Ý nghĩa của việc Tin Lành được rao giảng cho người chết (1 Phi-e-rơ 4:6) là gì?

Trong hành trình nghiên cứu Lời Chúa, chúng ta đôi khi gặp những phân đoạn đòi hỏi sự suy ngẫm cẩn thận, khiêm nhường và đặt trong toàn bộ bối cảnh của Kinh Thánh. 1 Phi-e-rơ 4:6 chính là một câu Kinh Thánh như thế: "Vì đó là lẽ tại sao Tin Lành đã rao truyền cho những kẻ chết nữa, hầu cho về phần xác thịt thì họ bị đoán xét như loài người; song về phần linh hồn thì họ sống như Đức Chúa Trời." (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu nói này dường như mở ra một thần bí, thách thức sự hiểu biết thông thường của chúng ta về thời điểm và cơ hội cứu rỗi. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ cùng quý độc giả khám phá ý nghĩa của phân đoạn này dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh, ngôn ngữ nguyên bản và bối cảnh thư tín của Sứ đồ Phi-e-rơ.

Để hiểu câu 6, ta không thể tách rời nó khỏi dòng chảy của các câu 1-5. Sứ đồ Phi-e-rơ đang khích lệ các tín hữu đang chịu khổ vì đứng về phía Đấng Christ. Ông kêu gọi họ trang bị chính tư tưởng của Đấng Christ, là Đấng "đã chịu khổ trong xác thịt" (câu 1). Hệ quả của việc này là người tin Chúa "đã thôi không theo tình dục loài người nữa, nhưng theo ý muốn Đức Chúa Trời" (câu 2). Ông nói rõ rằng chính lối sống đổi mới này khiến các tín hữu bị những người ngoại đạo "nói hành" (câu 4), những kẻ "sẽ khai trình với Đấng sẵn sàng đoán xét kẻ sống và kẻ chết" (câu 5).

Như vậy, bối cảnh trực tiếp nói về sự phán xét. Những người ngoại đạo sống buông tuồng sẽ phải khai trình với Đấng Thẩm Phán. Và ngay trong dòng chảy đó, câu 6 được giới thiệu bằng liên từ "γὰρ" (gar) trong tiếng Hy Lạp, nghĩa là "vì, bởi vì", cho thấy nó đang đưa ra lý lẽ giải thích hay bổ nghĩa cho ý tưởng về sự phán xét vừa được đề cập.

Câu 6 chứa đựng cụm từ then chốt: "Tin Lành đã rao truyền cho những kẻ chết" (εὐηγγελίσθη νεκροῖς - euēngelisthē nekrois). Từ "νεκροῖς" (nekrois) có nghĩa cơ bản là "những người chết". Có ba trường phải giải nghĩa chính cho cụm từ này trong cộng đồng nghiên cứu Kinh Thánh:

1. Rao giảng cho những người đã chết thể xác (sau khi chết): Cách giải thích này hiểu rằng Tin Lành đã được rao giảng cho những linh hồn đã lìa khỏi thân thể. Một số liên hệ với 1 Phi-e-rơ 3:19 khi Chúa Giê-xu "bởi Đức Thánh Linh, đi giảng cho các linh hồn bị tù" thời Nô-ê. Tuy nhiên, cách giải thích này đặt ra nhiều vấn đề thần học nghiêm trọng, mâu thuẫn với các phân đoạn Kinh Thánh rõ ràng khác như Hê-bơ-rơ 9:27: "Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét", và Lu-ca 16:19-31 (người giàu và La-xa-rơ) cho thấy một vực sâu ngăn cách đã được định sau khi chết, không có cơ hội thứ hai. Giáo lý Tin Lành chính thống khẳng định sự cứu rỗi duy nhất bởi ân điển qua đức tin trong đời này (Ê-phê-sô 2:8-9, Giăng 3:36).

2. Rao giảng cho những người giờ đây đã chết (khi họ còn sống): Đây là cách giải thích được phần đông các nhà giải kinh Tin Lành chấp nhận. Cụm từ "kẻ chết" được hiểu theo nghĩa: những người đã nghe Tin Lành và tin nhận khi họ còn sống, nhưng giờ đây (thời điểm Phi-e-rơ viết thư) họ đã qua đời về thể xác. Họ là những anh hùng đức tin đã chịu bắt bớ, có thể bị giết vì đạo ("về phần xác thịt thì họ bị đoán xét như loài người"). Dù thân xác họ bị thế gian kết án và hủy diệt, nhưng "về phần linh hồn thì họ sống như Đức Chúa Trời". Sự sống thuộc linh đời đời của họ là bất diệt. Cách hiểu này phù hợp hoàn toàn với bối cảnh khích lệ các tín hữu đang chịu khổ và với toàn bộ giáo lý về sự cứu rỗi.

3. Rao giảng cho những người chết về mặt thuộc linh: Một cách hiểu khác cho rằng "kẻ chết" ở đây chỉ về tình trạng thuộc linh trước khi nghe Tin Lành (Ê-phê-sô 2:1, 5: "Còn anh em đã chết vì lầm lỗi và tội ác mình... đang khi chúng ta chết vì tội lỗi, Ngài làm cho chúng ta sống với Đấng Christ"). Tin Lành được rao giảng cho những con người đang "chết" trong tội lỗi, để họ có thể được "sống" về thuộc linh. Dù cách giải thích này hợp lý về mặt thần học, nó có vẻ ít phù hợp với bối cảnh trực tiếp hơn cách thứ hai, vì bối cảnh đang nói về sự phán xét thể xác và sự sống linh hồn của các tín hữu đã qua đời.

Phân đoạn 3:18-22 thường được dùng để ủng hộ cho thuyết "rao giảng sau khi chết". Tuy nhiên, cần giải nghĩa cách cẩn thận. Chúa Giê-xu Christ "đã chịu chết về phần xác thịt, nhưng được làm cho sống về phần linh hồn; Ngài bởi linh hồn đó đi giảng cho các linh hồn bị tù" (câu 18-19).

Nhiều học giả cho rằng sự kiện này không phải là rao giảng Tin Lành để cứu rỗi, mà là sự tuyên bố chiến thắng của Đấng Christ (tương tự như trong Cô-lô-se 2:15). Trong ngữ cảnh văn hóa Do Thái, "các linh hồn bị tù" có thể ám chỉ các thiên sứ sa ngã (xem Giu-đe 6) thời Nô-ê, hoặc là những linh hồn của những người bất tuân thời đó. Hành động của Đấng Christ là công bố sự phán xét cuối cùng đã được định đoạt và Ngài đã toàn thắng. Điều này trở thành nền tảng cho lời khích lệ trong chương 4: sự chịu khổ và cái chết thể xác không phải là dấu chấm hết; giống như Đấng Christ, những ai thuộc về Ngài sẽ được sống trong linh hồn.

Mục đích tối thượng của Phi-e-rơ là an ủi và củng cố đức tin cho các tín hữu đang bị bắt bớ dữ dội. Ông muốn họ thấy rằng ngay cả khi họ bị thế gian kết án và giết chết ("bị đoán xét như loài người"), thì sự sống đời đời của họ trong Đấng Christ vẫn được bảo đảm. Những anh hùng đức tin đã ngã xuống không hề mất mát; họ đang "sống như Đức Chúa Trời".

Chân lý từ 1 Phi-e-rơ 4:6, khi được hiểu đúng, đem lại nhiều ứng dụng quý báu:

1. Sự Cấp Bách và Trọng Tâm của Việc Rao Giảng Tin Lành Trong Hiện Tại: Kinh Thánh không ủng hộ ý tưởng về một cơ hội thứ hai sau khi chết. Điều này nhấn mạnh tính cấp bách của đại mạng lệnh (Ma-thi-ơ 28:19-20). Cơ hội để nghe và đáp ứng với Tin Lành là ngay bây giờ, trong khi còn sống. Mỗi Cơ Đốc nhân cần sốt sắng chia sẻ Phúc Âm cứu rỗi cho người xung quanh.

2. Niềm An Ủi Sâu Xa Trong Sự Mất Mát: Đối với những tín hữu có người thân yêu đã qua đời trong Chúa, phân đoạn này là một lời an ủi vô giá. Dù thân xác họ đã ngủ yên, linh hồn của họ đang SỐNG và hiện diện với Chúa (Phi-líp 1:23). Họ không phải là "người chết", mà là những người đang sống đời đời trong cõi phước hạnh. Sự chết không còn là kẻ thù cuối cùng (1 Cô-rinh-tô 15:26).

3. Động Lực Để Sống Thánh Khiết và Can Đảm Chịu Khổ: Phi-e-rơ viết trong bối cảnh bắt bớ. Lời ông khích lệ chúng ta: Nếu vì sống theo ý muốn Chúa và từ chối tội lỗi mà chúng ta phải chịu khổ, thậm chí là mất mạng, thì đừng sợ. Sự phán xét của loài người không phải là phán quyết cuối cùng. Phán quyết cuối cùng thuộc về Đức Chúa Trời, và Ngài đã tuyên bố chúng ta được xưng công bình trong Đấng Christ. Điều này cho chúng ta dũng khí để đứng vững.

4. Xác Quyết Về Sự Phán Xét Công Bình Của Đức Chúa Trời: Câu Kinh Thánh nhắc nhở rằng Đức Chúa Trời là Đấng Thẩm Phán công bình. "Hầu cho... họ bị đoán xét như loài người" có thể ngụ ý rằng họ đã chịu sự phán xét (bắt bớ, tử đạo) dưới góc nhìn hạn hẹp của con người. Nhưng Đức Chúa Trời, Đấng thấy rõ lòng người và sự đáp ứng với Tin Lành, sẽ phán xét cách công bình dựa trên ân điển Ngài. Điều này giúp chúng ta phó thác mọi sự công bằng còn dang dở vào tay Ngài.

Phân đoạn 1 Phi-e-rơ 4:6 không dạy về một cơ hội cứu rỗi sau khi chết, trái ngược với giáo lý rõ ràng của toàn bộ Kinh Thánh. Thay vào đó, nó là một lời tuyên xưng đầy quyền năng về chiến thắng của sự sống trên sự chết, được viết ra để an ủi và củng cố Hội Thánh đang chịu khổ. Nó khẳng định rằng Tin Lành quyền năng đã được rao giảng cho những người (lúc đó còn sống), và dù họ có phải trả giá bằng mạng sống mình trước mặt thế gian, thì linh hồn họ vẫn đang sống động, phước hạnh trong sự hiện diện của Đức Chúa Trời.

Lời Chúa một lần nữa cho thấy sự phong phú và thâm thúy. Nó mời gọi chúng ta nghiên cứu cách cẩn thận, tránh những kết luận vội vàng, và luôn đặt mỗi câu Kinh Thánh vào dòng chảy của toàn bộ Lẽ Thật. Ước mong mỗi chúng ta, từ sự hiểu biết này, càng thêm vững vàng trong đức tin, sốt sắng trong sự phục vụ, và tràn đầy hy vọng về sự sống đời đời trong Đấng Christ, Đấng đã chiến thắng sự chết.