Thần Học Kinh Thánh Về Công Việc
Trong nền văn hóa hiện đại, công việc thường bị phân mảnh thành hai phạm trù tách biệt: “công việc tâm linh” (như hầu việc Chúa, truyền giáo) và “công việc thế tục” (như kinh doanh, kỹ thuật, nội trợ). Sự phân chia này dẫn đến một quan niệm sai lầm rằng chỉ có công việc trong nhà thờ mới có giá trị thuộc linh, còn những lao động thường nhật chỉ là phương tiện kiếm sống, thậm chí là lời nguyền rủa. Tuy nhiên, một nghiên cứu chuyên sâu về Kinh Thánh hé lộ một viễn cảnh hoàn toàn khác, trọn vẹn và thánh hóa về công việc. Thần học Kinh Thánh về công việc dạy chúng ta rằng mọi công việc chân chính đều là một phần trong ơn gọi của Đức Chúa Trời dành cho con người, là phương tiện để thờ phượng Ngài, phục vụ người lân cận và quản lý sáng tạo của Ngài.
I. Công Việc Trong Kế Hoạch Nguyên Thủy Của Đức Chúa Trời: Ơn Gọi, Không Phải Lời Nguyền
Nguồn gốc của công việc không bắt đầu từ sự trừng phạt của tội lỗi, mà từ chính bản tính sáng tạo và có trật tự của Đức Chúa Trời. “Ấy vậy, trời đất và muôn vật đã dựng nên xong rồi. Ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời làm xong các công việc Ngài đã làm, và ngày thứ bảy, Ngài nghỉ các công việc Ngài đã làm.” (Sáng Thế Ký 2:1-2). Chính Đức Chúa Trời, Đấng Toàn Năng, là Người Lao Động đầu tiên (Tiếng Hê-bơ-rơ: מְלָאכָה “melakhah” – công việc, việc làm, nghề nghiệp). Ngài làm việc với sự sáng tạo, trật tự và hài lòng, rồi Ngài nghỉ ngơi.
Con người được tạo dựng theo hình ảnh của Ngài (Imago Dei) nên cũng được kêu gọi để làm việc. “Giê-hô-va Đức Chúa Trời đem người ở vào cảnh vườn Ê-đen để trồng và giữ vườn.” (Sáng Thế Ký 2:15). Ở đây, trước khi tội lỗi xâm nhập, A-đam đã nhận một “ơn gọi” (Tiếng Hê-bơ-rơ: עָבַד “avad” – làm việc, phục vụ, canh tác; và שָׁמַר “shamar” – gìn giữ, bảo vệ, tuân giữ). Công việc nguyên thủy này mang tính sáng tạo (trồng trọt, phát triển), quản lý (cai quản vườn – xem Sáng 1:28) và phục vụ (giữ gìn sự tốt lành của sáng tạo). Công việc, trong ý định nguyên thủy, là một đặc ân và phương tiện để con người hợp tác với Đức Chúa Trời trong việc quản lý thế giới Ngài tạo dựng.
II. Tác Động Của Tội Lỗi: Công Việc Bị Bẻ Cong, Nhưng Không Bị Hủy Bỏ
Sự sa ngã đã làm biến dạng mọi thứ, bao gồm cả công việc. Lời nguyền không phải là công việc, mà là sự khó nhọc, hư không và xung đột trong công việc. “Ngài phán cùng A-đam rằng: ... đất sẽ sanh chông gai và cây tật lê, và ngươi sẽ ăn rau của đồng ruộng; ngươi sẽ làm đổ mồ hôi trán mới có mà ăn.” (Sáng Thế Ký 3:17-19).
Từ “avad” (phục vụ/làm việc) giờ đây gắn liền với “itsabon” (עִצָּבוֹן – nỗi đau, sự khó nhọc, lao khổ). Công việc trở nên vất vả, đôi khi vô ích (Truyền đạo 2:11, 22-23), và có thể trở thành đấu trường cho tính ích kỷ, tham lam và bóc lột (Gia-cơ 5:4). Tuy nhiên, mệnh lệnh làm việc và ơn gọi quản lý vẫn còn nguyên. Đức Chúa Trời tiếp tục giao phó công việc cho con người, ngay cả trong một thế giới đã đổ vỡ.
III. Gương Mẫu Và Sự Chuộc Lại Của Đấng Christ: Công Việc Được Cứu Chuộc
Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời, đã đến không phải như một nhà lãnh đạo tôn giáo chuyên nghiệp, mà như một người thợ mộc (Tiếng Hy Lạp: τέκτων “tekton” – thợ thủ công, thợ xây dựng) (Mác 6:3). Gần 30 năm trong cuộc đời Ngài được dành cho công việc tay chân thông thường. Điều này thánh hóa mọi hình thức lao động chân chính. Chúa Giê-xu không xem công việc thế tục là thấp kém, nhưng Ngài đã tham gia trọn vẹn vào nó.
Hơn nữa, chức vụ công khai của Ngài được mô tả như một công việc: “Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Cha ta làm việc cho đến bây giờ, ta cũng làm việc.” (Giăng 5:17). Công tác cứu chuộc của Ngài là “công việc” tối thượng. Sự chết và sự sống lại của Ngài không chỉ cứu chuộc linh hồn chúng ta mà còn bắt đầu quá trình cứu chuộc mọi lĩnh vực của đời sống, bao gồm cả công việc của chúng ta. Ngài ban cho chúng ta một tinh thần mới để làm việc: “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31).
IV. Các Nguyên Tắc Tân Ước: Làm Như Làm Cho Chúa
Các sứ đồ đã triển khai thần học về công việc một cách thiết thực cho Hội Thánh.
1. Công Việc Là Phương Tiện Để Yêu Thương Và Phục Vụ: “Kẻ ăn trộm chớ trộm cắp nữa; nhưng thà chịu khó, chính tay mình làm nghề lương thiện, đặng có vật chi giúp cho kẻ thiếu thốn thì hơn.” (Ê-phê-sô 4:28). Công việc không chỉ vì bản thân, mà còn để có nguồn lực chia sẻ và gây dựng cộng đồng.
2. Làm Việc Với Tất Cả Tấm Lòng Như Làm Cho Chúa: Đây là nguyên tắc nền tảng. “Hỡi kẻ làm tôi tớ, hãy vâng phục kẻ làm chủ mình theo phần xác, với sự kính sợ run rẩy, với lòng thật thà của anh em, như vâng phục Đấng Christ, chẳng phải vâng phục trước mặt người mà thôi, nhưng như tôi tớ của Đấng Christ, lấy lòng tốt làm theo ý muốn Đức Chúa Trời. Hãy hầu việc họ như hầu việc Chúa, chẳng phải như hầu việc người... vì biết rằng Chúa sẽ ban thưởng điều lành cho mọi người vốn làm việc lành.” (Ê-phê-sô 6:5-8). Dù địa vị xã hội thế nào, thái độ và động cơ trong công việc biến nó thành hành động thờ phượng.
3. Sự Cần Mẫn Và Tránh Biếng Nhác: Kinh Thánh răn dạy mạnh mẽ chống lại sự lười biếng. “Ai không chịu làm, cũng đừng ăn!” (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:10). Sự chăm chỉ là một đức tính khôn ngoan (Châm ngôn 6:6-11) và phản ánh sự cần mẫn của chính Đấng Christ.
4. Sự Liêm Chính Và Chất Lượng: Làm việc với sự xuất sắc và trung thực là làm chứng cho Danh Chúa. “Chớ làm sự chi vì lòng tranh cạnh hoặc vì hư vinh, nhưng hãy khiêm nhường, coi người khác như tôn trọng hơn mình.” (Phi-líp 2:3). Điều này áp dụng trực tiếp vào động cơ và cách thức chúng ta cạnh tranh, hợp tác và hoàn thành nhiệm vụ.
V. Ứng Dụng Thực Tế: Sống Đạo Tại Nơi Làm Việc
Làm thế nào để áp dụng thần học này vào đời sống hằng ngày?
1. Tái Định Nghĩa Ơn Gọi (Vocation): Ơn gọi không chỉ dành cho mục sư. Một y tá, một giáo viên, một kỹ sư, một nông dân, một bà nội trợ – khi làm việc với tấm lòng hướng về Chúa và phục vụ người khác – đều đang sống ơn gọi thánh của mình. Hãy xem công việc của bạn là “chức vụ” tại nơi Chúa đặt bạn.
2. Biến Công Việc Thành Sự Thờ Phượng: Bắt đầu ngày làm việc với lời cầu nguyện, dâng công việc lên cho Chúa. Trong lúc làm việc, hãy tìm cách thể hiện các đức tính của Chúa: sự trung tín (hoàn thành đúng hạn), sự sáng tạo (giải quyết vấn đề), tình yêu thương (tôn trọng đồng nghiệp, phục vụ khách hàng), và sự liêm chính (từ chối tham nhũng, nói thật).
3. Tìm Kiếm Và Tạo Ra Ý Nghĩa: Ngay cả những công việc tưởng chừng tầm thường nhất cũng có ý nghĩa khi bạn nhìn qua lăng kính của sự phục vụ. Người giao hàng phục vụ bằng cách đem nhu yếu phẩm đến tận nhà. Người dọn vệ sinh tạo ra môi trường sạch sẽ và an toàn. Hãy tự hỏi: Công việc của tôi đang đáp ứng nhu cầu nào? Nó đang góp phần gì cho xã hội và cộng đồng?
4. Làm Chứng Qua Phẩm Chất Công Việc Và Nhân Cách: Chứng đạo không chỉ bằng lời nói, mà trước hết bằng “đời sống và nếp làm việc” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:11-12). Một tín đồ có năng lực, đáng tin cậy, vui vẻ và sẵn sàng giúp đỡ sẽ khiến người khác thắc mắc về niềm hy vọng trong họ (1 Phi-e-rơ 3:15).
5. Giữ Cân Bằng Và Biết Nghỉ Ngơi: Chúa cũng là Đấng nghỉ ngơi. Mệnh lệnh về ngày Sa-bát (nghỉ ngơi) vẫn có giá trị nguyên tắc. Công việc, dù thánh, không được trở thành thần tượng. Hãy biết đặt giới hạn, dành thời gian cho gia đình, Hội Thánh và sự nghỉ ngơi thân thể, tâm linh. Đây là sự công nhận rằng chúng ta là những thọ tạo có giới hạn, và Chúa mới là Đấng chủ tể.
Kết Luận: Một Sự Kêu Gọi Thánh Hóa Mọi Sự
Thần học Kinh Thánh về công việc mở ra cho chúng ta một chân trời mới. Nó giải phóng chúng ta khỏi quan niệm coi công việc chỉ là phương tiện kiếm sống hay lời nguyền. Thay vào đó, công việc trở thành một sân khấu của ân điển, nơi chúng ta có đặc ân hợp tác với Đức Chúa Trời trong công cuộc quản lý, duy trì và phục hồi thế giới này. Dù công việc của bạn là gì – từ phức tạp nhất đến giản dị nhất – bạn có thể thực hiện nó với tư cách là một đại sứ của Vương Quốc Đức Chúa Trời, một người quản lý trung tín, và một đầy tớ yêu thương phục vụ người lân cận.
Hãy nhớ lời của sứ đồ Phao-lô: “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31). Nguyện xin Chúa mở mắt chúng ta để thấy được sự cao quý và ý nghĩa thánh trong công việc hằng ngày, và ban cho chúng ta sự khôn ngoan cùng sức lực để làm mọi sự trong Danh Ngài và cho vinh quang của Ngài.