Ý Nghĩa Của Lời Khuyên “Hãy Làm Cho Sự Kêu Gọi Và Sự Chọn Lựa Của Mình Được Chắc Chắn” Trong 2 Phi-e-rơ 1:10
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều đối diện với những câu hỏi sâu sắc về sự bảo đảm cứu rỗi và mối quan hệ với Đấng Christ. Sứ đồ Phi-e-rơ, trong bức thư cuối cùng của mình, đã đưa ra một lời khuyên vừa mang tính khích lệ vừa là một mệnh lệnh nghiêm túc: “Hỡi anh em, hãy chú tâm cho chắc chắn về sự Chúa kêu gọi và chọn lựa mình” (2 Phi-e-rơ 1:10, Kinh Thánh Truyền Thống 1925). Câu Kinh Thánh này không tồn tại trong sự cô lập, mà là đỉnh cao của một luận điểm thần học và thực tiễn được trình bày từ đầu chương. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ngữ cảnh, ý nghĩa nguyên văn, và ứng dụng thiết thực của lời khuyên quan trọng này.
I. Bối Cảnh Và Cấu Trúc Của 2 Phi-e-rơ Chương 1
Để hiểu trọn vẹn câu 10, chúng ta phải đặt nó vào dòng chảy của toàn chương. Thư tín thứ hai của Phi-e-rơ được viết trong bối cảnh ông gần đối diện với sự chết (2 Phi-e-rơ 1:14) và Hội thánh đang đối mặt với những giáo sư giả và sự bội đạo tiềm tàng (2 Phi-e-rơ chương 2). Mục đích của ông là “làm cho anh em nhớ lại” (2 Phi-e-rơ 1:12) và “cố gắng để anh em hằng được nhắc nhở” (2 Phi-e-rơ 1:13) về những lẽ thật căn bản.
Cấu trúc dẫn đến câu 10 có thể được tóm lược như sau:
- Câu 1-4: Nền tảng của đời sống Cơ Đốc – Ân điển và lời hứa quý báu của Đức Chúa Trời ban cho chúng ta mọi điều cần dùng cho sự sống và sự tin kính.
- Câu 5-7: Sự đáp ứng của đức tin – Một loạt những phẩm chất (đức tin, nhân đức, sự học thức, tiết độ, nhịn nhục, tin kính, tình yêu thương anh em, tình yêu thương mọi người) mà tín đồ phải “gắng hết sức” thêm vào.
- Câu 8-9: Kết quả – Những phẩm chất này giúp đời sống Cơ Đốc có kết quả và tránh tình trạng “cận thị thuộc linh” hay quên sự tẩy sạch tội mình ngày trước.
- Câu 10: Lời kêu gọi hành động – “Hãy làm cho chắc chắn.”
II. Giải Nghĩa Từ Ngữ Và Khái Niệm Then Chốt
Chúng ta cần phân tích các từ khóa trong nguyên văn Hy Lạp để nắm bắt sắc thái đầy đủ của mệnh lệnh này.
1. “Làm cho chắc chắn” (ποιεῖσθαι – poieisthai): Động từ này ở thì hiện tại, thể trung động, có nghĩa là “tạo ra cho chính mình”, “thực hiện”, hoặc “nỗ lực để đạt được”. Thể trung động nhấn mạnh đến chủ thể (người tin Chúa) chủ động tham gia vào quá trình này. Đây không phải là một trạng thái thụ động, mà là một nỗ lực liên tục, đang diễn ra.
2. “Sự kêu gọi” (κλῆσιν – klēsin): Từ này xuất phát từ gốc καλέω (kaleō – kêu gọi). Trong Tân Ước, “sự kêu gọi” của Đức Chúa Trời luôn mang tính hiệu nghiệm và có mục đích (Rô-ma 8:30; 1 Cô-rinh-tô 1:9). Đó là tiếng gọi đầy quyền năng của Tin Lành đưa con người ra khỏi vương quốc tối tăm vào sự sáng lạ lùng của Ngài (1 Phi-e-rơ 2:9). Sự kêu gọi này dựa trên ân điển chứ không trên việc làm (2 Ti-mô-thê 1:9).
3. “Sự chọn lựa” (ἐκλογὴν – eklogēn): Từ này chỉ sự lựa chọn, sự tuyển chọn. Nó liên hệ mật thiết với giáo lý về sự tuyển chọn (ἐκλεκτοί – eklektoi) của Đức Chúa Trời. Sự tuyển chọn thuộc về chủ quyền của Đức Chúa Trời từ trước khi sáng thế (Ê-phê-sô 1:4), và sự kêu gọi là sự ứng nghiệm của sự tuyển chọn đó trong thời gian. Phi-e-rơ gắn liền hai khái niệm này với đại từ sở hữu “của anh em” (ὑμῶν), xác nhận rằng những độc giả của ông là những người thật sự được kêu gọi và được chọn.
4. “Chắc chắn” (βεβαίαν – bebaiān): Tính từ này có nghĩa là vững chắc, kiên cố, đáng tin cậy, không thể lay chuyển. Nó được dùng để mô tả lời hứa của Đức Chúa Trời (Rô-ma 4:16) và sự xác nhận của Tin Lành (Hê-bơ-rơ 2:2). Ở đây, nó là đối tượng mà tín đồ phải nỗ lực đạt đến cho chính sự kêu gọi và chọn lựa của mình.
Tóm lại, Phi-e-rơ ra lệnh: “Hãy nỗ lực cách chủ động và liên tục để khiến cho sự kêu gọi và tuyển chọn mà anh em đã nhận được trở nên vững chắc và không thể bị lay chuyển trong kinh nghiệm của chính anh em.”
III. Sự Căng Thẳng Giữa Chủ Quyền Của Đức Chúa Trời Và Trách Nhiệm Của Con Người
Lời dạy này đặt ra một sự căng thẳng thần học quan trọng: Nếu sự kêu gọi và chọn lựa là công việc chủ quyền của Đức Chúa Trời (Giăng 15:16; Rô-ma 9:11), tại sao con người lại phải “làm cho nó chắc chắn”? Đây không phải là mâu thuẫn, mà là một “sự hợp tác thần-nhân” (synergism) trong khuôn khổ của ân điển. Phao-lô cũng diễn đạt điều tương tự: “Hãy… làm công việc của mình sự cứu chuộc mình” (Phi-líp 2:12), ngay sau khi khẳng định “Ấy là Đức Chúa Trời làm việc trong các ngươi” (Phi-líp 2:13).
Phe-rơ giải quyết sự căng thẳng này bằng cách chỉ ra mục đích của việc “làm cho chắc chắn”: “Vì làm như vậy, anh em sẽ không hề vấp ngã” (2 Phi-e-rơ 1:10b). Từ “vấp ngã” (πταίω – ptaiō) không nhất thiết chỉ sự mất cứu rỗi, mà chỉ sự vấp ngã, sai lầm, hoặc thất bại trong cuộc đua thuộc linh. Việc theo đuổi sự chắc chắn bảo vệ tín đồ khỏi sự vấp ngã trong đức tin, đặc biệt quan trọng trong bối cảnh có sự tấn công của giáo lý sai lầm.
Hơn nữa, ông hứa rằng: “Như vậy, anh em càng được cho vào cách rộng rãi trong nước đời đời của Chúa và Cứu Chúa chúng ta là Đức Chúa Jêsus Christ” (2 Phi-e-rơ 1:11). “Được cho vào” (ἐπιχορηγηθήσεται – epichorēgēthēsetai) là một từ mạnh mẽ, có nghĩa là được cung cấp dư dật, được ban cho cách rời rộng. Nó cùng gốc với từ “thêm vào” ở câu 5. Đây là lời hứa về sự ban thưởng, về việc tham gia cách trọn vẹn và vui mừng vào vương quốc đời đời. Sự chắc chắn mà chúng ta theo đuổi hôm nay có hệ quả đời đời.
IV. “Làm Cho Chắc Chắn” Bằng Cách Nào? Con Đường Thực Tiễn Được Vạch Ra Từ Câu 5-9
Phi-e-rơ không để chúng ta trong sự mơ hồ về cách thức. Con đường “làm cho chắc chắn” chính là con đường của những phẩm chất được liệt kê trong câu 5-7. Mỗi phẩm chất là một viên đá xây dựng nên sự chắc chắn:
- Đức Tin (πίστις – pistis): Nền tảng ban đầu và là phương tiện tiếp nhận ân điển. Làm chắc đức tin là gìn giữ lời tuyên xưng và sự tin cậy nơi Đấng Christ.
- Nhân Đức (ἀρετή – aretē): Sự xuất sắc về đạo đức, sự tốt lành tích cực. Là sống một đời sống phản chiếu bản tính tốt lành của Đức Chúa Trời.
- Sự Học Thức (γνῶσις – gnōsis): Sự hiểu biết thực tế và ngày càng tăng trưởng về Đức Chúa Trời và lẽ thật của Ngài qua Lời Ngài.
- Tiết Độ (ἐγκράτεια – enkrateia): Sự tự chủ, khả năng kiểm soát những ham muốn và dục vọng của xác thịt.
- Nhịn Nhục (ὑπομονή – hypomonē): Sự kiên trì, bền đỗ dưới áp lực và thử thách, không từ bỏ.
- Tin Kính (εὐσέβεια – eusebeia): Lòng kính sợ và tôn thờ Đức Chúa Trời đúng đắn, thể hiện trong mối tương gương cá nhân với Ngài.
- Tình Yêu Thương Anh Em (φιλαδελφία – philadelphia): Tình yêu thương đặc biệt dành cho những người cùng đức tin trong gia đình Hội Thánh.
- Tình Yêu Thương (ἀγάπη – agapē): Tình yêu vị tha, hy sinh, mở rộng đến mọi người, là đỉnh cao của các phẩm chất.
Quá trình này bắt đầu với đức tin và kết thúc bằng tình yêu thương, cho thấy đức tin sống động phải sinh ra bông trái (Gia-cơ 2:17). Việc thiếu những phẩm chất này khiến một người trở nên “cận thị hay đui mù” và “quên sự tẩy sạch tội mình ngày trước” (câu 9). Ngược lại, sự hiện diện và tăng trưởng của chúng khiến đời sống trở nên có kết quả, và chính kết quả này là bằng chứng thực tế, “làm chắc chắn” cho sự kêu gọi và chọn lựa trong lòng người tin.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân Hôm Nay
Lời dạy của Phi-e-rơ không chỉ là giáo lý suông, mà là kim chỉ nam cho đời sống đức tin. Dưới đây là những bước áp dụng thiết thực:
1. Tự Xét Mình Cách Thường Xuyên (2 Cô-rinh-tô 13:5): Mỗi Cơ Đốc nhân cần dành thời gian yên tĩnh để tự hỏi: “Đời sống tôi có đang phản ánh những phẩm chất trong 2 Phi-e-rơ 1:5-7 không? Tôi đang tăng trưởng ở điểm nào và thiếu sót ở điểm nào?”. Sự xét mình này không nhằm mục đích tự lên án, mà để nhận biết sự cần thiết phải nhờ cậy ân điển Chúa và nỗ lực trong sự tăng trưởng.
2. Chú Tâm Vào Sự Tăng Trưởng Thuộc Linh Có Chủ Đích: “Chú tâm” (σπουδὴν – spoudēn) trong câu 10 và “gắng hết sức” (σπουδὴν πᾶσαν – spoudēn pasan) trong câu 5 đều nói lên sự nỗ lực, chuyên tâm. Đời sống thuộc linh không phải là sự trôi dạt. Nó đòi hỏi kỷ luật trong sự đọc Kinh Thánh, cầu nguyện, nhóm lại với các thánh đồ, và phục vụ. Hãy đặt mục tiêu phát triển một phẩm chất cụ thể mỗi tháng.
3. Sống Trong Cộng Đồng Hội Thánh: Chúng ta không thể “làm cho chắc chắn” một mình. Tình yêu thương anh em (philadelphia) là một phần không thể thiếu của quá trình này. Hội Thánh là môi trường để thực hành sự tha thứ, khích lệ, sửa dạy, và cùng nhau tăng trưởng. Sự chắc chắn cá nhân được củng cố bởi sự xác nhận và đồng hành của cộng đồng đức tin.
4. Giữ Vững Tầm Nhìn Về Lời Hứa Đời Đời (câu 11): Động lực của chúng ta không phải là sự sợ hãi bị mất sự cứu rỗi, mà là niềm vui và sự mong đợi được vào cách rộng rãi trong nước đời đời của Chúa chúng ta. Hãy thường xuyên suy ngẫm về thiên đàng, về sự hiện diện đời đời với Đấng Christ. Điều này sẽ cung cấp sức mạnh và sự kiên trì.
5. Đối Diện Với Sự Thử Thách Và Giáo Lý Sai Lầm Bằng Sự Chắc Chắn: Như Hội thánh đầu tiên đối diện với giáo sư giả, chúng ta ngày nay cũng sống trong một thế giới đầy những triết lý và tôn giáo sai lạc. Một đời sống được xây dựng vững chắc trên Lời Chúa và mang bông trái Thánh Linh sẽ có khả năng “không hề vấp ngã” trước những cơn sóng của thời đại.
Kết Luận
Lời khuyên của sứ đồ Phi-e-rơ trong 2 Phi-e-rơ 1:10 là một món quà quý giá cho Hội Thánh qua mọi thời đại. Nó mời gọi chúng ta bước vào một sự hiểu biết năng động về sự cứu rỗi: một sự cứu rỗi vừa được ban cho cách nhưng không bởi ân điển qua đức tin, vừa đòi hỏi một đáp ứng sống động qua đời sống tăng trưởng và thánh khiết. “Làm cho chắc chắn” không có nghĩa là chúng ta tạo ra sự kêu gọi và chọn lựa, nhưng là chúng ta xác nhận tính chân thật của chúng trong kinh nghiệm cá nhân và cộng đồng. Nó là hành trình của sự biến đổi từ bên trong ra bên ngoài, bắt đầu từ đức tin và kết thúc trong tình yêu thương trọn vẹn.
Cuối cùng, sự bảo đảm của chúng ta vẫn luôn đặt nền trên lời hứa và sự trung tín của Đức Chúa Trời (2 Ti-mô-thê 2:13). Nhưng chính Ngài, qua Thánh Linh của Ngài, ban cho chúng ta năng quyền và ước muốn để sống một đời sống làm sáng danh Ngài và làm chứng cho thế giới rằng chúng ta thật là con dân được kêu gọi và được chọn của Vua đời đời. Hãy chuyên tâm, hãy gắng sức, và hãy vững lòng trông cậy vào lời hứa rộng rãi của nước Ngài.