Y-sơ-ra-ên Mới
Trong hành trình nghiên cứu Lời Chúa, một trong những chủ đề quan trọng và đầy phước hạnh mà chúng ta khám phá là khái niệm “Y-sơ-ra-ên Mới.” Đây không chỉ là một thuật ngữ thần học, mà là một thực tại sống động, trung tâm của kế hoạch cứu chuộc toàn cầu của Đức Chúa Trời, được mặc khải trọn vẹn qua Chúa Cứu Thế Giê-xu. Bài viết này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để tìm hiểu ý nghĩa, bản chất, và sự ứng nghiệm của Y-sơ-ra-ên Mới, cùng những áp dụng thiết thực cho đời sống đức tin của mỗi Cơ Đốc nhân.
Để hiểu "Y-sơ-ra-ên Mới", trước hết phải nhìn lại "Y-sơ-ra-ên cũ" – dân tộc được Đức Chúa Trời kêu gọi và lập giao ước qua tổ phụ Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp (người được đổi tên thành Y-sơ-ra-ên - có nghĩa là "vật lộn với Đức Chúa Trời" hay "Đức Chúa Trời tranh chiến", Sáng Thế Ký 32:28). Họ là dân sự đặc biệt của Ngài, được ban cho Lời Pháp Luật, sự thờ phượng trong đền tạm/đền thờ, và các lời hứa (Phục Truyền 7:6-8). Tuy nhiên, lịch sử Y-sơ-ra-ên là một chuỗi dài bất trung, phản nghịch, và sự đoán phạt, cho thấy họ không thể nào tự lực đạt đến tiêu chuẩn thánh khiết của Đức Chúa Trời qua việc tuân giữ luật pháp (Rô-ma 9:31-32).
Chính trong bối cảnh đó, các tiên tri đã loan báo về một Giao Ước Mới và một sự biến đổi căn bản cho dân sự của Đức Chúa Trời. Tiên tri Giê-rê-mi tuyên bố: "Đức Giê-hô-va phán: Nầy, những ngày đến, bấy giờ Ta sẽ lập một giao ước mới với nhà Y-sơ-ra-ên và với nhà Giu-đa... Ta sẽ đặt luật pháp Ta trong bụng chúng nó và chép vào lòng. Ta sẽ làm Đức Chúa Trời chúng nó, chúng nó sẽ làm dân Ta" (Giê-rê-mi 31:31,33). Ê-xê-chi-ên cũng nói về một tấm lòng mới và thần linh mới (Ê-xê-chi-ên 36:26-27). Những lời tiên tri này vượt trên phạm vi dân tộc và nghi lễ, hướng đến một dân sự được biến đổi từ bên trong bởi quyền năng của Đức Chúa Trời.
Chúa Giê-xu Christ chính là chìa khóa để hiểu sự chuyển tiếp từ Y-sơ-ra-ên cũ sang Y-sơ-ra-ên Mới. Ngài là hạt giống của Áp-ra-ham thật (Ga-la-ti 3:16), là Đấng Mê-si của Y-sơ-ra-ên, nhưng đã bị chính các nhà lãnh đạo tôn giáo của dân tộc Ngài chối bỏ. Trong ẩn dụ "những người làm vườn nho gian ác" (Ma-thi-ơ 21:33-43), Chúa Giê-xu cảnh báo: "Nước Đức Chúa Trời sẽ cất lấy khỏi các ngươi và ban cho một dân khác là dân sẽ có kết quả của nước đó" (câu 43). Ngài chính là "hòn đá bị các ngươi xây nhà bỏ ra" nhưng đã trở nên "đá góc nhà" (câu 42; Thi Thiên 118:22).
Danh hiệu "Y-sơ-ra-ên Mới" không xuất hiện trực tiếp trong Kinh Thánh, nhưng khái niệm về một dân sự mới, một thực thể mới thì rất rõ ràng. Sứ đồ Phao-lô, được Chúa kêu gọi để đem Tin Lành cho dân Ngoại Bang, đã giải thích thần học sâu sắc về điều này. Ông khẳng định: "Vì người nào ở trong Đấng Christ, thì người đó là một tạo vật mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới" (2 Cô-rinh-tô 5:17). Sự "mới" này không chỉ ở cấp độ cá nhân, mà còn ở cấp độ tập thể.
Vậy, Y-sơ-ra-ên Mới chính xác là gì? Dựa trên sự dạy dỗ của Tân Ước, chúng ta có thể định nghĩa: Y-sơ-ra-ên Mới là cộng đồng toàn cầu gồm mọi người – bất kể chủng tộc, giai cấp hay giới tính – đã được cứu chuộc bởi huyết Chúa Giê-xu Christ, được tái sinh bởi Đức Thánh Linh, và trở nên dân sự thật của Đức Chúa Trời, thừa hưởng mọi lời hứa thuộc linh thông qua đức tin nơi Đấng Christ.
Điều này được Phao-lô giải thích rõ trong thư Ga-la-ti: "Vả, anh em hết thảy là con trai của Đức Chúa Trời bởi đức tin trong Đức Chúa Jêsus Christ... tại đây không còn chia ra người Giu-đa hoặc người Gờ-réc; không còn người tôi mọi hoặc người tự chủ; không còn đờn ông hoặc đờn bà; vì trong Đức Chúa Jêsus Christ, anh em thảy đều làm một" (Ga-la-ti 3:26,28). Và ông kết luận một câu then chốt: "Lại nếu anh em thuộc về Đấng Christ, thì anh em là dòng dõi của Áp-ra-ham, tức là kẻ kế tự theo lời hứa" (Ga-la-ti 3:29). Ở đây, tiêu chuẩn để trở nên "dòng dõi" (hay hậu tự, sperma trong tiếng Hy Lạp) không còn là huyết thống hay phép cắt bì, mà là đức tin.
Trong thư Ê-phê-sô, Phao-lô mô tả công việc vĩ đại của Đấng Christ là phá đổ bức tường ngăn cách giữa người Do Thái và Dân Ngoại, "khiến đôi bên hiệp làm một... hầu cho Ngài có thể từ hai người dựng nên trong chính mình Ngài một người mới, tức là một người" (Ê-phê-sô 2:14-15, bản NIV). Người mới này (kainos anthrōpos) chính là Y-sơ-ra-ên Mới, Hội Thánh của Đức Chúa Trời.
Phi-e-rơ cũng áp dụng những danh xưng của Y-sơ-ra-ên cho Hội Thánh: "Anh em là dòng giống được lựa chọn, là chức thầy tế lễ nhà vua, là dân thánh, là dân thuộc về Đức Chúa Trời" (1 Phi-e-rơ 2:9). Những danh hiệu này trước đây chỉ dành cho dân Y-sơ-ra-ên (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:5-6), nay được ban cho mọi tín hữu trong Chúa Giê-xu.
Một câu hỏi quan trọng được đặt ra: Phải chăng Hội Thánh đã thay thế hoàn toàn (thần học thay thế) dân Y-sơ-ra-ên theo xác thịt? Lời Đức Chúa Trời cho thấy một bức tranh phức tạp và đầy ân điển hơn. Trong Rô-ma 9-11, Phao-lô – một người Do Thái – đã đau đớn về sự không tin của đa phần dân tộc mình, nhưng ông vẫn khẳng định Đức Chúa Trời chưa hề từ bỏ dân Ngài (Rô-ma 11:1-2). Ông dùng ẩn dụ cây ô-li-ve: dân Y-sơ-ra-ên là những cành nguyên thủy bị chặt bỏ vì cớ chẳng tin, còn các tín hữu Dân Ngoại là những cành từ cây ô-li-ve hoang được ghép vào. Ông cảnh báo các cành được ghép không nên kiêu ngạo, và bày tỏ hy vọng rằng những cành bị chặt có thể được ghép lại vào cây tốt của họ (Rô-ma 11:17-24).
Điều này cho thấy Y-sơ-ra-ên Mới không phải là sự thay thế đơn thuần, mà là sự mở rộng và làm trọn kế hoạch của Đức Chúa Trời. Các tín hữu gốc Do Thái và Dân Ngoại cùng được ghép vào một "cây" duy nhất là Đấng Christ. Kế hoạch cuối cùng của Đức Chúa Trời là "cả Y-sơ-ra-ên sẽ được cứu" (Rô-ma 11:26) – điều mà nhiều nhà giải kinh hiểu là sẽ có một sự thức tỉnh và trở lại đại chúng của dân Do Thái trong thời kỳ cuối cùng, gia nhập vào Y-sơ-ra-ên Mới, Hội Thánh của Đấng Christ.
Khải tượng về Y-sơ-ra-ên Mới đạt đến đỉnh điểm trong sách Khải Huyền. Sứ đồ Giăng được cho thấy "Giê-ru-sa-lem mới từ trên trời, ở nơi Đức Chúa Trời mà xuống" (Khải Huyền 21:2). Thành này không còn đền thờ, vì "Chúa là Đức Chúa Trời Toàn năng và Chiên Con đều là đền thờ của thành đó" (Khải Huyền 21:22). Điều đáng chú ý là tên của mười hai chi phái Y-sơ-ra-ên được chép trên các cửa thành, và tên mười hai sứ đồ của Chiên Con được chép trên mười hai nền (Khải Huyền 21:12-14). Đây là hình ảnh tuyệt vời của sự hợp nhất giữa Cựu Ước và Tân Ước, giữa dân sự của giao ước cũ và mới, tất cả quy tụ trong Chiên Con là Chúa Giê-xu Christ. Đây là Y-sơ-ra-ên Mới ở trạng thái vinh hiển và hoàn tất cuối cùng.
Hiểu biết về Y-sơ-ra-ên Mới không phải chỉ để thỏa mãn tri thức, mà phải biến đổi đời sống chúng ta. Dưới đây là một số áp dụng thiết thực:
1. Xác Định Căn Tính Đúng Đắn: Căn tính của chúng ta không dựa trên chủng tộc, địa vị xã hội, hay thành tích tôn giáo, mà dựa trên việc chúng ta "ở trong Đấng Christ". Chúng ta là công dân của nước trời, là thành viên trong nhà của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 2:19). Điều này ban cho chúng ta sự bình an, giá trị và mục đích sâu xa.
2. Sống Trong Sự Hiệp Nhất và Yêu Thương: Nếu Chúa đã phá đổ bức tường ngăn cách, chúng ta không được dựng nên những bức tường mới trong Hội Thánh vì thành kiến, phe nhóm hay tranh cạnh. Chúng ta được kêu gọi "giữ sự hiệp một của Thánh Linh" (Ê-phê-sô 4:3).
3. Thực Thi Chức Vụ Tế Lễ Nhà Vua: Mỗi tín hữu đều là thầy tế lễ (1 Phi-e-rơ 2:9). Chức vụ này bao gồm việc dâng lên Đức Chúa Trời những của lễ thuộc linh (sự thờ phượng, đời sống vâng phục), và cầu thay cho thế gian (Khải Huyền 5:10; 8:3-4).
4. Có Thái Độ Đúng Đắn Đối Với Dân Do Thái: Tránh thái độ kiêu ngạo hoặc bài Do Thái. Thay vào đó, chúng ta nên cầu nguyện cho sự cứu rỗi của họ (Rô-ma 10:1), nhận biết rằng họ là "những kẻ được yêu dấu vì cớ tổ phụ" (Rô-ma 11:28), và chúng ta được chia sẻ cội rễ phước hạnh thuộc linh của họ (Rô-ma 11:17-18).
5. Sống Như Công Dân Của Giê-ru-sa-lem Mới: Đời sống hiện tại của chúng ta phải phản chiếu các giá trị của vương quốc tương lai. Điều đó có nghĩa là sống thánh khiết, công bình, rao truyền Tin Lành hòa giải, và mong đợi ngày Chúa đến, khi mọi sự được làm mới trọn vẹn.
Y-sơ-ra-ên Mới là một thực tại vinh hiển và đầy phước hạnh trong kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Đó là một dân tộc thuộc linh, được hình thành không bởi huyết thống hay luật pháp, mà bởi sự chết và sự sống lại của Chiên Con là Chúa Giê-xu Christ, và bởi quyền năng tái sinh của Đức Thánh Linh. Chúng ta, những người tin nhận Chúa Giê-xu, đã được ghép vào cây ô-li-ve tốt ấy, trở nên một phần của dân sự được hứa, thừa kế mọi phước hạnh thuộc linh trong Ngài.
Hãy sống và bước đi xứng đáng với địa vị cao quý này. Hãy gìn giữ sự hiệp một mà Chúa đã lập nên bằng giá cao. Và hãy hướng lòng về thành Giê-ru-sa-lem mới, nơi chúng ta sẽ cùng với mọi thánh đồ từ mọi chi phái, mọi nước, mọi dân tộc, ngợi khen Chiên Con đời đời. A-men.