Kinh Thánh nói gì về sự phân biệt giai cấp?

Trong một thế giới bị phân mảnh bởi những định kiến về chủng tộc, địa vị kinh tế, giới tính, và nguồn gốc, câu hỏi về sự phân biệt giai cấp trở nên nóng bỏng hơn bao giờ hết. Liệu Kinh Thánh – Lời hằng sống của Đức Chúa Trời – có đưa ra một viễn cảnh khác, một nguyên lý vĩnh cửu phá tan mọi hàng rào ngăn cách do con người dựng nên? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát các phân đoạn then chốt trong cả Cựu Ước và Tân Ước, phân tích từ ngữ gốc Hy Lạp và Hê-bơ-rơ, để làm sáng tỏ chân lý của Đức Chúa Trời về phẩm giá, giá trị và sự bình đẳng căn bản của mọi người trước mặt Ngài.

Ngay từ những trang đầu của Kinh Thánh, nền tảng thần học cho sự bình đẳng tuyệt đối đã được thiết lập. Sáng-thế-ký 1:27 chép: "Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời; Ngài dựng nên người nam cùng người nữ." Từ "hình" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "tselem" (צֶלֶם), và "giống" là "demuth" (דְּמוּת). Điều này không nói về hình dáng thể chất, mà về những thuộc tính tâm linh và đạo đức – như lý trí, ý chí tự do, cảm xúc, và khả năng có mối tương giao với Đấng Tạo Hóa. Sự kiện mọi người, không phân biệt, đều mang "hình ảnh Đức Chúa Trời" (Imago Dei) ban cho con người một phẩm giá bẩm sinh, bất khả xâm phạm, và giá trị tuyệt đối. Đây là cơ sở tối thượng để phủ nhận mọi hình thức phân biệt đối xử; xúc phạm một con người là xúc phạm chính hình ảnh Đức Chúa Trời trong họ (Xem thêm Gia-cơ 3:9).

Trong Cựu Ước, Đức Chúa Trời lập một dân tộc đặc biệt là Y-sơ-ra-ên. Mặc dù có những luật lệ về sự thánh khiết trong sự tiếp xúc, nhưng luật pháp Môi-se liên tục nhấn mạnh sự công bình và lòng nhân ái đối với người yếu thế, ngoại kiều, và nghèo khó – những nhóm thường bị phân biệt đối xử.

• Lê-vi Ký 19:33-34: "Khi một người ngoại bang kiều ngụ trong xứ các ngươi, các ngươi chớ ức hiếp họ. Người ngoại bang kiều ngụ giữa các ngươi sẽ như kẻ bổn xứ trong các ngươi; các ngươi phải thương yêu họ như mình, vì các ngươi đã làm khách ngoại bang trong xứ Ê-díp-tô." Động từ "thương yêu" ở đây ("ahav" - אָהַב) cùng một từ dùng cho mạng lệnh yêu người lân cận (câu 18).
• Phục-truyền Luật-lệ Ký 10:17-19 tuyên bố: "Vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi... chẳng vị nể ai, chẳng nhận của hối lộ. Ngài xử công bình cho kẻ mồ côi và người góa bụa, thương yêu khách ngoại bang, ban cho đồ ăn và áo mặc. Vậy, các ngươi hãy thương yêu khách ngoại bang..." Cụm "chẳng vị nể ai" nói lên bản tính công bình tuyệt đối của Đức Chúa Trời.
• Hệ thống năm sa-bát và năm hân hỉ (Lê-vi 25) được thiết lập để ngăn chặn sự tập trung của cải vĩnh viễn và giải phóng những người đã trở thành nô lệ vì nợ nần, thể hiện sự quan tâm của Đức Chúa Trời đến cơ cấu xã hội công bằng.

Chức vụ của Chúa Giê-xu trên đất là một cuộc cách mạng xã hội và tâm linh, liên tục thách thức và đảo lộn các trật tự phân biệt đối xử của xã hội Do Thái và La Mã thời đó.

1. Tiếp xúc với những người bị khinh rẻ: Ngài chủ động tiếp xúc và bày tỏ tình yêu với người Sa-ma-ri (một nhóm bị người Do Thái khinh thường về chủng tộc và tôn giáo), như trong câu chuyện người đàn bà Sa-ma-ri (Giăng 4) và người Sa-ma-ri nhân lành (Lu-ca 10:33). Ngài cho phép một người đàn bà tội lỗi xức dầu chân mình (Lu-ca 7:36-50), gọi người thu thuế Xa-chê xuống cây và vào nhà ông (Lu-ca 19:1-10), và chữa lành cho người phung (bị cách ly khỏi xã hội) (Lu-ca 17:11-19).

2. Dạy dỗ phá vỡ định kiến: Trong Bài Giảng Trên Núi, Ngài dạy: "Phước cho những kẻ hay thương xót, vì sẽ được thương xót!" (Ma-thi-ơ 5:7). Trong ẩn dụ về Ngày Phán Xét (Ma-thi-ơ 25:31-46), tiêu chuẩn là cách đối xử với "những kẻ rất hèn mọn" – không phải địa vị xã hội.

Quan trọng nhất, sự chết chuộc tội của Ngài trên thập tự giá có mục đích phá đổ bức tường ngăn cách lớn nhất. Ê-phê-sô 2:14-16 giải thích: "Vì Ngài là sự hòa hiệp của chúng ta; Ngài đã hiệp cả hai lại làm một, phá đổ bức tường ngăn cách... đặng hiệp cả hai trong một thân mà hòa thuận với Đức Chúa Trời bởi thập tự giá." Ở đây, "cả hai" chỉ người Do Thái và Dân Ngoại. Từ Hy Lạp cho "bức tường ngăn cách" là "to mesotoichon" (τὸ μεσότοιχον), ám chỉ bức tường thực trong đền thờ ngăn cách sân Dân Ngoại. Huyết của Đấng Christ đã phá đổ nó.

Sứ đồ Phi-e-rơ, sau một khải tượng từ Chúa, đã tuyên bố: "Thật vậy, ta thấy Đức Chúa Trời chẳng vị nể ai, nhưng trong các dân, hễ ai kính sợ Ngài và làm điều công bình, thì nấy được đẹp lên Ngài." (Công-vụ 10:34-35). Sự kiện người ngoại Cọt-nây được nhận lấy Đức Thánh Linh chứng minh rõ ràng rằng phước lành cứu rỗi không bị giới hạn bởi chủng tộc hay giai cấp.

Tuy nhiên, phân đoạn then chốt nhất có lẽ là Ga-la-ti 3:28: "Tại đây không còn người Giu-đa hoặc người Gờ-réc; không còn người tôi mọi hoặc người tự chủ; không còn đàn ông hoặc đàn bà; vì trong Đấng Christ Jêsus, anh em thảy đều là một." Sứ đồ Phao-lô liệt kê ba cặp phân biệt chính trong xã hội cổ đại: chủng tộc/tôn giáo (Giu-đa/Gờ-réc), địa vị xã hội (tôi mọi/tự chủ), và giới tính (nam/nữ). Ông khẳng định trong phạm vi cứu rỗi, thân phận và địa vị trong Đấng Christ, những phân biệt này không còn giá trị quyết định. Từ Hy Lạp "pantes" (πάντες) có nghĩa là "tất cả, thảy đều", nhấn mạnh tính bao trùm tuyệt đối. Điều này không xóa bỏ sự khác biệt chức năng (như trong gia đình hay Hội Thánh) nhưng phá bỏ mọi sự kỳ thị và bất bình đẳng về giá trị và phẩm giá.

Sứ đồ Gia-cơ lên án mạnh mẽ tinh thần "tây vị" (thiên tư) trong Hội Thánh: "Hỡi anh em, anh em đã tin đến Đức Chúa Jêsus Christ vinh hiển của chúng ta, thì chớ có tây vị người nào. Thí dụ, trong anh em có người đeo nhẫn vàng, mặc áo đẹp, bước vào hội đường, lại có người nghèo mặc áo xấu cũng bước vào nữa; nếu anh em ngó người mặc áo đẹp mà nói rằng: Mời ngồi đây, là chỗ tốt nhứt, còn nói với người nghèo rằng: Hãy đứng đó, hoặc ngồi dưới bệ chân ta, anh em chẳng phân biệt trong lòng mình, và trở nên quan xét đầy tư tưởng xấu xa sao?" (Gia-cơ 2:1-4). Từ Hy Lạp được dịch là "tây vị" là "prosōpolēmpsia" (προσωπολημψία), nghĩa đen là "nhận lấy mặt", tức đánh giá dựa trên bề ngoài, địa vị. Gia-cơ gọi đó là tội lỗi (câu 9) và trái nghịch với đức tin yêu thương.

Dựa trên nền tảng Kinh Thánh vững chắc này, chúng ta có thể rút ra những nguyên tắc ứng dụng:

1. Trong Hội Thánh Địa Phương: Hội Thánh phải là nơi thể hiện trước thế giới về sự hiệp một siêu việt trong Đấng Christ. Điều này đòi hỏi:

• Chủ ý hòa nhập: Chủ động chào đón và tạo không gian cho mọi người từ các nền tảng kinh tế, học vấn, sắc tộc, và tuổi tác khác nhau.
• Công bình trong cơ cấu lãnh đạo và cơ hội phục vụ: Tìm kiếm và phát triển các ân tứ thuộc linh bất kể xuất thân (theo 1 Cô-rinh-tô 12 về thân thể).
• Sẵn sàng đối thoại và học hỏi về những thành kiến vô thức có thể tồn tại trong cộng đồng.

2. Trong Đời Sống Cá Nhân:

• Tự xét lòng: Cầu xin Chúa Thánh Linh soi sáng để thấy những định kiến tiềm ẩn trong tấm lòng mình (Thi-thiên 139:23-24). Thành kiến thường rất tinh vi.
• Thực hành tình yêu thương cụ thể: Như Chúa Giê-xu đã làm, bước ra khỏi vùng an toàn của mình để kết bạn, phục vụ, và lắng nghe những người khác biệt với mình.
• Lên tiếng cho công lý: Theo gương các tiên tri trong Cựu Ước, chúng ta được kêu gọi bênh vực cho người bị áp bức, nghèo khó và thiệt thòi (Châm-ngôn 31:8-9).

3. Trong Cái Nhìn Về Thế Giới: Chúng ta phải nhìn mỗi người, dù thuộc bất kỳ "giai cấp" nào, trước hết là một tạo vật mang hình ảnh Đức Chúa Trời, đang ở trong tình trạng cần được cứu chuộc hoặc đã được cứu chuộc bởi huyết Chúa. Điều này định hình mọi tương tác của chúng ta.

Thông điệp của Kinh Thánh về sự phân biệt giai cấp là rõ ràng và nhất quán: Đó là một tội lỗi chống lại Đấng Tạo Hóa và công việc cứu chuộc của Đấng Christ. Từ Sáng Thế Ký đến Khải Huyền, Đức Chúa Trời bày tỏ Ngài là Đấng tạo dựng mọi người có giá trị bình đẳng, và trong Đấng Christ, Ngài đã phá đổ mọi bức tường ngăn cách để tạo dựng một nhân loại mới, một thân thể hiệp một trong sự đa dạng. Là con cái Ngài, chúng ta được kêu gọi không chỉ từ bỏ sự tây vị trong lòng, mà còn tích cực xây dựng những cộng đồng phản chiếu tình yêu và sự công bình của Vương Quốc Đức Chúa Trời – nơi mọi nước mắt, mọi sự phân rẽ, và mọi bất công sẽ bị xóa sạch đời đời (Khải-huyền 21:3-4).

"Hỡi anh em yêu dấu, nếu Đức Chúa Trời đã yêu chúng ta dường ấy, thì chúng ta cũng phải yêu nhau." (1 Giăng 4:11). Tình yêu thương ấy, bắt nguồn từ thập tự giá, là sức mạnh duy nhất có thể chiến thắng được tội lỗi phân biệt đối xử đã ăn sâu vào lòng người.