Cơ Đốc nhân nên nhìn nhận về thể thao như thế nào?

Trong xã hội hiện đại, thể thao chiếm một vị trí không nhỏ, từ giải trí cá nhân, sự kiện cộng đồng đến một ngành công nghiệp tỷ đô. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta thường đối diện với câu hỏi: Nên nhìn nhận và tham gia vào lĩnh vực này như thế nào cho phải lẽ? Kinh Thánh không trực tiếp đề cập đến bóng đá, bơi lội hay thể hình, nhưng nó ban cho chúng ta những nguyên tắc nền tảng, vĩnh cửu để đánh giá mọi lĩnh vực của đời sống, bao gồm cả thể thao. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá quan điểm Kinh Thánh về thể thao thông qua các trụ cột: thân thể như đền thờ, sự ưu tiên và cân bằng, đức tính và bài học thuộc linh, cộng đồng và chứng đạo, đồng thời cảnh báo những cạm bẫy và sự thờ hình tượng tiềm ẩn.

Nền tảng đầu tiên cho cái nhìn của Cơ Đốc nhân về thể thao nằm ở giá trị của thân thể. Không như một số triết lý ngoại giáo coi thường thể xác, Kinh Thánh tôn trọng thân thể như một tạo vật tốt lành của Đức Chúa Trời và là phương tiện quan trọng để làm vinh hiển Ngài.

1. Thân thể là đền thờ: Sứ đồ Phao-lô tuyên bố rõ ràng: “Anh em há chẳng biết rằng thân thể mình là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình sao? Vì chưng anh em đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời.” (1 Cô-rinh-tô 6:19-20). Từ “đền thờ” trong nguyên văn Hy Lạp là naos (ναός), chỉ về nơi chí thánh, chỗ ngự của Đức Chúa Trời, chứ không phải khuôn viên chung (hieron). Điều này nâng cao giá trị thân thể lên mức tối thượng. Việc giữ gìn sức khỏe, rèn luyện thân thể cách chừng mực có thể được xem như một phần của trách nhiệm “giữ gìn đền thờ”, để chúng ta có đủ sức lực phục vụ Chúa và phục vụ người khác cách hiệu quả hơn.

2. Sự quản lý tốt (Stewardship): Thân thể, sức khỏe, thời gian và năng lượng đều là những ân tứ Chúa ban. Nguyên tắc quản lý tốt (xin xem Ma-thi-ơ 25:14-30) áp dụng ở đây. Rèn luyện thể thao để duy trì sức khỏe, tăng cường sinh lực là một cách khôn ngoan quản lý tài nguyên thân thể Chúa đã giao. Tuy nhiên, điều này phải được đặt trong sự cân bằng tổng thể, vì “sự tập thể dục ích lợi chút đỉnh, còn như sự tin kính là ích cho mọi việc, vì có lời hứa về đời nầy và về đời sau nữa.” (1 Ti-mô-thê 4:8). Phao-lô không bài bác thể dục (tiếng Hy Lạp gymnasia – γυμνασία, gốc từ “luyện tập thể chất”), nhưng ông đặt nó trong viễn cảnh đúng đắn: nó có ích, nhưng có giới hạn, không thể so sánh với giá trị vô hạn của sự tin kính và tập luyện thuộc linh.

Đây là nguyên tắc vàng cho mọi hoạt động của Cơ Đốc nhân: “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy hết thảy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31). Thể thao, từ việc chạy bộ buổi sáng đến xem một trận đấu, đều phải được kiểm tra dưới ánh sáng nguyên tắc này.

1. Đâu là chỗ đứng của thể thao trong đời sống? Chúa Giê-xu dạy: “Nhưng trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài, thì Ngài sẽ cho thêm các ngươi mọi điều ấy nữa.” (Ma-thi-ơ 6:33). Thể thao không được trở thành “nước” hay “sự công bình” mà chúng ta tìm kiếm. Nó phải ở vị trí thứ yếu, phục vụ cho đời sống thuộc linh và sự thờ phượng Chúa, chứ không cai trị đời sống chúng ta. Sự cân bằng được thể hiện qua việc phân bổ thời gian cho Lời Chúa, cầu nguyện, nhóm lại, gia đình, công việc và… giải trí/ thể thao một cách khôn ngoan.

2. Tránh tình trạng nô lệ: Phao-lô cảnh báo: “Mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích; mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng để sự gì bắt phục được tôi.” (1 Cô-rinh-tô 6:12). Một sở thích thể thao lành mạnh có thể trở thành chủ nhân mới nếu nó chiếm quá nhiều thời gian, tiền bạc, năng lượng tình cảm, hoặc khiến chúng ta sao lãng những ưu tiên thuộc linh. Cần tự kiểm tra: Thể thao có đang “bắt phục” tôi không?

Thú vị thay, Kinh Thánh nhiều lần sử dụng hình ảnh thể thao để minh họa cho đời sống đức tin. Điều này cho thấy thể thao có thể là một “phòng thí nghiệm” tuyệt vời để rèn luyện các đức tính Cơ Đốc.

1. Kỷ luật và Nhắm Đích: “Anh em há chẳng biết rằng trong cuộc chạy thi nơi trường đua, hết thảy đều chạy, nhưng chỉ một người được thưởng sao? Vậy, anh em hãy chạy cách nào cho được thưởng. Hết thảy những người tranh tài trong cuộc chạy đều tự chủ mình trong mọi sự. Họ chạy như vậy để được mão triều thiên hay hư nát, nhưng chúng ta để được mão triều thiên không hay hư nát. Vậy, tôi chạy, chẳng phải chạy bá vơ; tôi đánh, chẳng phải đánh gió. Nhưng tôi đập thân thể tôi, bắt nó phải phục, e rằng sau khi tôi đã giảng dạy kẻ khác, mà chính mình phải bị bỏ chăng.” (1 Cô-rinh-tô 9:24-27). Phao-lô mô tả sự egkrateuomai (ἐγκρατεύομαι – tự chủ, tiết độ) và hypopiazo (ὑπωπιάζω – đập cho bầm, hành xác) của vận động viên. Đời sống Cơ Đốc cần một kỷ luật tự giác tương tự, một mục tiêu rõ ràng (sự sống đời đời), và sự hy sinh những ham muốn xác thịt để đạt được phần thưởng thiêng liêng.

2. Kiên Trì và Chạy Hết Chặng: Tác giả Hê-bơ-rơ khích lệ: “Vậy, vì chúng ta được nhiều người chứng kiến vây lấy như đám mây rất lớn, chúng ta cũng nên quăng hết gánh nặng và tội lỗi dễ vấn vương ta, lấy lòng nhịn nhục theo đuổi cuộc chạy đua đã bày ra cho ta.” (Hê-bơ-rơ 12:1). Cuộc đời tin kính là một cuộc chạy đua đường trường (agon – ἀγών, chỉ cuộc thi đấu), đòi hỏi sự kiên trì (hypomone – ὑπομονή), bỏ lại những gì cản trở. Thể thao dạy chúng ta bài học về việc không bỏ cuộc dù mệt mỏi, tập trung vào đích đến.

Thể thao có sức mạnh xây dựng cộng đồng. Đây có thể là một phương tiện để sống ra các mạng lệnh khác của Kinh Thánh.

1. Gây Dựng Mối Quan Hệ: Tham gia một đội bóng, nhóm chạy bộ có thể mở ra cơ hội giao tiếp tự nhiên với những người chưa tin Chúa. Nó phá vỡ các rào cản và tạo dựng tình bạn chân thật. Trong môi trường đó, đức tin của chúng ta có thể tỏa sáng qua thái độ công bằng, yêu thương, kiềm chế khi thua, và khiêm nhường khi thắng.

2. Tình Đồng Đội và Sự Gây Dựng: Hình ảnh một đội bóng ăn ý phản ánh lẽ thật về Hội Thánh là thân thể Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 12). Mỗi người có chức năng khác nhau, cùng hỗ trợ và bù đắp cho nhau để đạt mục tiêu chung. Hoạt động thể thao trong Hội Thánh (như các giải giao hữu) có thể củng cố tình anh em, sự vui vẻ và sức khỏe chung cho cả hội chúng.

Ma quỷ có thể biến một điều tốt thành thần tượng. Thể thao tiềm ẩn nhiều cạm bẫy nghiêm trọng.

1. Thờ Hình Tượng (Idolatry): Khi một cầu thủ, một đội bóng, hay chính thành tích cá nhân trở thành trung tâm đời sống, chiếm chỗ của Đức Chúa Trời, đó là thờ hình tượng. “Hỡi con cái bé mọn, hãy giữ mình về hình tượng!” (1 Giăng 5:21). Sự cuồng nhiệt thái quá, nỗi đau khổ tột cùng khi thua, hay niềm vui thái quá khi thắng, có thể bộc lộ rằng trái tim ta đang đặt nơi không đúng chỗ.

2. Tinh Thần Thế Gian và Tính Cạnh Tranh Độc Hại: Thể thao chuyên nghiệp đôi khi đề cao chủ nghĩa cá nhân, sự kiêu ngạo, lừa dối (doping), bạo lực và lối sống phóng đãng. Cơ Đốc nhân phải tỉnh táo, “chớ làm theo đời nầy” (Rô-ma 12:2). Tính cạnh tranh lành mạnh có thể thúc đẩy, nhưng nếu dẫn đến ganh ghét, giận dữ, hoặc coi thường đối thủ (người cùng chơi), thì nó đã đi ngược với tình yêu thương (agape) mà Chúa truyền dạy.

3. Lãng Phí Thời Gian Vô Ích: Truyền hình và Internet đưa vô số nội dung thể thao đến tận phòng khách. Việc dành hàng giờ mỗi ngày để theo dõi có thực sự “ích lợi” (1 Cô-rinh-tô 6:12) hay chỉ là “sự hư không” (truyền đạo)? Chúng ta cần khôn ngoan chuộc thì giờ (Ê-phê-sô 5:16).

1. Tự Kiểm Tra Cá Nhân: Thường xuyên hỏi chính mình trước Chúa: Việc tham gia/xem thể thao này có đang giúp tôi quản lý tốt đền thờ thân thể không? Nó có đang chiếm chỗ của Chúa không? Nó có giúp tôi rèn luyện đức tính tốt hay đang nuôi dưỡng tính xấu? Tôi có đang làm điều này vì vinh hiển Chúa không?

2. Thiết Lập Ranh Giới Rõ Ràng: Quyết định trước về thời gian và tiền bạc bạn sẽ đầu tư cho thể thao. Ví dụ: chỉ xem thể thao vào cuối tuần, hoặc chỉ tham gia hoạt động thể chất nếu không ảnh hưởng đến giờ nhóm và gia đình.

3. Sử Dụng Thể Thao Như Cơ Hội Mục Vụ: Chủ động tham gia các câu lạc bộ thể thao để kết bạn và làm chứng. Mời bạn chơi thể thao đến nhóm tìm hiểu Kinh Thánh hoặc các hoạt động của Hội Thánh. Tổ chức các giải đấu giao hữu cho thanh thiếu niên trong khu vực.

4. Làm Gương Trong Tinh Thần Thể Thao Lành Mạnh: Trong mọi cuộc chơi, hãy thể hiện sự trung thực, tôn trọng trọng tài và đối thủ, vui vẻ dù thắng thua. Lời nói và hành động của bạn phải được nhuốm bằng ân điển (Cô-lô-se 4:6).

5. Ưu Tiên Cho Các Hoạt Động Gây Dựng Thể Chất Lẫn Thuộc Linh: Khuyến khích các hoạt động vừa rèn luyện thân thể vừa gây dựng mối thông công, như đi bộ đường dài cùng nhau vừa trò chuyện, cầu nguyện, hoặc các buổi cắm trại có các trò chơi vận động lành mạnh.

Thể thao, tự nó, không phải là xấu hay tốt. Nó là một trong nhiều lĩnh vực trung lập của đời sống mà Cơ Đốc nhân được tự do bước vào. Chìa khóa nằm ở sự khôn ngoan thuộc linh để áp dụng các nguyên tắc Kinh Thánh: tôn trọng thân thể là đền thờ, giữ sự ưu tiên cho nước Đức Chúa Trời, rút ra những bài học về kỷ luật và kiên trì, tận dụng cơ hội cho cộng đồng và chứng đạo, đồng thời cảnh giác cao độ trước những cạm bẫy của sự thờ hình tượng và tinh thần thế gian.

Hãy để thể thao là đầy tớ phục vụ chúng ta trong việc quản lý tốt cuộc sống và làm sáng danh Chúa, chứ đừng để chúng ta trở thành nô lệ cho nó. Cuối cùng, hãy nhớ lời Phao-lô: “Hãy chạy cách chi cho đến nỗi được thưởng.” (1 Cô-rinh-tô 9:24). Ước mong cuộc đời mỗi chúng ta là một cuộc chạy đua xuất sắc hướng về Đấng Christ, và những hoạt động thể thao trần thế này, khi được đặt đúng chỗ, sẽ trở thành một phần trong hành trình tập luyện đức tin tuyệt vời đó.