Xa-cha-ri 14:4 và Lời Tiên Tri về Sự Tái Lâm của Đấng Christ
Trong kho tàng các lời tiên tri Cựu Ước, Xa-cha-ri chương 14 đứng như một bức tranh hùng vĩ và đầy kịch tính mô tả về “Ngày của Đức Giê-hô-va”. Đặc biệt, câu 4 đã gây nên nhiều sự chú ý và tranh luận trong giới nghiên cứu Thánh Kinh: “Trong ngày đó, chân Ngài sẽ đứng trên núi Ô-li-ve, đối ngang Giê-ru-sa-lem về phía đông; và núi Ô-li-ve sẽ nứt ra ở chính giữa, về phía đông và phía tây, thành một trũng rất lớn; và phân nửa núi dời qua phía bắc, phân nửa dời qua phía nam.” (Xa-cha-ri 14:4, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Phải chăng đây là một lời tiên tri trực tiếp về sự tái lâm vinh hiển của Chúa Giê-xu Christ? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát bối cảnh, ngôn ngữ nguyên bản, và sự liên kết với toàn bộ mạc khải Kinh Thánh để làm sáng tỏ ý nghĩa thần học quan trọng này.
Sách Xa-cha-ri được viết sau thời kỳ lưu đày, cùng với A-ghê khích lệ dân sự trở về xây dựng lại đền thờ. Các chương 9-14 thường được xem là phần “Xa-cha-ri đoạn sau”, tập trung vào các sứ điệp tiên tri cánh chung. Chương 14 mở đầu bằng lời cảnh báo: “Nầy, ngày của Đức Giê-hô-va đến…” (câu 1). “Ngày của Đức Giê-hô-va” (Yom Yahweh) trong ngôn ngữ tiên tri không chỉ một ngày 24 giờ, mà là khoảng thời gian của sự phán xét cuối cùng và sự can thiệp quyết liệt của Đức Chúa Trời vào lịch sử nhân loại. Cả chương mô tả một cuộc chiến chống lại Giê-ru-sa-lem (câu 2), sự can thiệp siêu nhiên của Chúa (câu 3), những biến đổi địa lý kinh thiên (câu 4-5), và sự thiết lập vương quốc đời đời của Ngài (câu 6-21). Vị trí của câu 4 nằm ở trung tâm của sự mô tả về sự can thiệp này.
Chúng ta hãy phân tích câu Kinh Thánh then chốt này từng phần:
1. “Trong ngày đó, chân Ngài sẽ đứng trên núi Ô-li-ve…”
- “Trong ngày đó”: Cụm từ này xác định thời điểm là “Ngày của Đức Giê-hô-va” đã đề cập ở câu 1.
- “Chân Ngài”: Đại từ “Ngài” ở đây chỉ về “Đức Giê-hô-va” từ câu 1-3. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, đây là từ chỉ Đức Chúa Trời (Yahweh). Hình ảnh “chân” (רַגְלָיו, *raglayv*) đứng trên núi diễn tả sự hiện diện hữu hình, quyền uy và sự xét đoán của Ngài (xem Ê-xê-chi-ên 43:7; Na-hum 1:3).
- “Núi Ô-li-ve”: Đây là một địa danh lịch sử và thiêng liêng quan trọng, nằm phía đông Giê-ru-sa-lem. Nó gắn liền với nhiều sự kiện trong đời sống và thăng thiên của Chúa Giê-xu (Công vụ 1:12).
2. “…núi Ô-li-ve sẽ nứt ra ở chính giữa… thành một trũng rất lớn…”
Đây là một mô tả về một biến cố địa chất siêu nhiên, vượt quá mọi hiện tượng tự nhiên thông thường. Động từ “nứt ra” trong tiếng Hê-bơ-rơ (בָּקַע, *bāqa*’) mang nghĩa xé toạc, tách ra mạnh mẽ (thường dùng cho việc xé áo hay xé đất). Sự kiện này tạo nên một thung lũng mới, có thể với mục đích tạo lối thoát (xem Xa-cha-ri 14:5) hoặc biến đổi hoàn toàn địa hình.
Để trả lời câu hỏi trung tâm, chúng ta phải đối chiếu với Tân Ước – là sự mặc khải trọn vẹn về Đấng Christ.
1. Sự Thăng Thiên và Lời Hứa Tái Lâm tại Núi Ô-li-ve:
Công vụ 1:11-12 ghi chép rõ ràng: “Hỡi người Ga-li-lê, sao các ngươi đứng ngóng lên trời làm chi? Jêsus nầy đã được cất lên trời khỏi giữa các ngươi, cũng sẽ trở lại như cách các ngươi đã thấy Ngài lên trời vậy. Bấy giờ, các người đó từ núi gọi là Ô-li-ve trở về Giê-ru-sa-lem…” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Điểm gặp gỡ địa lý quan trọng: Cả sự thăng thiên và lời hứa tái lâm đều gắn với núi Ô-li-ve. Các thiên sứ tuyên bố Ngài “sẽ trở lại như cách” các môn đồ thấy Ngài thăng thiên – tức là một sự trở lại hữu hình, thể lý, trên đám mây.
2. Sự Kiện Tái Lâm được Mô Tả trong Tân Ước:
Khải huyền 1:7: “Kìa, Ngài đến giữa những đám mây, mọi mắt sẽ trông thấy, cả đến những kẻ đã đâm Ngài cũng trông thấy; hết thảy các chi họ trong thế gian sẽ than khóc vì cớ Ngài.” Sự tương đồng rõ ràng: Đấng bị đâm (Xa-cha-ri 12:10) sẽ được mọi người thấy Ngài đến.
Ma-thi-ơ 24:30: “Khi ấy, điềm Con người sẽ hiện ra ở trên trời, mọi dân tộc dưới đất sẽ đấm ngực, và thấy Con người lấy đại quyền đại vinh ngự trên mây trời mà xuống.” Chúa Giê-xu tự xưng là “Con người” với quyền phán xét, hòa hợp với hình ảnh “Đức Giê-hô-va” can thiệp trong Xa-cha-ri.
Hơn nữa, các hiện tượng địa chấn kinh thiên đi kèm sự tái lâm được mô tả trong Khải huyền 16:18-20 và trong chính lời Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 24:29, Lu-ca 21:25-27) phản chiếu mạnh mẽ với những gì Xa-cha-ri 14:4-5 mô tả.
3. Thần Tính của Đấng Tái Lâm:
Trọng tâm của thần học Tin Lành là Chúa Giê-xu Christ chính là Đức Giê-hô-va trong xác thịt (Giăng 1:1, 14; Giăng 8:58). Do đó, lời tiên tri về việc “Đức Giê-hô-va” đặt chân trên núi Ô-li-ve để phán xét và cứu rỗi được ứng nghiệm trọn vẹn trong con người và công việc của Chúa Giê-xu Christ, đặc biệt trong sự kiện tái lâm lần thứ hai của Ngài. Ngài là Đức Chúa Trời toàn năng (Ê-sai 9:5) và là Đấng Mê-si được hứa ban.
Có một số quan điểm giải kinh khác nhau cần được xem xét:
- Quan điểm tiền thiên hy niên (Premillennialism): Xem Xa-cha-ri 14 là sự mô tả trực tiếp về sự tái lâm của Christ để thiết lập vương quốc ngàn năm trên đất, với Giê-ru-sa-lem là trung tâm. Sự kiện núi Ô-li-ve nứt đôi là hiện tượng theo nghĩa đen sẽ xảy ra.
- Quan điểm vô thiên hy niên (Amillennialism): Có thể xem ngôn ngữ này là ẩn dụ về sự can thiệp vinh hiển của Chúa trong lịch sử, và sự “đứng” của Ngài trên núi Ô-li-ve biểu thị sự cai trị tối cao. Tuy nhiên, vẫn công nhận sự ứng nghiệm cuối cùng trong sự tái lâm.
- Quan điểm lịch sử: Một số nhà phê bình chỉ xem đây là hình ảnh ẩn dụ về sự giải cứu dân Giu-đa khỏi kẻ thù lịch sử.
Dù góc nhìn nào, điểm chung của thần học Tin Lành là sự tái lâm của Đấng Christ là sự kiện tương lai, hữu hình, vinh hiển và đắc thắng, và Xa-cha-ri 14 cung cấp một trong những bức tranh Cựu Ước sống động nhất về ngày trọng đại ấy.
Lẽ đạo về sự tái lâm không chỉ là giáo lý để tranh luận, mà phải biến đổi đời sống chúng ta hôm nay.
1. Sống Với Tâm Thế Tỉnh Thức và Hy Vọng:
Chúa Giê-xu dạy: “Vậy, hãy tỉnh thức, vì các ngươi không biết ngày nào Chúa mình sẽ đến.” (Ma-thi-ơ 24:42). Niềm tin Chúa sẽ trở lại trên núi Ô-li-ve giúp chúng ta sống mỗi ngày với sự chờ đợi sốt sắng, không chán nản, dù thế giới có hỗn loạn thế nào. Hy vọng của chúng ta không ở chính trị hay khoa học, mà ở trong sự trở lại của Vua Muôn Vua.
2. Thúc Đẩy Sự Thánh Khiết và Phục Vụ Trung Tín:
Sứ đồ Giăng viết: “Ai có sự trông cậy đó trong lòng, thì tự mình làm nên thanh sạch, cũng như Ngài là thanh sạch.” (I Giăng 3:3). Sự chắc chắn về ngày phán xét và phục hồi mọi sự thúc giục chúng ta sống đời sống thánh khiết, làm việc Chúa cách trung tín, “làm cho nhiều người được nên công bình” (Đa-ni-ên 12:3).
3. Truyền Giáo với Lòng Khẩn Thiết:
Biến cố núi Ô-li-ve nứt đôi là phần kết của câu chuyện lớn hơn: “Đức Giê-hô-va sẽ làm Vua trên khắp đất” (Xa-cha-ri 14:9). Mục đích cuối cùng của Chúa là mọi dân tộc nhận biết Ngài. Điều này thôi thúc chúng ta chia sẻ Tin Lành cứu rỗi trong Đấng Christ cho mọi người, để họ cũng được chuẩn bị cho ngày đó.
4. An Nghỉ trong Chủ Quyền Tối Cao của Đức Chúa Trời:
Bức tranh về Chúa đứng trên núi, kiểm soát cả địa chất, nhắc nhở chúng ta rằng Ngài hoàn toàn làm chủ lịch sử và địa lý. Mọi sóng gió, khủng hoảng cá nhân hay toàn cầu đều nằm dưới chân Ngài. Chúng ta có thể hoàn toàn tin cậy sự cai trị của Ngài.
Xa-cha-ri 14:4 quả thật là một lời tiên tri trọng yếu và sống động về sự tái lâm của Đấng Christ. Khi đặt trong toàn bộ mạc khải Kinh Thánh, chúng ta thấy một sự hài hòa tuyệt vời: Đức Giê-hô-va trong Cựu Ước chính là Chúa Giê-xu Christ trong Tân Ước. Núi Ô-li-ve từng chứng kiến sự thăng thiên của Ngài, cũng sẽ chứng kiến sự trở lại đắc thắng của Ngài trong vinh quang, với quyền năng biến đổi cả trời đất. Lời tiên tri này không phải để chúng ta vẽ biểu đồ thời gian, mà để củng cố đức tin, thúc giục nếp sống thánh khiết, và thắp lên ngọn lửa hy vọng bất diệt trong lòng mọi tín hữu. Hãy sống và phục vụ với ánh mắt hướng về ngọn núi ấy, nơi chân của Cứu Chúa chúng ta sẽ đứng, kết thúc mọi đau khổ và mở ra một trời mới đất mới của sự công bình đời đời.
“Đấng làm chứng cho những sự ấy, phán rằng: Phải, ta đến mau chóng. A-men, lạy Chúa Jêsus, xin hãy đến!” (Khải Huyền 22:20)