Sự Mặc Khải Phổ Quát và Sự Mặc Khải Đặc Biệt
Trong hành trình đức tin, một câu hỏi căn bản mà mỗi Cơ Đốc nhân cần thấu hiểu là: Làm thế nào Đức Chúa Trời, Đấng vô hình và siêu việt, có thể được con người hữu hạn biết đến? Câu trả lời nằm trong giáo lý nền tảng về Sự Mặc Khải (Revelation). Kinh Thánh dạy rằng Đức Chúa Trời không im lặng; Ngài đã và đang chủ động bày tỏ chính mình cho nhân loại. Sự bày tỏ này được phân biệt thành hai phương diện chính: Sự Mặc Khải Phổ Quát (General Revelation) và Sự Mặc Khải Đặc Biệt (Special Revelation). Sự hiểu biết phân biệt về hai phương thức này không chỉ là kiến thức thần học, mà còn là chìa khóa để củng cố mối quan hệ cá nhân với Đấng Tạo Hóa và hiểu được tính cấp thiết của sứ điệp Phúc Âm.
Sự mặc khải phổ quát đề cập đến cách thức Đức Chúa Trời bày tỏ một số thuộc tính, quyền năng và bản tính của Ngài cho mọi người, ở mọi nơi, vào mọi thời đại, thông qua những phương tiện chung. Đây không phải là sự bày tỏ về kế hoạch cứu rỗi chi tiết qua Chúa Cứu Thế Giê-xu, mà là một bằng chứng rõ ràng về sự hiện hữu, quyền năng và vinh quang của Đấng Tạo Hóa.
Kinh Thánh chỉ ra ba kênh chính của sự mặc khải phổ quát:
1. Qua Công Trình Sáng Tạo (Thiên Nhiên Vũ Trụ):
Phân đoạn kinh điển nhất là Thi Thiên 19:1-4: "Các từng trời rao truyền sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, Bầu trời giải tỏ công việc tay Ngài làm. Ngày nầy giảng cho ngày kia, Đêm nầy tỏ sự tri thức cho đêm nọ. Chúng nó không tiếng, không lời; Cũng không ai nghe tiếng chúng nó. Song tiếng chúng nó dội khắp thế gian, Và lời chúng nó truyền đến đầu cùng đất." Vua Đa-vít nhìn ngắm bầu trời đêm và nhận ra đó không phải là sự im lặng, mà là một bài giảng không lời đang công bố vinh quang của Đấng Tạo Hóa.
Sứ đồ Phao-lô đã lập luận mạnh mẽ về điều này trong Rô-ma 1:19-20: "Vì điều chi có thể biết được về Đức Chúa Trời thì đã trình bày ra cho họ, Đức Chúa Trời đã tỏ điều đó cho họ rồi, từ buổi sáng thế. Những vật vô hình của Ngài, tức là quyền phép đời đời và bổn tánh Ngài, thật rõ ràng cho mọi người, vì người ta xem xét công việc của Ngài." Từ nguyên Hy Lạp cho "bổn tánh" ở đây là theiotēs, chỉ về thần tính, thuộc tính thần thánh. Sự trật tự, sự phức tạp kỳ diệu, vẻ đẹp và quy luật của vũ trụ đều là những "bằng chứng rõ ràng" (φανερόν - phaneron, nghĩa là hiển nhiên, được bày ra) về một Đấng Sáng Tạo thông minh và quyền năng.
2. Qua Lương Tâm Con Người (Luật Pháp Trong Lòng):
Con người không chỉ thấy Đức Chúa Trời bên ngoài (trong thiên nhiên) mà còn cảm nhận Ngài bên trong (trong tâm linh). Rô-ma 2:14-15 giải thích: "Khi người ngoại, là kẻ không có luật pháp, lấy lẽ tự nhiên mà làm những việc luật pháp dạy, thì những người ấy dầu không có luật pháp, cũng là luật pháp cho mình họ. Họ tỏ ra rằng việc mà luật pháp dạy biểu đã ghi trong lòng họ: còn lương tâm mình làm chứng cho luật pháp ấy..." Từ "lương tâm" trong tiếng Hy Lạp là syneidēsis, chỉ về ý thức về đúng sai, sự tự phán xét bên trong. Khả năng biện biệt luân lý này là một dấu ấn của Đấng Tạo Hóa, chứng tỏ con người được dựng nên theo hình ảnh của một Đức Chúa Trời thánh khiết.
3. Qua Dòng Chảy Lịch Sử và Sự Quan Phòng:
Đức Chúa Trời cũng bày tỏ quyền tể trị của Ngài qua việc dựng nên các dân tộc, thiết lập các mùa, và sự quan phòng trong lịch sử. Công Vụ 14:16-17 ghi lại lời Phao-lô: "Trong các đời trước, Ngài để cho mọi dân theo đường lối mình; dầu vậy, Ngài cứ làm chứng luôn về mình, tức là giáng phước cho, làm mưa từ trời xuống, ban cho các mùa màng nhiều hoa quả, đồ ăn dư dật, và lòng đầy vui mừng." Sự chu cấp mùa màng, thức ăn và niềm vui là những dấu chỉ của lòng nhân từ phổ quát (χρηστότης - chrēstotēs) của Đức Chúa Trời dành cho mọi người.
Tuy nhiên, sự mặc khải phổ quát có những giới hạn. Nó có thể khiến con người biết có một Đức Chúa Trời quyền năng, nhưng không thể bày tỏ Ngài là ai một cách cá nhân, tình yêu của Ngài, ý định cứu chuộc, hay con đường để được hòa thuận với Ngài. Sự mặc khải phổ quát bị che mờ bởi tội lỗi của nhân loại (Rô-ma 1:21-23). Con người thường đè nén lẽ thật này và thờ phượng tạo vật thay vì Đấng Tạo Hóa. Do đó, Đức Chúa Trời đã ban cho một sự mặc khải rõ ràng, cụ thể và cứu rỗi: Sự Mặc Khải Đặc Biệt.
Sự mặc khải đặc biệt là cách Đức Chúa Trời bày tỏ chính mình một cách trực tiếp và rõ ràng hơn, đặc biệt là để bày tỏ ý chỉ cứu rỗi của Ngài qua Chúa Cứu Thế Giê-xu. Phương thức cao nhất và trọn vẹn nhất của sự mặc khải đặc biệt chính là Chúa Giê-xu Christ.
1. Qua Chúa Giê-xu Christ, Lời Đức Chúa Trời Nhập Thể:
Hê-bơ-rơ 1:1-3 tuyên bố cách trọn vẹn: "Đức Chúa Trời ngày xưa đã dùng các đấng tiên tri phán dạy tổ phụ chúng ta nhiều lần nhiều cách, rồi đến những ngày sau rốt nầy, Ngài phán dạy chúng ta bởi Con Ngài... Con là sự chói sáng của vinh hiển Đức Chúa Trời và hình bóng của bổn thể Ngài." Chúa Giê-xu không chỉ nói về Đức Chúa Trời; Ngài chính là Đức Chúa Trời được bày tỏ trong xác thịt (Giăng 1:1, 14). Từ Hy Lạp charaktēr trong Hê-bơ-rơ 1:3 nghĩa là "dấu ấn chính xác", "bản sao hoàn hảo". Nhìn xem Chúa Giê-xu là nhìn thấy Đức Chúa Trời một cách đầy đủ và rõ ràng nhất. Trong Ngài, chúng ta biết được tình yêu (Giăng 3:16), ân điển (Giăng 1:17), và ý muốn cứu chuộc của Đức Chúa Trời.
2. Qua Kinh Thánh, Lời Đức Chúa Trời Được Chép Lại:
Kinh Thánh là phương tiện được Đức Chúa Trời linh cảm (II Ti-mô-thê 3:16: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn") để ghi chép lại và giải thích sự mặc khải đặc biệt của Ngài. Kinh Thánh cho chúng ta biết về sự sáng thế, sự sa ngã, lời hứa về Đấng Mê-si, lịch sử của dân Y-sơ-ra-ên, sự giáng sinh, chức vụ, sự chết, sự sống lại của Chúa Giê-xu, và sự dạy dỗ của các sứ đồ. Nếu không có Kinh Thánh, chúng ta không thể hiểu đầy đủ ý nghĩa của sự nhập thể và công tác cứu chuộc của Chúa Giê-xu. Kinh Thánh là "ánh sáng" cho đường lối chúng ta (Thi Thiên 119:105).
3. Qua Các Sự Kiện Siêu Nhiên và Các Tiên Tri:
Trong lịch sử, Đức Chúa Trời cũng dùng các sự kiện siêu nhiên (như các phép lạ, sự hiện ra) và các tiên tri để phán dạy trực tiếp dân sự Ngài (như trong thời Cựu Ước). Tuy nhiên, tất cả những điều này đều hướng về và được làm sáng tỏ trong Chúa Cứu Thế Giê-xu, là sự mặc khải tối hậu.
Hai sự mặc khải này không mâu thuẫn, mà bổ sung và làm chứng cho nhau. Sự mặc khải phổ quát như một lời mời chung để tìm kiếm Đức Chúa Trời, trong khi sự mặc khải đặc biệt là câu trả lời cụ thể cho sự tìm kiếm đó.
- Mục Đích: Mặc khải phổ quát nhằm làm chứng về sự hiện hữu, quyền năng và sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, khiến con người không thể bào chữa được (Rô-ma 1:20). Mặc khải đặc biệt nhằm bày tỏ con đường cứu rỗi, đem con người đến sự nhận biết Chúa Cứu Thế và sự sống đời đời (Giăng 20:31).
- Phạm Vi: Mặc khải phổ quát dành cho mọi người (phổ quát). Mặc khải đặc biệt được ban cho những người có cơ hội nghe Phúc Âm và đọc Kinh Thánh, nhưng mục đích cứu rỗi của nó là cho cả thế gian (Giăng 3:16).
- Nội Dung Cứu Rỗi: Mặc khải phổ quát không đủ để đem đến sự cứu rỗi. Nó có thể dẫn đến sự kính sợ Đức Chúa Trời, nhưng không thể chỉ ra Chúa Giê-xu là Cứu Chúa. Chỉ có mặc khải đặc biệt trong Chúa Giê-xu mới có quyền năng cứu rỗi (Rô-ma 10:14-17).
Hiểu biết về hai sự mặc khải này có những ứng dụng thiết thực và biến đổi cho đời sống chúng ta:
1. Căn Cứ Cho Sự Truyền Giáo và Biện Giáo:
Khi chia sẻ Phúc Âm với người không tin, chúng ta có thể bắt đầu từ sự mặc khải phổ quát. Chúng ta có thể hỏi: "Bạn nghĩ vẻ đẹp và trật tự của vũ trụ này từ đâu mà có? Bạn nghĩ tiêu chuẩn đúng sai trong lòng bạn đến từ đâu?" Điều này mở ra cuộc đối thoại về Đấng Tạo Hóa, và từ đó, dẫn họ đến sự mặc khải đặc biệt về tội lỗi và ơn cứu chuộc trong Chúa Giê-xu. Như Phao-lô đã làm tại A-rê-ô-ba, ông trích dẫn một nhà thơ ngoại giáo để chỉ về Đấng Tạo Hóa, rồi giới thiệu Chúa Giê-xu phục sinh (Công Vụ 17:22-31).
2. Củng Cố Đức Tin Cá Nhân:
Mỗi khi ngắm xem vẻ đẹp của thiên nhiên, sự phức tạp của cơ thể, hay trật tự của các mùa, chúng ta có thể nhận ra đó là "tiếng nói" của Cha thiên thượng đang tuyên bố vinh quang Ngài. Điều này nuôi dưỡng lòng biết ơn, sự thờ phượng và củng cố đức tin rằng Đức Chúa Trời của chúng ta thật vĩ đại và đáng tin cậy.
3. Tôn Trọng Kinh Thánh và Tập Trung Vào Chúa Cứu Thế:
Hiểu rằng sự mặc khải đặc biệt là cần thiết để biết Chúa cách cứu rỗi, chúng ta càng trân quý Kinh Thánh và luôn đặt Chúa Giê-xu làm trung tâm của mọi sự giảng dạy và suy ngẫm. Chúng ta không dừng lại ở việc nhận biết "có một Đức Chúa Trời", mà phải tiến đến mối quan hệ cá nhân với Ngài qua Chúa Cứu Thế Giê-xu.
4. Nhận Biết Vai Trò Của Đức Thánh Linh:
Dù có sự mặc khải rõ ràng trong Kinh Thánh và trong Chúa Giê-xu, con người tự nhiên vẫn không thể tiếp nhận lẽ thật đó (I Cô-rinh-tô 2:14). Cần có sự mặc khải bên trong của Đức Thánh Linh để mở mắt tâm linh chúng ta. Vì vậy, chúng ta luôn cầu xin Thánh Linh của Đức Chúa Trời soi sáng khi đọc Lời Ngài.
Đức Chúa Trời là Đấng không muốn giấu mình. Ngài đã dựng nên một thế giới đầy những dấu chỉ về Ngài (mặc khải phổ quát), và cuối cùng, Ngài đã bước vào thế giới ấy trong thân vị Con Ngài, Chúa Cứu Thế Giê-xu, để bày tỏ tình yêu và kế hoạch cứu chuộc trọn vẹn (mặc khải đặc biệt). Sự mặc khải phổ quát khiến mọi người không thể bào chữa; còn sự mặc khải đặc biệt trong Chúa Giê-xu mở ra con đường giải cứu duy nhất khỏi tội lỗi.
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được mời gọi sống trong ánh sáng của cả hai sự mặc khải này: nhạy bén với tiếng nói của Đấng Tạo Hóa trong thế giới chung quanh, và say mê gắn bó với Lời được bày tỏ trọn vẹn của Ngài trong Kinh Thánh và trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Hãy để sự hiểu biết này thúc đẩy chúng ta rao truyền Phúc Âm cách khôn ngoan, sống với lòng biết ơn sâu xa, và luôn tìm kiếm gương mặt của Đức Chúa Trời, Đấng đã không ngừng tìm kiếm chúng ta.
"Hãy cảm tạ Đức Chúa Trời, vì sự ban cho của Ngài không xiết kể!" (II Cô-rinh-tô 9:15). Sự mặc khải của Ngài quả là ân tứ vô giá.