Sự Sống Lại: Thời Điểm và Ý Nghĩa Theo Kinh Thánh
Trong niềm tin Cơ Đốc, giáo lý về sự sống lại (ἀνάστασις - anastasis trong tiếng Hy Lạp) là trung tâm của đức tin và niềm hy vọng vĩnh cửu. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố rõ ràng: “Nếu Đấng Christ đã chẳng sống lại, thì đức tin anh em cũng vô ích, anh em còn ở trong tội lỗi mình” (1 Cô-rinh-tô 15:17). Câu hỏi “Khi nào sẽ diễn ra Sự Sống Lại?” không chỉ đơn thuần là thắc mắc về thời gian biểu, mà còn là cửa ngõ để khám phá chiều sâu của chương trình cứu chuộc, thẩm quyền của Đấng Christ và mục đích đời đời của Đức Chúa Trời dành cho nhân loại. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để làm sáng tỏ các giai đoạn, thời điểm và ý nghĩa thần học của sự sống lại.
Mọi cuộc thảo luận về sự sống lại của con người đều phải bắt đầu từ sự kiện lịch sử và siêu nhiên: sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ. Ngài là “trái đầu mùa” (ἀπαρχὴ - aparchē) của những kẻ ngủ (1 Cô-rinh-tô 15:20). Khái niệm “trái đầu mùa” trong Cựu Ước (Lê-vi Ký 23:10) nói đến của lễ đầu tiên được dâng lên, báo hiệu và đảm bảo cho cả mùa gặt sắp tới. Sự sống lại của Chúa Giê-xu không phải là một sự kiện biệt lập, mà là sự bảo đảm chắc chắn và là mẫu mực cho sự sống lại của tất cả những người thuộc về Ngài.
Thời điểm sống lại của Ngài rất rõ ràng: “Ngài đã bị nộp vì tội lỗi chúng ta, và sống lại vì sự xưng công bình của chúng ta” (Rô-ma 4:25). Ngài sống lại vào ngày thứ ba sau khi chịu chết, đúng như lời tiên tri (Ma-thi-ơ 16:21; 1 Cô-rinh-tô 15:4). Thân thể phục sinh của Ngài vừa có thực chất vật lý (có thể sờ, ăn uống – Lu-ca 24:39-43), vừa mang thuộc tính vinh hiển, siêu việt không gian (xuất hiện trong phòng đóng kín – Giăng 20:19). Điều này cho chúng ta hình mẫu về thân thể sống lại của các thánh đồ: một thân thể thuộc linh (σῶμα πνευματικὸν - sōma pneumatikon), vinh hiển, mạnh mẽ, không còn bị hư nát (1 Cô-rinh-tô 15:42-44).
Kinh Thánh tiết lộ rằng sự sống lại của dân Chúa không xảy ra đồng loạt trong một khoảnh khắc duy nhất cho tất cả mọi người, mà diễn ra theo một trình tự (τάγμα - tagma – đội ngũ, thứ tự) rõ ràng (1 Cô-rinh-tô 15:23). Sự dạy dỗ rõ nhất về trình tự này đến từ chính Chúa Giê-xu và sứ đồ Phao-lô.
Đây là sự sống lại dành riêng cho những người “thuộc về Đấng Christ” khi Ngài tái lâm. Phao-lô mô tả thời điểm này một cách sống động:
“Vì sẽ có tiếng kêu lớn và tiếng của thiên sứ lớn cùng tiếng kèn của Đức Chúa Trời, thì chính mình Chúa ở trên trời giáng xuống; bấy giờ những kẻ chết trong Đấng Christ sẽ sống lại trước hết. Kế đến chúng ta là kẻ sống, mà còn ở lại, sẽ cùng nhau đều được cất lên với họ trong đám mây, để nghênh tiếp Chúa trên không trung, và như vậy chúng ta sẽ ở cùng Chúa luôn luôn.” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:16-17).
Sự kiện này thường được gọi là “Sự Sống Lại Thứ Nhất” (Khải Huyền 20:5-6). Nó gắn liền với tiếng kèn cuối cùng (1 Cô-rinh-tô 15:52) và sự biến hóa thân thể của những tín hữu còn sống vào lúc đó. Chữ “trước hết” (πρῶτον - prōton) trong 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:16 cho thấy có một sự phân biệt thời gian với một sự sống lại khác. Những người tham dự vào sự sống lại thứ nhất này là những người “được phước và thánh”, họ sẽ trị vì với Đấng Christ một ngàn năm và sự chết thứ hai không có quyền gì trên họ (Khải Huyền 20:6).
Sách Khải Huyền cho chúng ta cái nhìn rộng hơn về dòng thời gian. Sau sự sống lại thứ nhất và sự cất lên của Hội Thánh, Chúa Christ sẽ thiết lập vương quốc ngàn năm (thiên hy niên) của Ngài trên đất (Khải Huyền 20:4-6). Trong thời kỳ này, những người đã sống lại sẽ cùng Ngài trị vì. “Phần còn lại của những kẻ chết chưa sống lại cho đến khi đủ một ngàn năm” (Khải Huyền 20:5).
Cuối khoảng thời gian một ngàn năm, Sa-tan sẽ bị ném vào hồ lửa (Khải Huyền 20:10), và một sự kiện trọng đại khác diễn ra: Sự Phán Xét Trước Toà Lớn Trắng (Khải Huyền 20:11-15). Tại đây, “biển đã giao những kẻ chết ở trong mình nó; sự chết và Âm phủ cũng giao những kẻ chết ở trong mình nó” (Khải Huyền 20:13). Đây chính là sự sống lại thứ hai – sự sống lại của những người không thuộc về Đấng Christ, để ứng hầu trước mặt Đức Chúa Trời và nhận sự phán xét cuối cùng dựa trên những việc họ đã làm và sự từ chối ơn cứu rỗi trong Danh Chúa Giê-xu (Giăng 5:28-29). Kết cục của họ là sự chết thứ hai, tức là bị ném vào hồ lửa (Khải Huyền 20:14-15).
Hai phân đoạn quan trọng thường được dẫn chứng khi nói về sự sống lại:
Giăng 5:28-29: “Chớ lấy làm lạ về điều đó; vì giờ đến, khi mọi người ở trong mồ mả nghe tiếng Ngài và ra khỏi: ai đã làm lành thì sống lại để được sống, ai đã làm dữ thì sống lại để bị xét đoán.” Chúa Giê-xu dạy rõ sẽ có hai kết cục khác nhau từ sự sống lại: “sự sống” (ζωὴν - zōēn) và “sự xét đoán” (κρίσιν - krisin). Điều này phù hợp hoàn toàn với khải tượng về sự sống lại thứ nhất (cho sự sống) và sự sống lại thứ hai (cho sự phán xét) trong Khải Huyền 20.
Đa-ni-ên 12:2: “Nhiều kẻ ngủ trong bụi đất sẽ thức dậy, kẻ thì để được sự sống đời đời, kẻ thì để chịu sự xấu hổ nhơ nhuốc đời đời.” Trong nguyên văn Hê-bơ-rơ, từ “nhiều kẻ” (רַבִּים - rabbim) có thể mang nghĩa “tất cả” trong ngữ cảnh này. Tiên tri Đa-ni-ên cũng thấy trước hai hạng người với hai số phận đối lập xuất phát từ cùng một sự kiện thức dậy (sống lại).
Giáo lý về sự sống lại không phải chỉ để tranh luận thần học, mà phải biến đổi cách chúng ta sống hôm nay.
1. Sống Với Niềm Hy Vọng Vững Chắc: Sự sống lại của Đấng Christ là bằng chứng không thể chối cãi rằng sự chết không phải là dấu chấm hết. Niềm hy vọng này giúp chúng ta đối diện với sự mất mát của người thân yêu trong Chúa không như “người không có sự trông cậy” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13). Chúng ta có thể than khóc, nhưng trong sự an ủi rằng sẽ có ngày gặp lại.
2. Sống Với Sự Tỉnh Thức và Thánh Khiết: Biết rằng mình có thể nghe thấy tiếng kèn và được biến hóa bất cứ lúc nào (nếu còn sống khi Chúa đến) thúc giục chúng ta sống tỉnh thức, “cũng hãy làm cho vững chắc lòng mình” (1 Giăng 2:28). Sự sống lại thứ nhất dành cho những người “được phước và thánh” (Khải Huyền 20:6) nhắc nhở chúng ta về đời sống thánh khiết, tách biệt khỏi tội lỗi, vì chúng ta đang chuẩn bị cho một vương quốc đời đời.
3. Sống Với Mục Đích Đời Đời: Hiểu về hai sự sống lại và hai kết cục đời đời thúc đẩy chúng ta sống với lòng nhiệt thành truyền giảng Tin Lành cứu rỗi. Sứ mạng của chúng ta là đưa nhiều người hơn nữa vào danh sách những người sẽ dự phần trong “sự sống lại của sự sống”. Mỗi công việc, lời nói, hành động vì Chúa hôm nay đều có giá trị đời đời và sẽ được khen thưởng trong ngày đó (1 Cô-rinh-tô 15:58).
4. Sống Với Cái Nhìn Về Tương Lai: Thân thể chúng ta hiện tại hay đau yếu, bệnh tật, nhưng chúng ta có thể ngước nhìn lên và trông đợi sự giải cứu cuối cùng: “sự cứu chuộc thân thể chúng ta” (Rô-ma 8:23). Điều này mang lại sức mạnh để chịu đựng những đau đớn thể xác và không đặt hy vọng tối hậu vào sức khỏe hay sắc đẹp phù vân của đời này.
Sự sống lại không phải là một huyền thoại hay một ý tưởng triết học trừu tượng. Đó là một chân lý lịch sử được khẳng định bởi sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ và sẽ là thực tại tương lai cho mọi người. Thời điểm của sự sống lại được Kinh Thánh mặc khải rõ ràng: bắt đầu bằng “trái đầu mùa” là Đấng Christ, tiếp nối bằng “sự sống lại thứ nhất” cho các thánh đồ khi Ngài tái lâm, và kết thúc bằng “sự sống lại thứ hai” cho sự phán xét cuối cùng sau thiên hy niên.
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi không chỉ hiểu biết lẽ thật này, mà còn để lẽ thật ấy định hình cả đời sống, tâm trí và sự phục vụ của chúng ta. Hãy sống mỗi ngày với tấm lòng hướng về ngày trọng đại ấy, “chờ đợi sự trông cậy hạnh phước và sự hiện ra của sự vinh hiển Đức Chúa Trời lớn và Cứu Chúa chúng ta là Đức Chúa Jêsus Christ” (Tít 2:13). Vì biết chắc rằng: “Đấng đã khiến Đức Chúa Jêsus sống lại, cũng sẽ khiến chúng ta sống lại bởi quyền phép Ngài” (2 Cô-rinh-tô 4:14). A-men.