Tất cả Kinh Thánh đều được ban cho để dạy dỗ về sự công chính có nghĩa là gì (2 Ti-mô-thê 3:16)?

Câu Kinh Thánh 2 Ti-mô-thê 3:16 là một trong những nền tảng quan trọng nhất của giáo lý về sự soi dẫn (inspiration) và thẩm quyền của Kinh Thánh. Tuy nhiên, mệnh đề cuối cùng của câu này – “đều có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925) – đặc biệt cụm từ “dạy người trong sự công bình” (hay “dạy dỗ về sự công chính” trong các bản dịch mới hơn), chứa đựng một chân lý sâu sắc về mục đích tối hậu của toàn bộ Lời Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích ngữ nghĩa, bối cảnh, và thần học của câu Kinh Thánh then chốt này.

I. Phân Tích Nguyên Văn và Bối Cảnh Trực Tiếp

2 Ti-mô-thê 3:16-17 (Bản Truyền Thống 1925): "Cả Kinh thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành."

Trong nguyên bản tiếng Hy Lạp, câu này viết: "πᾶσα γραφὴ θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος πρὸς διδασκαλίαν, πρὸς ἐλεγμόν, πρὸς ἐπανόρθωσιν, πρὸς παιδείαν τὴν ἐν δικαιοσύνῃ" (pasa graphē theopneustos kai ōphelimos pros didaskalian, pros elegmon, pros epanorthōsin, pros paideian tēn en dikaiosynē).

• Πᾶσα γραφὴ (Pasa graphē): "Mọi/mỗi lời Kinh Thánh" hoặc "Tất cả Kinh Thánh". Từ "γραφὴ" (graphē) ở đây chỉ toàn bộ các phần Kinh Thánh đã được công nhận (Cựu Ước lúc bấy giờ), nhưng nguyên tắc này áp dụng cho toàn bộ Kinh điển. Nó nhấn mạnh tính toàn bộ và thống nhất của mặc khải Đức Chúa Trời.
• Θεόπνευστος (Theopneustos): Đây là từ ghép quan trọng, nghĩa đen là "được thở ra bởi Đức Chúa Trời" (Theos = Đức Chúa Trời; pneustos = được thổi/ thở ra). Nó khẳng định nguồn gốc thần thượng của Kinh Thánh. Kinh Thánh không phải là ý tưởng loài người được "chấp thuận" bởi Đức Chúa Trời, mà chính là hơi thở, lời phán của Ngài thông qua các tác giả loài người.
• Παιδείαν τὴν ἐν δικαιοσύνῃ (Paideian tēn en dikaiosynē): Đây là cụm từ then chốt cho chủ đề của chúng ta. "Παιδεία" (paideia) không chỉ là "dạy dỗ" thông tin, mà là "sự huấn luyện, giáo dục toàn diện", bao gồm rèn luyện, kỷ luật, và hướng dẫn đạo đức. Nó là quá trình đưa một người đến sự trưởng thành. Quá trình huấn luyện toàn diện này được định rõ là "trong sự công chính" (ἐν δικαιοσύνῃ - en dikaiosynē).

Bối cảnh: Sứ đồ Phao-lô viết những lời này cho Ti-mô-thê, một mục sư trẻ, trong bối cảnh ông cảnh báo về những thời kỳ khó khăn khi người ta "không chịu nghe đạo lành" (2 Ti-mô-thê 4:3). Giữa sự lừa dối và bội đạo, Ti-mô-thê phải bám víu vào điều gì? Kinh Thánh. Vì chỉ Kinh Thánh mới có thể trang bị ông và Hội Thánh cho "mọi việc lành" (câu 17), tức là đời sống và chức vụ đẹp ý Đức Chúa Trời.

II. "Sự Công Chính" (Δικαιοσύνη - Dikaiosynē) Trong Tư Tưởng Kinh Thánh

Để hiểu "sự công chính" mà Kinh Thánh huấn luyện chúng ta, ta phải vượt ra khỏi khái niệm đạo đức thông thường. Trong Kinh Thánh, δικαιοσύνη (dikaiosynē) mang nhiều tầng nghĩa phong phú:

1. Sự Công Chính của Đức Chúa Trời (Thuộc Tính): Trước hết, đây là thuộc tính căn bản của Đức Chúa Trời. Ngài hoàn toàn công bình, ngay thẳng trong bản chất, mục đích và hành động của Ngài (Phục-truyền 32:4; Thi-thiên 145:17). Mọi tiêu chuẩn về điều đúng đều xuất phát từ Ngài.
2. Sự Công Chính Được Ban Cho (Tư Cách): Đây là ý nghĩa trọng tâm trong các thư tín của Phao-lô. Vì loài người đều đã phạm tội và thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:23), không ai tự mình có thể đạt được sự công chính trước mặt Ngài. Sự công chính mà con người cần là một tư cách được xưng công bình. Điều này đến "bởi tin đến Đức Chúa Jêsus Christ" (Rô-ma 3:22), khi sự công chính của Đấng Christ được kể cho người tin (Rô-ma 4:5, Phi-líp 3:9).
3. Sự Công Chính Trong Đời Sống (Hành Vi, Nếp Sống): Đây là đời sống thực tiễn phù hợp với tiêu chuẩn của Đức Chúa Trời, là kết quả và bằng chứng của sự công chính đã được ban cho. Nó là "trái của sự công bình" (Phi-líp 1:11) được Thánh Linh sản sinh trong đời sống tín đồ.

Cả ba khía cạnh này liên kết chặt chẽ với nhau: Đức Chúa Trời công chính ban sự công chính của Đấng Christ cho chúng ta, để chúng ta sống cuộc đời công chính cho Ngài.

III. Tất Cả Kinh Thánh Đều Hướng Đến Sự Công Chính Như Thế Nào?

Phao-lô tuyên bố rằng mọi phần của Kinh Thánh đều hữu ích cho sự huấn luyện trong sự công chính này. Chúng ta xem xét qua các phần khác nhau của Kinh Thánh:

• Luật Pháp (Ngũ Kinh): Luật pháp bày tỏ tiêu chuẩn công chính tuyệt đối của Đức Chúa Trời, phơi bày tội lỗi con người ("vì luật pháp là cho người biết tội lỗi" - Rô-ma 3:20), và dẫn chúng ta đến chỗ nhận biết mình cần một Đấng Cứu Thế (Ga-la-ti 3:24). Luật pháp cũng vẽ nên hình bóng về Đấng Christ (ví dụ: của lễ chuộc tội).
• Lịch Sử: Các sách lịch sử không chỉ ghi chép sự kiện. Chúng minh họa các nguyên tắc công chính của Đức Chúa Trời trong hành động: sự thưởng phạt, ân điển, sự thành tín của giao ước. Chúng cho thấy hậu quả của sự bất công và phước hạnh của sự vâng lời (dù không hoàn hảo).
• Thi Thơ & Văn Thơ (Châm Ngôn, Gióp, Truyền Đạo): Những sách này dạy chúng ta sự khôn ngoan thực tiễn để sống công chính trong một thế giới phức tạp, đối diện với đau khổ, và tìm kiếm ý nghĩa tối hậu trong Đức Chúa Trời.
• Các Tiên Tri: Họ kêu gọi dân sự trở lại sự công chính trong mối quan hệ với Đức Chúa Trời và công bằng xã hội, đồng thời loan báo về Đấng Mê-si, "Đức Giê-hô-va sự công bình chúng ta" (Giê-rê-mi 23:6).
• Các Sách Phúc Âm: Chúng trình bày Đấng Christ – hiện thân của sự công chính Đức Chúa Trời – trong đời sống, sự chết và sự sống lại của Ngài. Ngài hoàn thành luật pháp (Ma-thi-ơ 5:17) và trở nên sự công chính của chúng ta (1 Cô-rinh-tô 1:30).
• Các Thư Tín: Chúng giải thích ý nghĩa của công trình cứu chuộc của Đấng Christ, phát triển giáo lý về sự xưng công bình bởi đức tin, và hướng dẫn Hội Thánh sống công chính trong Đấng Christ.
• Sách Khải Huyền: Nó bày tỏ sự chiến thắng cuối cùng của sự công chính của Đức Chúa Trời và của Chiên Con, khích lệ các thánh đồ kiên trì trong đức tin và sự công chính giữa sự bắt bớ.

Như vậy, "tất cả Kinh Thánh" tạo nên một câu chuyện cứu chuộc lớn (meta-narrative) mà trung tâm là Đấng Christ – nguồn và hiện thân của sự công chính. Ngài là lời giải đáp cho lời than trong Gióp (Gióp 9:2), là sự ứng nghiệm cho lời tiên tri trong Ê-sai (Ê-sai 53:11), và là sự khôn ngoan mà Châm-ngôn nói đến (Châm-ngôn 8). Kinh Thánh huấn luyện chúng ta trong sự công chính bằng cách chỉ cho chúng ta thấy sự thất bại của loài người, lời hứa của Đức Chúa Trời, và sự thành tựu của lời hứa ấy trong Chúa Giê-xu Christ.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Lẽ thật này không chỉ là giáo lý, mà phải biến đổi cách chúng ta đọc Kinh Thánh và sống đời sống đức tin.

1. Đọc Kinh Thánh Cách Toàn Diện và Christ-centered (Lấy Đấng Christ Làm Trung Tâm): Mỗi khi đọc bất kỳ phần Kinh Thánh nào, chúng ta nên tự hỏi: Phần Lời Chúa này dạy tôi điều gì về bản tính của Đức Chúa Trời? Nó chỉ ra sự cần thiết về Đấng Cứu Thế thế nào? Nó bày tỏ Đấng Christ ra sao (trực tiếp hoặc gián tiếp)? Nó hướng dẫn tôi sống công chính trong Đấng Christ thế nào? Điều này giúp chúng ta tránh việc sử dụng Kinh Thánh như một bộ sưu tập câu châm ngôn rời rạc hoặc chỉ để tìm kiếm sự an ủi cá nhân mà bỏ qua mục đích lớn hơn.
2. Để Kinh Thánh Dạy Dỗ, Bẻ Trách, Sửa Trị, và Huấn Luyện Chúng Ta: Chúng ta cần đến với Kinh Thánh trong thái độ vâng phục, để Lời Chúa phán xét tư tưởng và ý định lòng mình (Hê-bơ-rơ 4:12). Sự "bẻ trách" (ἐλεγμόν) và "sửa trị" (ἐπανόρθωσιν) là những phần không dễ chịu nhưng cần thiết của quá trình nên thánh. Đừng tránh né những phân đoạn khiến chúng ta khó chịu hoặc thách thức văn hóa hiện tại.
3. Áp Dụng Vào Mối Quan Hệ Với Đức Chúa Trời và Với Người Lân Cận: Sự công chính Kinh Thánh dạy bao hàm cả mối quan hệ đúng đắn với Đức Chúa Trời (thờ phượng, đức tin) lẫn cách đối xử công bằng, yêu thương, chân thật với người khác (Mi-chê 6:8, Ma-thi-ơ 22:37-40). Đọc Kinh Thánh phải dẫn đến sự thay đổi trong cách chúng ta đối xử với gia đình, đồng nghiệp, và người nghèo khó.
4. Nuôi Dưỡng Sự Trưởng Thành Thuộc Linh: Mục đích là để "người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn" (câu 17). Việc nghiên cứu Kinh Thánh không phải để tích lũy kiến thức, mà để chúng ta ngày càng trở nên giống Đấng Christ trong tư cách và hành vi – tức là trưởng thành trong sự công chính.
5. Là Nền Tảng Cho Mọi Chức Vụ: Đối với những người giảng dạy và lãnh đạo như Ti-mô-thê, nguyên tắc này nhấn mạnh rằng mọi sự dạy dỗ, khích lệ, và sửa dạy trong Hội Thánh phải bắt nguồn và được định hình bởi toàn bộ Kinh Thánh, chứ không phải chỉ những câu yêu thích hoặc các chủ đề thời thượng.

V. Kết Luận

Câu Kinh Thánh 2 Ti-mô-thê 3:16 không chỉ là một tuyên bố về nguồn gốc thần thượng của Kinh Thánh, mà còn là một tuyên ngôn về mục đích cứu chuộc của nó. "Tất cả Kinh Thánh" – từ Sáng-thế-ký đến Khải-huyền – là công cụ do Đức Chúa Trời ban cho để thực hiện một công việc vĩ đại trong dân sự Ngài: huấn luyện họ trong sự công chính. Sự công chính này được bắt nguồn từ chính Đức Chúa Trời, được ban cho bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, và được thể hiện ra trong một đời sống ngày càng được biến đổi theo hình ảnh của Con Ngài.

Do đó, khi chúng ta mở Kinh Thánh ra, hãy nhớ rằng chúng ta không chỉ đang đọc một cuốn sách lịch sử, luật pháp hay thơ văn. Chúng ta đang bước vào "trường học của sự công chính", dưới sự dạy dỗ của Chúa Thánh Linh, với giáo trình là toàn bộ Lời Đức Chúa Trời, và mục tiêu là để chúng ta trở nên giống với Hiện Thân của sự Công Chính – là Chúa Giê-xu Christ – và được trang bị đầy đủ cho mọi việc lành Ngài đã sắm sẵn cho chúng ta.

"Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi." (Thi-thiên 119:105). Ánh sáng ấy chiếu rọi không chỉ để chúng ta thấy đường đi, mà còn để thanh tẩy, thánh hóa, và dẫn dắt chúng ta bước đi trong sự công chính của Ngài.