"Chết Đi Với Chính Mình" Trong Kinh Thánh
Trong hành trình đức tin, có lẽ không có lời kêu gọi nào thách thức và biến đổi sâu sắc bằng lời của Chúa Giê-xu: "Nếu ai muốn theo ta, phải tự bỏ mình đi, mỗi ngày vác thập tự giá mình mà theo ta" (Lu-ca 9:23). Cụm từ "chết đi với chính mình" hay "tự bỏ mình đi" là trung tâm của Phúc Âm, nhưng thường bị hiểu lầm hoặc bị làm cho nhẹ đi. Đây không phải là một khái niệm triết học trừu tượng hay một kỹ thuật tu luyện khổ hạnh, mà là một thực tại thuộc linh sâu sắc được bày tỏ qua sự chết và sống lại của Đấng Christ. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát ý nghĩa Kinh Thánh của việc "chết đi với chính mình," khám phá nền tảng thần học, các minh họa Kinh Thánh, và áp dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
Trong nguyên ngữ Tân Ước, cụm từ "tự bỏ mình đi" (Lu-ca 9:23) hay "chết đi" thường liên quan đến từ Hy Lạp apothnēskō (ἀποθνῄσκω) - nghĩa đen là "chết," và arneomai (ἀρνέομαι) trong "từ chối chính mình," có nghĩa là "phủ nhận, từ bỏ, không công nhận." Vì vậy, "chết đi với chính mình" là một hành động có ý thức và liên tục từ chối sự thống trị, những ham muốn, sự kiêu ngạo và ý chí độc lập tách rời Đức Chúa Trời của cái tôi (bản ngã) cũ. Nó không phải là sự hủy diệt nhân tính hay những khả năng Chúa ban, mà là sự kết thúc của chủ quyền của cái tôi.
Nền tảng của giáo lý này nằm trong chính Phúc Âm. Sứ đồ Phao-lô giải thích trong Rô-ma 6:5-8: "Vì nếu chúng ta đã cùng chết với Đấng Christ như một thể ấy, thì chúng ta cũng sẽ cùng sống với Ngài... Vì biết rõ rằng người cũ của chúng ta đã bị đóng đinh trên thập tự giá với Ngài, hầu cho thân thể của tội lỗi bị tiêu diệt đi, và chúng ta không phục dưới tội lỗi nữa. Vì ai đã chết thì được thoát khỏi tội lỗi." "Chết đi với chính mình" có cội rễ trong sự kiện lịch sử và thuộc linh: sự đồng chết của chúng ta với Đấng Christ. Khi Ngài chịu đóng đinh, Ngài không chỉ mang tội lỗi chúng ta, mà cả "con người cũ" của chúng ta (xem Ê-phê-sô 4:22, Cô-lô-se 3:9) cũng bị xử án và kết thúc trên thập tự giá. Sự "chết đi" của Cơ Đốc nhân là bước vào bằng đức tin thực tại đã hoàn thành này.
1. Lời Kêu Gọi Của Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 16:24-26, Mác 8:34-37, Lu-ca 9:23-25): Chúa Giê-xu đưa ra lời kêu gọi này ngay sau khi Phê-rơ can Ngài đừng đi đến thập tự giá. Điều này cho thấy "tự bỏ mình" gắn liền với việc từ bỏ những kế hoạch, sự an toàn và sự hiểu biết thuần túy theo con người để vâng theo ý muốn của Đức Chúa Trời, ngay cả khi nó dẫn đến sự chối từ và đau khổ. "Vác thập tự giá" không phải là chịu đựng những phiền toái nhỏ, mà là sẵn sàng đón nhận sự sỉ nhục, mất mát, và thậm chí là cái chết vì trung tín với Ngài. Phần thưởng của sự từ bỏ này là chính sự sống thật: "Vì ai muốn cứu sự sống mình thì sẽ mất; còn ai vì cớ ta mất sự sống mình thì sẽ tìm lại được" (Ma-thi-ơ 16:25).
2. Sự Chết với Đấng Christ và Sống Lại trong Ngài (Rô-ma 6:1-14 & Ga-la-ti 2:20): Đây là phân đoạn then chốt. Rô-ma 6 dạy rằng báp-têm tượng trưng cho việc chúng ta được dìm vào trong sự chết của Đấng Christ (c.3-4). Mục đích là "hầu cho... chúng ta cũng bước đi trong đời mới" (c.4). "Chết đi" ở đây có nghĩa là đoạn tuyệt với quyền lực của tội lỗi. Tội lỗi không còn "là chủ" của chúng ta nữa (c.14). Trong Ga-la-ti 2:20, Phao-lô tuyên bố đỉnh cao: "Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi; nay tôi còn sống trong xác thịt, là tôi sống trong đức tin của Con Đức Chúa Trời, là Đấng đã yêu tôi, và phó chính mình Ngài vì tôi." "Cái tôi" (ἐγώ, *ego*) của Phao-lô - với những thành tích, căn cước Do Thái giáo, và sự tự công bố - đã bị đóng đinh. Sự sống hiện tại là một sự sống được Đấng Christ chiếm hữu và thúc đẩy bởi đức tin.
3. Chết Đi Mỗi Ngày và Sự Dằn Vật của Xác Thịt (1 Cô-rinh-tô 15:31 & Rô-ma 8:13): Phao-lô nói: "Tôi cứ mỗi ngày chết đi" (1 Cô-rinh-tô 15:31). Điều này cho thấy "chết đi" không phải là một sự kiện một lần (dù có nền tảng một lần trong sự đồng chết với Đấng Christ), mà là một kỷ luật, một thái độ hàng ngày. Trong Rô-ma 8:13, ông giải thích cơ chế: "Vì nếu anh em sống theo xác thịt, thì phải chết; nhưng nếu nhờ Thánh Linh, làm cho chết các việc của thân thể, thì anh em sẽ sống." "Các việc của thân thể" (πράξεις τοῦ σώματος) chỉ đến những biểu hiện cụ thể của bản tính tội lỗi cũ. "Làm cho chết" là hành động chủ động, nhờ năng quyền của Thánh Linh, để từ chối và cắt đứt những ham muốn tội lỗi.
4. Hạt Giống Phải Chết Đi (Giăng 12:24-25): Chúa Giê-xu dùng một hình ảnh thiên nhiên mạnh mẽ: "Nếu hột giống lúa mì kia không chết sau khi gieo xuống đất, thì cứ ở một mình; nhưng nếu chết đi, thì kết quả được nhiều." Nguyên tắc này là then chốt: Sự chết dẫn đến sự sống và kết quả. "Chết đi với chính mình" không phải là mục đích cuối cùng; mục đích là một đời sống phong phú, kết quả, và hữu ích cho vương quốc Đức Chúa Trời. Sự sống của cái tôi ích kỷ phải chết đi để sự sống của Đấng Christ và tình yêu thương Ngài có thể tuôn tràn qua chúng ta.
Để hiểu điều chúng ta phải chết đi là gì, Kinh Thánh mô tả "con người cũ" (παλαιὸς ἄνθρωπος) và "con người mới" (καινὸς ἄνθρωπος).
- Con Người Cũ (Ê-phê-sô 4:22, Cô-lô-se 3:9): Đây là bản sắc và bản tính của chúng ta trong A-đam, bị hư hoại bởi tội lỗi, bị lừa dối bởi những ham muốn phàm tục. Nó bao gồm: giận dữ, cáu gắt, độc ác, nói hành, tham lam, ô uế, thờ hình tượng (xem Cô-lô-se 3:5-9). Đây là "chính mình" mà chúng ta phải từ bỏ.
- Con Người Mới (Ê-phê-sô 4:24, Cô-lô-se 3:10): Đây là bản sắc mới của chúng ta trong Đấng Christ, "được tạo dựng giống như Đức Chúa Trời, trong sự công bình và thánh sạch của lẽ thật." Con người mới được mặc lấy qua sự tái sinh và được nuôi dưỡng bởi Lời Chúa.
"Chết đi với chính mình" là cởi bỏ con người cũ (như một bộ áo bẩn) và mặc lấy con người mới (Ê-phê-sô 4:22-24). Đây là một mệnh lệnh dựa trên một sự kiện: "Hãy cởi bỏ... hãy mặc lấy" bởi vì trên thực tế, con người cũ đã bị đóng đinh và con người mới đã được ban cho.
Lý thuyết thuộc linh phải dẫn đến thực hành. Dưới đây là một số lĩnh vực cụ thể nơi sự "chết đi với chính mình" được thể hiện:
1. Trong Ý Chí và Sự Vâng Phục: Mỗi khi ý muốn của chúng ta đối nghịch với Lời Chúa hoặc sự dẫn dắt rõ ràng của Thánh Linh, chúng ta có cơ hội "chết đi." Đó có thể là từ bỏ một kế hoạch cá nhân để phục vụ người khác, tha thứ khi muốn trả thù, hoặc vâng theo một mạng lệnh khó khăn trong Kinh Thánh dù không hiểu hết.
2. Trong Các Mối Quan Hệ: Sự kiêu ngạo, tự ái, và nhu cầu được công nhận thường gây xung đột. "Chết đi" là chọn cách khiêm nhường, lắng nghe, xin lỗi trước, và đặt lợi ích người khác lên trên (Phi-líp 2:3-4).
3. Trong Ham Muốn Vật Chất và Sự Thoải Mái: Văn hóa khuyến khích tích lũy và hưởng thụ. "Chết đi" là sống giản dị, rộng rãi, sẵn sàng chia sẻ, và xem của cải như công cụ phục vụ Chúa chứ không phải chủ nhân.
4. Trong Sự Phục Vụ và Thừa Tự: Chúng ta thường muốn được thấy, được khen ngợi. Phục vụ trong thầm lặng, không cần ghi nhận, là một hình thức "chết đi" với sự thèm khát vinh quang cho bản thân.
5. Trong Đời Sống Cảm Xúc và Tư Tưởng: Chúng ta phải "bắt giữ mọi ý tưởng để làm nó thuận phục Đấng Christ" (2 Cô-rinh-tô 10:5). "Chết đi" với những tư tưởng cay đắng, lo lắng, tham lam, và thay thế chúng bằng sự suy ngẫm Lời Chúa.
Một nguy hiểm lớn là cố gắng "chết đi với chính mình" bằng nỗ lực ý chí của xác thịt. Điều đó chỉ dẫn đến thất bại, kiêu ngạo (nếu tạm thành công) hoặc chán nản. Chìa khóa nằm trong Ga-la-ti 2:20 và Rô-ma 8:13:
- Bởi Đức Tin: Chúng ta bước vào sự nghỉ ngơi của đức tin, tin cậy rằng con người cũ của ta thực sự đã bị đóng đinh với Đấng Christ. Chúng ta không tạo ra sự chết đó; chúng ta đồng nhất với nó.
- Nhờ Thánh Linh: Chỉ có Thánh Linh của Đấng Christ mới có quyền năng để "làm cho chết" các việc của xác thịt (Rô-ma 8:13). Đời sống cầu nguyện, sự nhạy bén với sự cáo trách của Ngài, và sự đầu phục là thiết yếu.
- Qua Lời Chúa: Lời Chúa "sống động và linh nghiệm... phán đoán các tư tưởng và ý định trong lòng" (Hê-bơ-rơ 4:12). Tiếp xúc thường xuyên với Lời Chúa sẽ vạch trần và cắt bỏ những phần của con người cũ.
- Trong Cộng Đồng Hội Thánh: Sự khích lệ, sự sửa dạy yêu thương, và gương sống của các anh chị em trong Chúa giúp chúng ta nhìn thấy những điểm mù và được nâng đỡ.
"Chết đi với chính mình" không phải là một lời mời đến với cuộc sống nghèo nàn, cay đắng, nhưng là cánh cổng dẫn đến sự sống dư dật, tự do và vui mừng thật sự. Nó là con đường nghịch lý của vương quốc Đức Chúa Trời: qua sự mất mát để tìm thấy, qua sự chết để sống, qua sự từ bỏ để nhận lãnh. Khi cái tôi ích kỷ, độc lập của chúng ta bị đóng đinh, chúng ta không trở nên trống rỗng, mà được lấp đầy bởi chính sự sống, tình yêu và mục đích của Đấng Christ. Đây là bí mật của một đời sống thánh khiết, đắc thắng và kết quả. Ước gì mỗi chúng ta, mỗi ngày, có thể nói như Phao-lô: "Tôi đã bị đóng đinh với Đấng Christ... và tôi sống, nhưng không còn là tôi, mà là Đấng Christ sống trong tôi." Đó chính là tâm điểm của Phúc Âm và là sự nên thánh thực sự.