Người Cơ Đốc nên nhìn nhận thế nào về sự tách biệt giữa giáo hội và nhà nước?

Chủ đề về mối quan hệ giữa giáo hội (hay cộng đồng tín hữu) và nhà nước (thẩm quyền thế tục) là một chủ đề phức tạp, gây nhiều tranh luận xuyên suốt lịch sử Hội Thánh. Là Cơ Đốc nhân trong thế kỷ 21, chúng ta cần có một cái nhìn cân bằng, được xây dựng vững chắc trên nền tảng Lời Chúa, thay vì chỉ dựa trên quan điểm chính trị hay văn hóa. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát các nguyên tắc Kinh Thánh then chốt để giúp chúng ta hiểu biết và áp dụng một thái độ đúng đắn, khôn ngoan trong vấn đề hệ trọng này.

I. Nền Tảng Kinh Thánh: Hai Lãnh Vực Thẩm Quyền Khác Biệt

Nền tảng rõ ràng nhất cho sự phân biệt này đến từ chính lời dạy của Chúa Giê-xu Christ. Khi người Pha-ri-si và đảng Hê-rốt tìm cách gài bẫy Ngài với câu hỏi về việc nộp thuế cho Sê-sa, Chúa Giê-xu đã đưa ra một nguyên tắc vĩnh cửu:

“Hãy cho Sê-sa vật gì của Sê-sa; và cho Đức Chúa Trời vật gì của Đức Chúa Trời.” (Ma-thi-ơ 22:21, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).

Câu trả lời của Chúa Giê-xu thừa nhận sự tồn tại của hai phạm vi hay lãnh vực thẩm quyền khác biệt:

1. Thẩm quyền thế tục (Sê-sa): Đây là lãnh vực của đời sống xã hội, dân sự, và chính trị. Nó bao gồm việc duy trì trật tự, công lý, an ninh, và phúc lợi chung trong xã hội. Đồng tiền mang hình và hiệu của Sê-sa tượng trưng cho thẩm quyền này.

2. Thẩm quyền thuộc linh (Đức Chúa Trời): Đây là lãnh vực của lương tâm, đức tin, sự thờ phượng, và mối quan hệ cứu rỗi giữa con người với Đấng Tạo Hóa. Linh hồn con người mang “hình ảnh” của Đức Chúa Trời (Sáng-thế Ký 1:27) và thuộc về Ngài.

Chúa Giê-xu không phủ nhận thẩm quyền hợp pháp của chính quyền (Sê-sa) trong phạm vi của nó, nhưng Ngài cũng khẳng định mạnh mẽ rằng thẩm quyền tối thượng và sau cùng thuộc về Đức Chúa Trời. Sự tách biệt ở đây không có nghĩa là tách rời hoàn toàn hay thù địch, mà là sự phân biện về chức năng và phạm vi.

II. Nguyên Tắc Phục Tùng Nhà Cầm Quyền Theo Rô-ma 13

Sứ đồ Phao-lô, dưới sự cảm thúc của Đức Thánh Linh, đã triển khai nguyên tắc này một cách có hệ thống trong thư tín gửi cho Hội Thánh tại Rô-ma:

“Mọi người phải vâng phục các đấng cầm quyền trên mình; vì chẳng có quyền nào mà không bởi Đức Chúa Trời, các quyền đều bởi Đức Chúa Trời chỉ định.” (Rô-ma 13:1).

Từ “quyền” trong nguyên văn Hy Lạp là exousia, mang nghĩa “thẩm quyền”, “quyền lực được ủy nhiệm”. Phao-lô lập luận rằng mọi thẩm quyền đều được Đức Chúa Trời thiết lập một cách tổng quát (như một thể chế để duy trì trật tự) vì ý định tốt lành của Ngài cho nhân loại. Do đó, phản loạn chống lại thẩm quyền là chống lại mệnh lệnh của Đức Chúa Trời (câu 2).

Tuy nhiên, sự phục tùng này có giới hạn và điều kiện rõ ràng:

• Mục đích của nhà cầm quyền: Họ là “đầy tớ của Đức Chúa Trời để làm ích cho anh em” (câu 4), có nhiệm vụ trừng phạt kẻ làm ác và bênh vực người làm lành.
• Phạm vi phục tùng: Sự phục tùng bao gồm việc đóng thuế, tôn trọng và vâng giữ luật pháp (câu 5-7).
• Giới hạn tối cao: Khi mệnh lệnh của nhà cầm quyền trực tiếp mâu thuẫn với mệnh lệnh rõ ràng của Đức Chúa Trời, thì thẩm quyền của Đức Chúa Trời phải được ưu tiên. Nguyên tắc này được các Sứ đồ thiết lập: “Thà vâng lời Đức Chúa Trời còn hơn là vâng lời người ta” (Công vụ 5:29).

III. Vai Trò Khác Biệt và Sự Ảnh Hưởng Của Cơ Đốc Nhân

Sự tách biệt chức năng không có nghĩa là Cơ Đốc nhân phải rút lui khỏi xã hội. Ngược lại, Kinh Thánh mô tả chúng ta với hai tư cách song song:

1. Công Dân Nước Thiên Đàng (Phi-líp 3:20): Đây là căn tính chính yếu và vĩnh cửu của chúng ta. Chúng ta thuộc về một vương quốc không thuộc về thế gian này (Giăng 18:36). Lòng trung thành tối hậu của chúng ta dành cho Đấng Christ là Vua.

2. Cư Dân và Công Dân Trần Thế: Chúng ta được kêu gọi sống như “những khách lạ và kẻ kiều ngụ” (1 Phi-e-rơ 2:11) trên đất, nhưng đồng thời phải là “muối của đất” và “sự sáng của thế gian” (Ma-thi-ơ 5:13-14). Muối ngăn sự thối rữa, ánh sáng xua tan bóng tối. Điều này hàm ý một sự hiện diện tích cực, biến đổi và ảnh hưởng đạo đức trong mọi lĩnh vực của xã hội, bao gồm cả lĩnh vực công.

Tiên tri Giê-rê-mi khuyên dân Chúa bị lưu đày tại Ba-by-lôn: “Hãy tìm kiếm sự bình an cho thành ấy… vì sự bình an của các ngươi tùy theo sự bình an của thành ấy” (Giê-rê-mi 29:7). Dù ở trong một đế quốc ngoại giáo, họ vẫn được kêu gọi cầu nguyện và đóng góp cho sự thịnh vượng chung.

IV. Những Mô Hình Sai Lầm Cần Tránh

Trong lịch sử, Hội Thánh đã nhiều lần rơi vào các thái cực sai lầm khi xử lý mối quan hệ với nhà nước:

• Chủ Nghĩa Hợp Nhất (Theocracy Coercive): Tìm cách sử dụng quyền lực nhà nước để áp đặt niềm tin tôn giáo hoặc hình sự hóa tội lỗi theo quan điểm tôn giáo. Điều này làm mờ đi bản chất tự nguyện của đức tin và sự thờ phượng bằng tâm thần lẽ thật (Giăng 4:23-24).
• Chủ Nghĩa Thế Tục Cấp Tiến (Radical Secularism): Đẩy tôn giáo ra khỏi mọi không gian công, coi đức tin là vấn đề hoàn toàn riêng tư, không được phép ảnh hưởng đến suy nghĩ hay hành động công cộng. Điều này phủ nhận quyền tự do tôn giáo và tước đi tiếng nói đạo đức quan trọng từ cộng đồng tín hữu.
• Thái Độ Chống Đối/ Bài Bác: Xem nhà nước như một thế lực hoàn toàn xấu xa, của ma quỷ, và từ chối mọi hình thức hợp tác hay tham gia. Thái độ này bỏ qua lời dạy về sự phục tùng và cầu nguyện trong Rô-ma 13 và 1 Ti-mô-thê 2:1-2.
• Thái Độ Thỏa Hiệp/ Hòa Tan: Để cho hệ tư tưởng, giá trị và phương thức hoạt động của thế gian chi phối hoàn toàn đời sống và cấu trúc Hội Thánh, đánh mất sự thánh khiết và đặc tính biệt riêng.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

Làm thế nào để chúng ta sống với tư cách là công dân trung thành của cả hai vương quốc một cách khôn ngoan?

1. Cầu Nguyện Cho Nhà Cầm Quyền: Đây là mệnh lệnh rõ ràng và đầu tiên. “Vậy, trước hết mọi sự ta dặn rằng, phải khẩn nguyện, cầu xin, kêu van, tạ ơn cho mọi người, cho các vua, cho hết thảy những người cầm quyền, để chúng ta được lấy điều nhân đức và thành thật mà ở đời cho bình tịnh yên ổn.” (1 Ti-mô-thê 2:1-2). Chúng ta cầu nguyện để họ có sự khôn ngoan từ trên (Gia-cơ 1:5), để họ thi hành công lý, và để đời sống đạo của chúng ta không bị cản trở.

2. Vâng Phục và Tôn Trọng Luật Pháp: Trừ khi luật pháp buộc chúng ta phải phạm tội với Đức Chúa Trời, chúng ta được kêu gọi sống như những công dân gương mẫu, vâng giữ luật pháp, đóng thuế đầy đủ, và tôn trọng các thể chế (Rô-ma 13:5-7, Tít 3:1).

3. Sống Làm Chứng Nhân và Phục Vụ Cộng Đồng: Ân điển cứu rỗi phải được thể hiện qua việc làm lành. “Hãy làm điều lành… Hãy chuộc lấy thì giờ” (Ga-la-ti 6:10, Ê-phê-sô 5:16). Tham gia vào các hoạt động từ thiện, giáo dục, chăm sóc người yếu thế, bảo vệ môi trường… là cách chúng ta thể hiện tình yêu thương thực tế và trở thành muối và sáng.

4. Lên Tiếng Cho Lẽ Thật và Công Lý Một Cách Khôn Ngoan: Khi các vấn đề công cộng liên quan đến đạo đức, công lý, và nhân phẩm (như sự sống, hôn nhân, quyền lợi người nghèo…), Cơ Đốc nhân có trách nhiệm nói lên tiếng nói của lẽ thật Kinh Thánh. Tuy nhiên, cần làm cách tôn trọng, khôn ngoan, và dựa trên lý lẽ vì lợi ích chung, chứ không chỉ đơn thuần là áp đặt tín điều. Chúng ta bênh vực cho những nguyên tắc của Nước Đức Chúa Trời, chứ không tìm cách thiết lập một nhà nước thần quyền.

5. Ưu Tiên Sứ Mệnh Truyền Giáo của Hội Thánh: Sứ mệnh chính của Hội Thánh là rao giảng Phúc Âm, làm báp-têm và môn đệ hóa muôn dân (Ma-thi-ơ 28:19-20). Mọi hoạt động xã hội hay chính trị không được làm lu mờ hay thay thế sứ mệnh căn bản này. Quyền năng biến đổi xã hội sâu sắc nhất đến từ những tấm lòng được biến đổi bởi Phúc Âm của Chúa Giê-xu Christ.

Kết Luận: Sống Với Lòng Trung Thành Kép Trong Sự Khôn Ngoan

Người Cơ Đốc chúng ta được kêu gọi sống với một lòng trung thành kép – trung thành tối thượng với Đấng Christ và Vương Quốc của Ngài, đồng thời trung thành tương đối và có trách nhiệm với quốc gia nơi mình sinh sống. Sự “tách biệt giữa giáo hội và nhà nước” theo nghĩa Kinh Thánh là sự phân biệt rõ ràng về chức năng và thẩm quyền, chứ không phải sự cô lập hay thờ ơ.

Chúng ta tôn trọng nhà nước trong phạm vi thế tục được Đức Chúa Trời ủy nhiệm, nhưng chúng ta không bao giờ thần thánh hóa nó. Chúng ta tham gia vào đời sống xã hội như những người đầy tớ phục vụ với tinh thần của Chúa Giê-xu, nhưng chúng ta không đặt hy vọng cuối cùng của mình vào bất kỳ chính thể nào của con người. Hy vọng của chúng ta là “sự sống đời đời” trong Vương Quốc vĩnh cửu của Đức Chúa Trời (Tít 1:2).

Cuối cùng, hãy nhớ rằng dù ở trong hoàn cảnh chính trị nào, mục tiêu của chúng ta vẫn là: “Ấy vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31). Trong tư cách công dân, trong việc bỏ phiếu, trong nghề nghiệp, và trong mọi sự tham gia xã hội, hãy để sự vinh hiển của Đức Chúa Trời và tình yêu thương đối với người lân cận dẫn dắt chúng ta.