lòng đến gần Ngai Ân Điển, nơi bạn luôn tìm được sự thương xót và ơn để giúp đỡ kịp thời.
Đồng thời, với tư cách là thành viên của "vương quốc thầy tế lễ", chúng ta được kêu gọi sống xứng đáng với chức phận thiêng liêng này: dâng đời sống mình làm của lễ sống cho Chúa, nhiệt thành trong sự cầu nguyện cầu thay, và trung tín trong sự làm chứng về Đấng đã gọi chúng ta ra khỏi nơi tối tăm. Hãy bước đi trong đặc ân và trách nhiệm cao quý đó mỗi ngày.
"Vì có một Đức Chúa Trời và một Đấng Trung gian giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ, là người." (I Ti-mô-thê 2:5)