Con Người đến không phải để được phục vụ, nhưng để phục vụ (Mác 10:45) có ý nghĩa gì?

Lời tuyên bố của Chúa Giê-xu trong Mác 10:45 – “Vì Con người đã đến, không phải để người ta hầu việc mình, song để hầu việc người ta, và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” – không chỉ là một câu châm ngôn đạo đức, mà là một tuyên ngôn thần học sâu sắc, tóm tắt chính mục đích nhập thể và sứ mạng cứu chuộc của Ngài. Câu Kinh Thánh này đứng như một trụ cột, đảo lộn mọi quan niệm về quyền lực, địa vị và sự vĩ đại theo cách nhìn của thế gian. Trong bài nghiên cứu chuyên sâu này, chúng ta sẽ khám phá bối cảnh, ý nghĩa nguyên văn Hy Lạp, sự liên kết Kinh Thánh và những áp dụng triệt để của lẽ thật nền tảng này cho Hội Thánh ngày nay.

Để hiểu trọn vẹn câu 45, chúng ta phải bắt đầu từ đầu chương 10. Sứ đồ Mác ghi lại việc Gia-cơ và Giăng, hai môn đồ thân tín, đến gần Chúa Giê-xu với một yêu cầu đầy tham vọng: “Xin thầy ban cho chúng tôi điều chúng tôi sẽ cầu xin Thầy... Xin cho một đứa ngồi bên hữu, một đứa bên tả Thầy trong sự vinh hiển của Thầy” (Mác 10:35-37). Họ vẫn mang trong mình tư tưởng về một Vương quốc Mê-si-a trần thế với những vị trí quyền lực. Sự bực tức của mười môn đồ kia (câu 41) cho thấy họ không khác biệt; họ chỉ tức giận vì bị hai anh em này “chạy trước”.

Chúa Giê-xu nhân cơ hội này để dạy một bài học nền tảng: “Các ngươi biết những người được tôn làm đầu các dân, thì lấn lướt trên dân ấy, và các quan lớn thì lấy quyền thế trị dân ấy. Nhưng trong các ngươi không phải như vậy” (Mác 10:42-43a). Ngài vạch trần cơ cấu quyền lực của thế gian: cai trị = thống trị, lấn lướt. Đây là mô hình “quyền lực trên” (power over). Nhưng Ngài phán tiếp: “Trong các ngươi, hễ ai muốn làm lớn, thì sẽ làm đầy tớ; còn ai trong các ngươi muốn làm đầu, thì sẽ làm tôi mọi cho mọi người” (Mác 10:43b-44). Mô hình Nước Đức Chúa Trời hoàn toàn đối nghịch: quyền lực lớn nhất = phục vụ tận tụy nhất. Đây là mô hình “quyền lực dưới” (power under).

Sau khi đặt nguyên tắc này, Chúa Giê-xu không chỉ để nó như một lý thuyết. Ngài đưa ra chính mình làm mẫu mực tuyệt đối: “Vì Con người đã đến, không phải để người ta hầu việc mình, song để hầu việc người ta” (Mác 10:45a).

Hãy đi sâu vào ngôn ngữ gốc để nắm bắt sự phong phú của lời tuyên bố này:

• “Hầu việc”: Từ Hy Lạp được dùng là diakonēsai (διάκονος - diakonos). Từ này không chỉ có nghĩa là giúp đỡ chung chung. Trong bối cảnh văn hóa thời đó, nó mang nghĩa phục vụ tại bàn ăn, chăm sóc những nhu cầu cơ bản nhất, thường dành cho những người có địa vị thấp kém. Chúa Giê-xu, “Con Người” (danh hiệu Mê-si-a từ sách Đa-ni-ên), Đấng đáng được muôn vật thờ lạy và phục vụ, lại tuyên bố Ngài đến để làm công việc của một diakonos. Điều này được minh họa sống động trong Giăng 13, khi Ngài “cởi áo ngoài, lấy khăn vấn ngang lưng, rồi đổ nước vào chậu, và rửa chân cho môn đồ” (Giăng 13:4-5) – công việc của một đầy tớ thấp hèn nhất.


• “Giá chuộc”: Đây là từ then chốt thứ hai. Từ Hy Lạp là lutron (λύτρον), có nghĩa là “giá để chuộc lại”, “tiền chuộc mạng”. Nó gợi nhớ đến khái niệm kopher (כֹּפֶר) trong tiếng Hê-bơ-rơ, là giá chuộc tội (Xuất Ê-díp-tô Ký 30:12). Chúa Giê-xu không chỉ phục vụ bằng những hành động tốt lành. Đỉnh cao của sự phục vụ Ngài là “phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người”. Sự phục vụ của Ngài đạt đến đỉnh điểm tại Thập Tự Giá. Đây là sự phục vụ vĩ đại nhất: dâng chính mạng sống mình để giải thoát, cứu chuộc nhân loại khỏi tội lỗi và sự chết. Hai khía cạnh “phục vụ” và “hy sinh chuộc tội” không tách rời; chúng là một sự tiếp nối hợp lý. Phục vụ tột cùng là hy sinh mạng sống vì người khác.

Cụm từ “cho nhiều người” (ὑπὲρ πολλῶν - huper pollōn) nhấn mạnh phạm vi của sự cứu chuộc – nó không bị giới hạn nhưng mang tính bao gồm, ám chỉ đến tất cả những ai tiếp nhận ân điển ấy, như lời tiên tri về Đầy Tớ Đau Khổ trong Ê-sai 53:11-12: “Vì người sẽ gánh tội lỗi của nhiều người, và cầu thay cho những kẻ phạm pháp.”

Lời tuyên bố trong Mác 10:45 không đơn độc, mà là đỉnh điểm của một chủ đề xuyên suốt Kinh Thánh:

• Trong Cựu Ước: Hình ảnh về Đấng Mê-si-a đến như một Vua, nhưng cũng là một Đầy Tớ chịu khổ, được tiên tri Ê-sai mô tả rõ nét (Ê-sai 42:1-4; 49:1-7; 50:4-9; 52:13-53:12). Đấng Mê-si-a sẽ “cất bỏ tội lỗi của nhiều người, và cầu thay cho kẻ phạm tội” (Ê-sai 53:12) – một lời tiên tri song hành trực tiếp với “giá chuộc cho nhiều người”.


• Trong các Sách Phúc Âm: Chúa Giê-xu liên tục sống theo nguyên tắc này. Ngài chữa lành người bệnh (Mác 1:31), cho đám đông ăn (Mác 6:41), tiếp nhận trẻ nhỏ (Mác 10:14). Ngài phán: “Ta là giữa các ngươi như kẻ hầu việc vậy” (Lu-ca 22:27). Hành động rửa chân cho môn đồ là một minh kịch đầy quyền năng về sứ mạng phục vụ của Ngài (Giăng 13:14-15).


• Trong Các Thư Tín: Sứ đồ Phao-lô nắm bắt trọn vẹn lẽ thật này khi khuyên các tín hữu: “Hãy có đồng một tâm tình như Đấng Christ đã có, Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời... song Ngài đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ... hạ mình xuống, vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự” (Phi-líp 2:5-8). Đời sống Cơ Đốc nhân là sự nối dài của tấm lòng và hành động phục vụ của Christ.

Lẽ thật từ Mác 10:45 phải biến đổi cách chúng ta sống và nhìn về chức vụ, địa vị trong Hội Thánh và xã hội.

1. Trong Gia Đình & Cộng Đồng: Sự phục vụ bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt nhất. Đó là việc vợ chồng nhún nhường phục vụ nhau, không tìm cách “thống trị” (Ê-phê-sô 5:21). Là cha mẹ kiên nhẫn dạy dỗ, chăm lo con cái. Là con cái vâng phục, giúp đỡ cha mẹ. Là sẵn sàng làm những việc “hèn mọn” trong nhà, trong khu xóm mà không cần được công nhận.

2. Trong Hội Thánh Địa Phương: Mọi chức vụ trong Hội Thánh – từ mục sư, trưởng lão đến người trông trẻ, quét nhà thờ – đều là cơ hội để làm diakonos. Người lãnh đạo theo gương Chúa là người chăn bầy bằng tình yêu, sẵn sàng “vác” lấy gánh nặng của anh em (Ga-la-ti 6:2), chứ không dùng địa vị để thao túng hoặc hưởng thụ đặc quyền. Hội Thánh là nơi “ai làm đầu thì phải hầu hạ” (Mác 10:44).

3. Trong Chức Nghề & Xã Hội: Dù bạn là giám đốc, giáo viên, bác sĩ hay công nhân, bạn được kêu gọi phục vụ qua công việc của mình. Người lãnh đạo doanh nghiệp Cơ Đốc quan tâm đến phúc lợi nhân viên, coi trọng sự công bằng. Người thầy thuốc phục vụ bệnh nhân với lòng nhân ái. Thái độ phục vụ biến công việc thành chức vụ và sự thờ phượng.

4. Đối Với Người Nghèo Khó & Bị Gạt Ra Ngoài Lề: Chúa Giê-xu luôn hướng đến những người bị xã hội bỏ rơi. Ứng dụng của Mác 10:45 thúc giục chúng ta chủ động tìm kiếm cơ hội phục vụ người nghèo, người tàn tật, người cô đơn, người nhập cư – không phải với thái độ ban ơn, mà với tấm lòng của một diakonos, noi gương Chúa.

5. Trong Sự Hy Sinh Cá Nhân: Phục vụ đôi khi đòi hỏi hy sinh: thời gian, tiền bạc, sự thoải mái, thậm chí danh tiếng. Nó đòi hỏi chúng ta “tự hạ mình xuống” (Phi-líp 2:3). Nhưng chính trong sự hy sinh đó, chúng ta bày tỏ hình ảnh của Christ và kinh nghiệm được niềm vui thật sự: “Ban cho thì có phước hơn là nhận lãnh” (Công vụ 20:35).

Lời của Chúa Giê-xu trong Mác 10:45 mãi mãi là một lời thách thức và giải phóng. Nó thách thức mọi khuynh hướng kiêu ngạo, ham muốn địa vị và tìm kiếm sự tôn vinh của bản ngã trong chúng ta. Đồng thời, nó giải phóng chúng ta khỏi áp lực phải tranh giành, leo cao và tự tôn. Nó mở ra một con đường của phẩm giá đích thực: phẩm giá được tìm thấy khi chúng ta cúi xuống, như Chúa chúng ta đã làm.

Sự phục vụ của chúng ta không phải để được cứu, nhưng là đáp ứng của lòng biết ơn đối với Đấng đã phục vụ và phó chính mình Ngài vì chúng ta. Khi chúng ta phục vụ với tinh thần của Christ, chúng ta trở thành công cụ của ân điển Ngài, phản chiếu tình yêu của Ngài cho thế gian, và tham gia vào chính công việc cứu chuộc của Ngài – mang gánh nặng cho nhau, đem sự chữa lành và hy vọng đến cho những tấm lòng tan vỡ.

“Hãy mang lấy ách của ta, và học theo ta; vì ta có lòng nhu mì, khiêm nhường; thì linh hồn các ngươi sẽ được yên nghỉ.” (Ma-thi-ơ 11:29). Sự yên nghỉ thật không đến từ việc được người khác phục vụ, mà đến từ việc bước vào sự phục vụ khiêm nhường theo gương Chúa chúng ta.