Tầm Quan Trọng Của Giáo Lý Lành Mạnh
Trong một thời đại mà các luồng tư tưởng, triết lý và thậm chí những sự dạy dỗ thuộc linh trái ngược nhau đang tràn ngập, Hội Thánh của Chúa Giê-xu Christ đứng trước một thách thức lớn: làm thế nào để phân biệt chân lý với sự sai lạc? Câu trả lời then chốt nằm ở việc gìn giữ và truyền đạt “giáo lý lành mạnh”. Đây không chỉ là vấn đề học thuật thần học, mà là vấn đề sống còn cho đời sống thuộc linh của mỗi Cơ Đốc nhân và cho sức khỏe của cả Hội Thánh.
Trước hết, chúng ta cần hiểu thuật ngữ “giáo lý lành mạnh” xuất phát từ nguyên văn Kinh Thánh. Trong tiếng Hy Lạp, cụm từ được sử dụng là “hygiainousē didaskalia” (ὑγιαινούσῃ διδασκαλίᾳ). Từ “hygiainō” có nghĩa là “khỏe mạnh, lành mạnh, đúng đắn”. Nó cùng gốc với từ “vệ sinh” (hygiene) trong tiếng Anh. Vì vậy, “giáo lý lành mạnh” trước hết là sự dạy dỗ đem lại sức khỏe thuộc linh, không độc hại, không bệnh tật, và nuôi dưỡng sự tăng trưởng. Sứ đồ Phao-lô, người được Chúa giao phó trọng trách xây dựng nền tảng cho Hội Thánh, đã nhấn mạnh điều này với những người lãnh đạo trẻ:
“Hãy giữ lấy mình và sự dạy dỗ của anh; phải bền đỗ trong mọi sự ấy, vì làm như vậy thì anh vừa cứu lấy mình, vừa cứu lấy kẻ nghe mình.” (1 Ti-mô-thê 4:16)
Ở đây, “sự dạy dỗ” (didaskalia) được đặt ngang hàng với chính đời sống cá nhân. Giáo lý không lành mạnh sẽ đầu độc cả người dạy lẫn người nghe, trong khi giáo lý lành mạnh mang lại sự cứu rỗi và bảo vệ.
Kinh Thánh nhiều lần cảnh báo về sự xuất hiện của những giáo sư giả và sự dạy dỗ sai lầm. Giáo lý lành mạnh chính là công cụ để nhận diện và chống lại những điều đó. Trong thư gửi cho Tít, Phao-lô mô tả nhiệm vụ của một trưởng lão:
“Người phải vâng giữ đạo chân thật y như đã dạy, hầu cho có thể theo đạo lành mà khuyên dỗ, và bác lại kẻ nghịch cãi.” (Tít 1:9)
Động từ Hy Lạp được dùng cho “bác lại” là “elegchō” (ἐλέγχω), mang nghĩa mạnh mẽ: vạch trần, quở trách, chứng minh là sai. Một người chỉ có thể “bác lại” hiệu quả khi chính mình đã “vâng giữ đạo chân thật”. Không có sự hiểu biết vững vàng về chân lý, chúng ta dễ dàng bị “mọi đạo lý dỗ dành” làm cho xiêu tó (Ê-phê-sô 4:14).
Phao-lô cũng tiên tri rõ ràng về thời kỳ cuối cùng:
“Vì sẽ có một thời kia, người ta không chịu nghe đạo lành; nhưng vì họ ham nghe những lời êm ái, theo tư dục mà nhóm họp các giáo sư xung quanh mình, bịt tai không nghe lẽ thật, mà xây hướng về chuyện huyễn.” (2 Ti-mô-thê 4:3-4)
“Đạo lành” ở đây chính là “hygiainousē didaskalia” – giáo lý lành mạnh. Thời đại chúng ta đang sối có đúng như lời tiên tri này không? Sự thu hút bởi những lời giảng “êm ái”, đáp ứng “tư dục” (những mong muốn, cảm xúc cá nhân thay vì lẽ thật), và “chuyện huyễn” (những câu chuyện hư cấu, triết lý trống rỗng) đang lan tràn. Giáo lý lành mạnh đóng vai trò như người gác cổng, lọc ra những gì thuộc về chân lý và những gì chỉ là sự pha trộn nguy hiểm.
Khía cạnh “lành mạnh” không chỉ nói đến sự chính xác, mà còn nói đến giá trị dinh dưỡng cho linh hồn. Giáo lý sai lạc giống như thức ăn độc hại hoặc đồ ăn vặt không có chất dinh dưỡng – nó có thể làm thỏa mãn cơn đói tạm thời nhưng cuối cùng dẫn đến suy yếu và bệnh tật. Trái lại, giáo lý lành mạnh là “lời lành” nuôi dưỡng và xây dựng.
“Nếu anh em lấy những lời lành mà khuyên bảo, và dùng đạo lành mà dạy dỗ, thì anh em sẽ nên kẻ giúp việc ngay lành của Đức Chúa Jêsus Christ, được nuôi bởi các lời của đức tin và đạo lành mà anh em đã theo.” (1 Ti-mô-thê 4:6)
Lưu ý cụm từ “được nuôi bởi”. Chính những lời của đức tin và đạo lành ấy trở thành nguồn dinh dưỡng cho người dạy lẫn người nghe. Một Hội Thánh chỉ được nuôi dưỡng bằng những câu chuyện cảm động, những nguyên tắc tự lực, hay những lời hứa về sự thịnh vượng vật chất sẽ trở nên thiếu dinh dưỡng thuộc linh, dễ bị tổn thương và không thể đứng vững trước phong ba.
Để thấy tầm quan trọng của giáo lý lành mạnh, chúng ta phải nhìn vào hậu quả khủng khiếp của giáo lý sai lạc. Chúa Giê-xu đã cảnh báo về “tiên tri giả, là kẻ mang lốt chiên đến cùng anh em, song bề trong thật là muông sói hay cắn xé” (Ma-thi-ơ 7:15). Sự sai lạc không phải lúc nào cũng rõ ràng; nó thường ngụy trang dưới vẻ ngoài đạo đức và thuộc linh.
Sứ đồ Phao-lô tỏ ra nghiêm khắc nhất với những ai rao giảng một “tin lành khác”:
“Nhưng nếu ai, hoặc chính chúng tôi, hoặc thiên sứ trên trời, truyền cho anh em một tin lành nào khác với Tin Lành chúng tôi đã truyền cho anh em, thì người ấy đáng bị a-na-them!” (Ga-la-ti 1:8)
Từ “a-na-them” (ἀνάθεμα) nghĩa là bị rủa sả, bị dâng cho sự hủy diệt. Tại sao lại nghiêm trọng đến vậy? Bởi vì Tin Lành duy nhất – về sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ – là con đường cứu rỗi duy nhất. Bất kỳ sự thêm bớt, bóp méo hay thay thế nào cũng cướp đi hy vọng cứu rỗi của con người và xúc phạm đến công lao cứu chuộc trọn vẹn của Đấng Christ. Giáo lý sai lạc có thể dẫn người ta đến chỗ tin cậy vào việc làm, vào con người, hay vào các nghi lễ, thay vì tin cậy hoàn toàn vào ân điển của Chúa Giê-xu. Đó là một sự lừa dối chết người.
Vậy, nội dung cốt lõi của giáo lý lành mạnh là gì? Đó chính là con người và công việc của Chúa Giê-xu Christ, được mặc khải trọn vẹn trong Kinh Thánh. Sứ đồ Giăng kết thúc thư tín đầu tiên của mình bằng lời tuyên bố rõ ràng: “Chúng ta biết rằng Con Đức Chúa Trời đã đến, Ngài đã ban trí khôn cho chúng ta đặng chúng ta biết Đấng chân thật, và chúng ta ở trong Đấng chân thật, là ở trong Con Ngài, là Đức Chúa Jêsus Christ. Ấy chính Ngài là Đức Chúa Trời chân thật và là sự sống đời đời.” (1 Giăng 5:20).
Mọi giáo lý lành mạnh đều phải quy về Ngài, tôn cao Ngài, và giải thích mọi sự trong ánh sáng của Ngài. Nó bao gồm:
• Thần tính trọn vẹn và nhân tính trọn vẹn của Đấng Christ (Giăng 1:1, 14).
• Sự chết đền tội thay thế của Ngài trên thập tự giá (Rô-ma 3:25, 1 Phi-e-rơ 2:24).
• Sự sống lại bằng thân thể và sự thăng thiên của Ngài (1 Cô-rinh-tô 15:3-4, Công vụ 1:9).
• Sự cứu rỗi bởi ân điển, nhờ đức tin, chứ không bởi việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9).
• Sự trở lại trong vinh hiển của Ngài để phán xét và cai trị (Khải huyền 19:11-16).
Một giáo lý làm lu mờ, giảm nhẹ, hoặc thêm thắt bất cứ điều gì vào những chân lý nền tảng này đều không còn “lành mạnh” nữa.
Kiến thức về tầm quan trọng của giáo lý lành mạnh là chưa đủ. Chúng ta phải áp dụng vào đời sống.
1. Cá Nhân Mỗi Tín Đồ:
• Học Lời Chúa Cách Có Hệ Thống: Đừng chỉ đọc những câu yêu thích. Hãy nghiên cứu cả Kinh Thánh, tìm hiểu bối cảnh, và sử dụng các công cụ hỗ trợ (sách dẫn, từ điển Kinh Thánh) để hiểu ý nghĩa nguyên văn.
• Tập Thói Quen “Như Người Bê-rê”: “Vì chúng nó có lòng cao hơn người Thê-sa-lô-ni-ca, đều sẵn lòng chịu lấy đạo, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng.” (Công vụ 17:11). Hãy kiểm tra mọi sự dạy dỗ, dù từ ai, với tiêu chuẩn tối cao là Lời Chúa.
• Cầu Nguyện Xin Sự Khôn Ngoan: Xin Thánh Linh, là Đấng dẫn vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13), mở mắt tâm linh để hiểu và yêu mến chân lý.
2. Trong Gia Đình:
• Thiết lập thời gian thờ phượng gia đình, dạy dỗ con cái những lẽ thật căn bản về Đấng Christ một cách đơn sơ, trung thực.
• Tạo môi trường để thảo luận, đặt câu hỏi về đức tin dựa trên nền tảng Kinh Thánh.
3. Trong Hội Thánh Địa Phương:
• Lựa Chọn Và Ủng Hộ Các Mục Sư, Người Dạy Dỗ Trung Thực: Hãy tìm đến và ở lại với một Hội Thánh coi trọng việc giảng dạy Lời Chúa cách trung thực, giải kinh (expository preaching), chứ không chỉ chia sẻ cảm nghĩ cá nhân.
• Tham Gia Các Lớp Học Giáo Lý (Môn Đồ Hóa): Đây là nơi giáo lý lành mạnh được truyền đạt có hệ thống, giúp tín đồ xây dựng nền tảng vững chắc.
• Yêu Thương Trong Lẽ Thật: Gìn giữ giáo lý lành mạnh không có nghĩa là trở nên khắc nghiệt, kiêu ngạo. Phao-lô khuyên Ti-mô-thê: “Hãy giữ lấy mình và sự dạy dỗ... vì làm như vậy... cứu lấy kẻ nghe mình.” Mục đích cuối cùng là sự cứu rỗi và sự trưởng thành, chứ không phải sự tranh luận hơn thua. Hãy khiêm nhường bày tỏ lẽ thật với tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15).
Giáo lý lành mạnh không phải là món trang sức tùy chọn cho Cơ Đốc nhân, mà là không khí trong lành, thức ăn bổ dưỡng, và bức tường phòng thủ. Trong một thế giới đầy rẫy “các thần lạ” và “đạo lý dỗ dành”, chúng ta được kêu gọi hãy “vâng giữ đạo chân thật”. Sự trung thành với giáo lý lành mạnh là biểu hiện của tình yêu dành cho Chúa Giê-xu Christ – Đấng chính là Lẽ Thật – và là sự quan tâm yêu thương đối với các anh chị em trong đức tin và những linh hồn hư mất đang tìm kiếm.
Hãy bền chí trong việc học hỏi, áp dụng và bảo vệ giáo lý lành mạnh. Bởi chính qua đó, chúng ta được nuôi dưỡng để lớn lên, được bảo vệ để đứng vững, và được trang bị để rao truyền “Tin Lành của bình an” (Ê-phê-sô 6:15) cho một thế giới đang thực sự cần đến.
“Hỡi anh em, hãy đứng vững, hãy vâng giữ các điều dạy dỗ mà chúng tôi đã truyền cho anh em, hoặc bằng lời nói, hoặc bằng thơ từ chúng tôi.” (2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:15)