Chủ nghĩa đáng tin cậy là gì?

Trong thế giới ngày nay, đầy rẫy những thông tin sai lệch, lời hứa suông và các hệ tư tưởng chóng thay đổi, khái niệm về sự “đáng tin cậy” trở thành một điểm neo quý giá. Đối với Cơ Đốc nhân, chúng ta không đơn thuần tìm kiếm một triết lý hay chủ nghĩa trừu tượng, mà tìm kiếm một nền tảng vững chắc, một thực tại đáng tin cậy tuyệt đối. “Chủ nghĩa đáng tin cậy” (Reliabilism), xét từ góc độ thần học Kinh Thánh, không phải là một học thuyết nhân sinh do con người đặt để, mà là một nguyên lý nền tảng về bản chất của Đức Chúa Trời và Lời được mặc khải của Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát nền tảng Kinh Thánh cho sự đáng tin cậy tuyệt đối của Đức Chúa Trời, khai triển thành “chủ nghĩa đáng tin cậy” thần học, và áp dụng nguyên lý này vào đời sống đức tin thực tiễn.

Trong bối cảnh Tin Lành, “Chủ nghĩa đáng tin cậy” có thể được hiểu là niềm xác tín rằng Đức Chúa Trời, trong bản chất, Lời hứa, và sự mặc khải của Ngài, là hoàn toàn đáng tin cậy, không hề thay đổi, và trung tín tuyệt đối. Đây không phải là đức tin mù quáng, mà là đức tin dựa trên bằng chứng khách quan về sự trung tín của Đức Chúa Trời được bày tỏ xuyên suốt lịch sử cứu chuộc. Tiếng Hy Lạp πιστός (pistos) được dịch là “trung tín, đáng tin cậy, trung thành”. Đặc tính này là cốt lõi của Đấng Tự Hữu Hằng Hữu (Giăng 8:58). Khi chúng ta nói về “chủ nghĩa” này, chúng ta đang nói về một lăng kính, một hệ quy chiếu để nhìn nhận mọi sự: Đức Chúa Trời là thực tại đáng tin cậy tối hậu, và mọi sự khác được đánh giá dựa trên mức độ phản chiếu hay xa rời đặc tính căn bản này của Ngài.

Sự đáng tin cậy của Đức Chúa Trời không phải là một ý niệm trừu tượng, nhưng được mặc khải rõ ràng qua Kinh Thánh.

1. Lời Tuyên Bố Trực Tiếp: Kinh Thánh nhiều lần tuyên bố thẳng thừng về đặc tính này của Đức Chúa Trời.

“Hỡi Đức Giê-hô-va, vua các thần! Công việc Ngài lớn lao, đường lối Ngài lạ lùng thay! Hỡi Vua các đời! chẳng ai dám chống lại Ngài được, vì Ngài là thánh.” (Khải Huyền 15:3b-4).
Phao-lô cũng xác nhận: “Đức Chúa Trời là thành tín” (1 Cô-rinh-tô 1:9). Từ “thành tín” ở đây chính là πιστός (pistos). Thậm chí khi chúng ta bất trung, “Ngài vẫn thành tín, vì Ngài không thể chối mình được” (2 Ti-mô-thê 2:13). Câu Kinh Thánh then chốt này sử dụng một cấu trúc phủ định kép trong tiếng Hy Lạp (ἀρνήσασθαι… ἀρνεῖται), nhấn mạnh sự bất khả của Đức Chúa Trời trong việc hành động trái ngược với bản chất trung tín của chính Ngài.

2. Sự Đối Lập Với Con Người: Sách Dân Số Ký đặt sự đáng tin cậy của Đức Chúa Trời trong sự tương phản rõ rệt với sự bất định của con người:

“Đức Chúa Trời chẳng phải là loài người mà nói dối, cũng chẳng phải là con loài người mà ăn năn. Điều Ngài đã nói, Ngài há chẳng làm ư? Điều Ngài đã phán, Ngài há chẳng thành tựu ư?” (Dân Số Ký 23:19).
Từ “nói dối” trong tiếng Hê-bơ-rơ là כָּזַב (kazav), mang nghĩa thất tín, hư không. Đức Chúa Trời hoàn toàn đối lập với điều đó. Lời hứa của Ngài (דָּבַר - davar) luôn đi kèm với sự thành tựu (קוּם - qum, có nghĩa đen là “đứng vững, trỗi dậy”). Lời Ngài là hành động.

3. Biểu Hiện Qua Giao Ước: Toàn bộ lịch sử cứu chuộc là một minh chứng cho sự đáng tin cậy của Đức Chúa Trời qua các giao ước Ngài lập. Giao ước với Nô-ê (Sáng Thế Ký 9), với Áp-ra-ham (Sáng Thế Ký 15, 17), và Giao Ước Mới qua huyết Chúa Giê-xu (Lu-ca 22:20) đều cho thấy Đức Chúa Trời là Đấng khởi xướng, đảm bảo và hoàn thành giao ước. Ngài giữ lời hứa dù con dân Ngài liên tục thất bại.

Nếu Đức Chúa Trời là đáng tin cậy, thì Lời được mặc khải của Ngài – Kinh Thánh – cũng phải mang đặc tính đó. Đây là hệ quả tất yếu.

1. Lời Chúa Là Chân Lý: Chúa Giê-xu cầu nguyện với Chúa Cha: “Xin lấy lẽ thật khiến họ nên thánh; lời Cha tức là lẽ thật” (Giăng 17:17). Từ “lẽ thật” là ἀλήθεια (aletheia), không chỉ là sự thật đối lập với sai trật, mà còn mang nghĩa “sự chân thật, sự bền vững, không bị giấu kín”. Lời Chúa là hiện thân của thực tại đáng tin cậy.

2. Sự Hoàn Hảo Và Vững Bền:

“Luật pháp của Đức Giê-hô-va là trọn vẹn, bổ linh hồn lại; Sự chứng cớ Đức Giê-hô-va là chắc chắn, làm cho kẻ ngu dốt được khôn ngoan... Các giềng mối Chúa là chân thật, thảy đều công bình cả.” (Thi Thiên 19:7-9).
Tác giả Thi Thiên dùng một loạt từ ngữ mạnh mẽ: “trọn vẹn” (תָּמִים - tamim, hoàn hảo, nguyên vẹn), “chắc chắn” (נֶאֱמָנָה - ne’emanah, đáng tin cậy, vững chắc – cùng gốc với “Amen”), “chân thật” (יָשָׁר - yashar, ngay thẳng, đúng đắn). Kinh Thánh tự chứng minh về độ tin cậy nội tại của nó.

3. Sự Ứng Nghiệm Của Lời Tiên Tri: Hàng trăm lời tiên tri về Chúa Cứu Thế (như nơi sinh tại Bết-lê-hem – Mi-chê 5:2, ứng nghiệm trong Ma-thi-ơ 2:1; sự chết đền tội của Đầy Tớ – Ê-sai 53, ứng nghiệm trong các sách Phúc Âm) đã được ứng nghiệm cách chính xác, xác nhận rằng Lời đến từ một Nguồn siêu việt, đáng tin cậy.

Đỉnh điểm của sự mặc khải về Đức Chúa Trời đáng tin cậy chính là Con Một Ngài, Chúa Giê-xu Christ. Ngài không chỉ truyền đạt lẽ thật; Ngài chính là Lẽ Thật (Giăng 14:6).

1. “Amen” Nhập Thể: Trong sách Khải Huyền, Chúa Giê-xu được gọi là “Đấng Amen, là Chứng nhân thành tín và chân thật” (Khải Huyền 3:14). “Amen” (אָמֵן) là từ tán thành, xác nhận sự chắc chắn. Chúa Giê-xu là lời “Amen” sống động, lời xác nhận tối hậu cho mọi lời hứa của Đức Chúa Trời. Phao-lô viết: “Bấy nhiêu lời hứa của Đức Chúa Trời, trong Ngài đều là “phải,” và trong Ngài đều là “Amen”” (2 Cô-rinh-tô 1:20). Mọi lời hứa của Đức Chúa Trời đều tìm thấy sự “phải” (xác nhận) và “Amen” (hoàn thành, đảm bảo) trong con người và công việc của Chúa Giê-xu.

2. Sự Trung Tín Của Đấng Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm: Sách Hê-bơ-rơ trình bày Chúa Giê-xu là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm trung tín và đầy lòng thương xót (Hê-bơ-rơ 2:17). Chính vì Ngài trung tín, nên chúng ta có thể “lấy lòng thật thà với đức tin đầy dẫy trọn vẹn, lòng được tưới sạch khỏi lương tâm ác, thân thể rửa bằng nước trong” mà đến gần Chúa (Hê-bơ-rơ 10:22). Sự đáng tin cậy của Ngài là nền tảng cho sự tự do và lòng tin cậy của chúng ta.

“Chủ nghĩa đáng tin cậy” thần học không phải để tranh luận học thuật, mà để biến đổi đời sống. Dưới đây là những áp dụng cụ thể:

1. Cho Đời Sống Đức Tin Cá Nhân:
Khi gặp thử thách, hoài nghi, chúng ta có thể quay lại nền tảng: Đức Chúa Trời tôi đang tin là Đấng đáng tin cậy. Như Áp-ra-ham, “dẫu không còn hi vọng, nhưng vẫn hi vọng và tin” (Rô-ma 4:18), bởi ông tin cậy Đấng đã hứa (câu 21). Thay vì tập trung vào hoàn cảnh bấp bênh, hãy tập trung vào bản chất bất biến của Chúa. Điều này giải phóng chúng ta khỏi sự lo âu và đem lại sự bình an vượt quá mọi sự hiểu biết (Phi-líp 4:6-7).

2. Cho Đời Sống Cầu Nguyện:
Chúng ta cầu nguyện với sự tin quyết vì biết rằng Chúa lắng nghe và sẽ đáp lời theo ý chỉ tốt lành, trọn vẹn và đẹp lòng Ngài (1 Giăng 5:14-15). Sự đáng tin cậy của Chúa đảm bảo rằng lời cầu nguyện chân thành không bao giờ rơi vào khoảng chân không. Chúng ta có thể nói “Amen” sau khi cầu nguyện với lòng tin cậy thật sự.

3. Cho Sự Vâng Lời Và Môn Đồ Hóa:
Vì Lời Chúa là đáng tin cậy, nên chúng ta có thể và phải xây dựng đời sống mình trên đó. Chúa Giê-xu dùng ẩn dụ người xây nhà trên vầng đá (Lu-ca 6:48). Nghe và làm theo Lời Ngài là hành động của sự khôn ngoan, dựa trên nhận thức về tính đáng tin cậy của nền tảng đó. Chúng ta cũng dạy dỗ người khác với thẩm quyền và sự tin chắc, vì điều chúng ta truyền đạt không phải là ý kiến cá nhân, mà là Lẽ Thật đáng tin cậy.

4. Cho Công Tác Truyền Giáo Và Làm Chứng:
Trong một thế giới hoài nghi, chứng nhân của chúng ta không phải là sự hùng biện hay triết lý phức tạp, mà là việc chỉ ra Đức Chúa Trời đáng tin cậy và Lời hằng sống của Ngài. Chúng ta mời gọi mọi người đặt niềm tin vào một Đấng khách quan và trung tín, chứ không phải vào một cảm xúc chủ quan hay nghi lễ. Sự thay đổi đời sống của chúng ta – trở nên đáng tin cậy hơn – cũng là một chứng nhân sống động cho Đấng đã tái tạo chúng ta.

5. Cho Sự Hy Vọng Về Tương Lai:
Lời hứa về sự tái lâm của Chúa Giê-xu, sự sống lại, sự phán xét cuối cùng và trời mới đất mới đều là những lời hứa đáng tin cậy (Khải Huyền 21:5). Điều này cho chúng ta hy vọng vững chắc giữa một thế giới hư hoại, và động lực để sống thánh khiết (2 Phi-e-rơ 3:11-13).

“Chủ nghĩa đáng tin cậy” theo Kinh Thánh cuối cùng không phải là một “chủ nghĩa” trong số nhiều chủ nghĩa, mà là sự nhìn nhận và đáp ứng với thực tại tối hậu: Có một Đức Chúa Trời đáng tin cậy, và Ngài đã bày tỏ chính mình cách đáng tin cậy qua Con Ngài là Chúa Giê-xu Christ và Lời Ngài là Kinh Thánh. Đây là nền tảng duy nhất có thể đỡ nổi gánh nặng của sự hiện hữu, tội lỗi, đau khổ và cái chết của con người.

Hôm nay, lời mời gọi dành cho mỗi chúng ta là: Hãy tra xem nền tảng đời mình. Bạn đang xây dựng cuộc đời, các mối quan hệ, công việc và hy vọng của mình trên điều gì? Trên cảm xúc bấp bênh, trên tiền bạc phù vân, trên những lời hứa tan vỡ của con người, hay trên Đấng Christ, Vầng Đá vững chắc đời đời? Lựa chọn khôn ngoan là tin cậy nơi Đấng duy nhất xứng đáng với mọi sự tin cậy của chúng ta. Khi chúng ta kinh nghiệm và sống dựa trên sự đáng tin cậy của Đức Chúa Trời, chúng ta cũng sẽ trở nên những con người đáng tin cậy hơn, phản chiếu bản chất của Cha thiên thượng cho một thế giới đang khao khát tìm thấy một điểm neo thật sự.

“Vả, Đức Giê-hô-va là thiện; Ngài là nơi nương náu trong ngày hoạn nạn, và Ngài biết những kẻ ẩn núp mình trong Ngài.” (Na-hum 1:7).