Chúng ta có nên buông bỏ và để Chúa hành động?

Trong hành trình đức tin, một trong những bài học khó nhất và thâm sâu nhất mà mỗi Cơ Đốc nhân phải đối diện chính là sự buông bỏ. Chúng ta thường vật lộn giữa ý chí cá nhân, sự kiểm soát của bản thân và lời kêu gọi tin cậy tuyệt đối vào Đức Chúa Trời. Vậy, Kinh Thánh dạy gì về việc buông bỏ? Liệu chúng ta có nên thụ động “khoanh tay” và để Chúa làm mọi việc? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát nền tảng Kinh Thánh, khai triển ý nghĩa thần học, và đưa ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống tin kính.

Trong văn hóa thế tục, “buông bỏ” thường mang sắc thái tiêu cực: đầu hàng, từ bỏ trách nhiệm, hoặc thờ ơ. Tuy nhiên, trong ngữ cảnh Kinh Thánh, “buông bỏ” (to surrender) là một hành động đức tin chủ động và sáng suốt, xuất phát từ sự nhận biết giới hạn của con người và quyền năng vô hạn của Đức Chúa Trời.

Khái niệm then chốt này được diễn đạt qua nhiều từ ngữ trong nguyên bản:

• Tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước): Động từ “gâlal” (גָּלַל) có nghĩa là “lăn đi”. Ví dụ: “Hãy gánh nặng của ngươi lên Đức Giê-hô-va, Ngài sẽ nâng đỡ ngươi” (Thi-thiên 55:22) – ý tưởng là lăn gánh nặng của mình sang cho Chúa.
• Tiếng Hy Lạp (Tân Ước): Động từ “paradidōmi” (παραδίδωμι) nghĩa là “giao phó, trao lại, phó thác”. Đây cũng là từ được dùng để mô tả việc Chúa Giê-xu “phó” chính mình Ngài vì chúng ta (Ga-la-ti 2:20). Một từ khác là “epiriptō” (ἐπιρίπτω) trong 1 Phi-e-rơ 5:7: “Hãy trao mọi điều lo lắng mình cho Ngài, vì Ngài hay săn sóc anh em.” Từ này mang nghĩa ném hết, quăng tất cả sự lo lắng lên Chúa.

Như vậy, buông bỏ theo Kinh Thánh không có nghĩa là không làm gì cả, mà là ngừng cố gắng mang vác gánh nặng một mình và chủ động trao nó cho Đấng có đủ năng lực để gánh thay. Nó là sự chuyển giao quyền kiểm soát từ “tôi” sang “Chúa”.

Xuyên suốt Kinh Thánh, từ Cựu Ước đến Tân Ước, nguyên tắc buông bỏ và tin cậy là sợi chỉ đỏ xuyên suốt mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời và dân sự Ngài.

A. Cựu Ước: Giao Ước Và Sự Tự Hạ
Châm-ngôn 3:5-6 là câu Kinh Thánh kinh điển: “Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, Thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con.” Ở đây, “tin cậy” (Hê-bơ-rơ: “batach”) và “nương cậy” (“shâan”) được đặt trong thế đối lập. Tin cậy Chúa đòi hỏi sự từ bỏ sự thông sáng tự cậy của bản thân. Lời hứa đi kèm là sự chỉ dẫn rõ ràng của Chúa – một kết quả của việc buông bỏ sự kiểm soát.

Gương mẫu của Áp-ra-ham khi sẵn sàng dâng Y-sác (Sáng-thế Ký 22) là bài học tột đỉnh về sự buông bỏ. Ông buông bỏ điều quý giá nhất – đứa con của lời hứa – vào tay Chúa, với đức tin rằng Đức Chúa Trời có quyền làm sống lại (Hê-bơ-rơ 11:19). Hành động đó không xuất phát từ sự thờ ơ, mà từ sự vâng phục tuyệt đối và tin cậy vào bản tính tốt lành của Đức Chúa Trời.

B. Tân Ước: Gương Mẫu Của Đấng Christ Và Lời Dạy Của Các Sứ Đồ
Đỉnh cao của sự buông bỏ chính là Chúa Giê-xu Christ. Trong vườn Ghết-sê-ma-nê, Ngài đã cầu nguyện: “Lạy Cha, nếu Cha muốn, xin cất chén nầy khỏi Con; dầu vậy, xin ý Cha được nên, chớ không theo ý Con” (Lu-ca 22:42). Tiếng Hy Lạp cho “ý” là “thelēma” – ý muốn, ý định. Chúa Giê-xu đã chủ động buông bỏ ý muốn riêng của Ngài (là tránh khỏi sự đau đớn của thập tự giá) để hoàn toàn giao phó mình cho ý muốn của Cha. Đây là sự buông bỏ trọn vẹn nhất, dẫn đến sự cứu chuộc cho nhân loại.

Chúa Giê-xu cũng mời gọi mọi người bước vào sự buông bỏ: “Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng Ta, Ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ. Hãy mang lấy ách của Ta, và học theo Ta; vì Ta có lòng nhu mì, khiêm nhường; thì linh hồn các ngươi sẽ được yên nghỉ. Vì ách Ta dễ chịu và gánh Ta nhẹ nhàng” (Ma-thi-ơ 11:28-30). “Ách” là biểu tượng của sự vâng phục và giao phó. Chúa không hứa sẽ cất bỏ mọi gánh nặng, nhưng Ngài mời chúng ta trao đổi: buông bỏ “ách” của sự tự cố gắng, tội lỗi và lo lắng để mang lấy “ách” của sự vâng phục Ngài – điều mang lại sự bình an thật.

Sứ đồ Phi-e-rơ khuyên: “Hãy trao mọi điều lo lắng mình cho Ngài, vì Ngài hay săn sóc anh em” (1 Phi-e-rơ 5:7). Động từ “trao” (epiriptō) ở thì hiện tại, ám chỉ một hành động liên tục, mỗi ngày. Sự lo lắng là biểu hiện của việc chúng ta đang cố gắng kiểm soát những điều ngoài tầm tay. Buông bỏ là một kỷ luật thuộc linh hàng ngày.

Phao-lô viết: “Chớ lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời. Sự bình an của Đức Chúa Trời, vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng và trí anh em trong Đấng Christ Jesus” (Phi-líp 4:6-7). Quy trình ở đây rất rõ: Thay vì ôm lấy “sự lo phiền” (merimna), hãy chủ động trình dâng (“gnōrizō” – cho biết, bày tỏ) mọi điều cho Chúa. Kết quả là sự bình an siêu nhiên – dấu hiệu cho thấy chúng ta đã thật sự buông bỏ.

Một ngộ nhận nguy hiểm là cho rằng “để Chúa hành động” có nghĩa là chúng ta ngồi yên, không làm gì cả, và chờ phép lạ. Điều này trái với toàn bộ giáo lý Kinh Thánh về đức tin hành động và sự quản lý trách nhiệm.

Kinh Thánh dạy chúng ta phải “làm hết sức mình” trong tư cách là những đầy tớ trung tín, nhưng đồng thời phải nhận biết rằng kết quả sau cùng thuộc về Chúa. Ví dụ:

• Chúng ta phải gieo giống, nhưng Chúa làm cho lớn lên (1 Cô-rinh-tô 3:6).
• Chúng ta phải “lo làm việc” (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:10), nhưng phải nhận biết mưa nắng, thịnh vượng đều do tay Chúa (Gia-cơ 4:13-15).
• Chúng ta phải “run sợ” mà làm nên sự cứu chuộc mình (Phi-líp 2:12), nhưng đồng thời biết rằng chính Chúa hành động trong chúng ta (Phi-líp 2:13).

Sự cân bằng nằm ở chỗ: Chúng ta làm phần của mình với tất cả năng lực Chúa ban, với sự khôn ngoan Ngài chỉ dạy, rồi bình an giao phó kết quả cho Ngài. Buông bỏ là buông bỏ sự kiểm soát kết quả, buông bỏ sự lo lắng, và buông bỏ ý muốn riêng trái với ý Ngài – chứ không phải buông bỏ trách nhiệm hay sự nỗ lực.

Buông bỏ là một kỷ luật thuộc linh cần được thực hành. Dưới đây là những bước thiết thực:

1. Nhận Biết và Xưng Nhận Sự Kiểm Soát: Bước đầu tiên là thành thật với Chúa: “Lạy Chúa, con đang cố gắng kiểm soát điều này. Con đang lo lắng về… Con sợ hãi nếu không theo ý con…” (Thi-thiên 139:23-24).

2. Trình Dâng Cụ Thể Qua Lời Cầu Nguyện: Đừng cầu nguyện chung chung. Hãy gọi đích danh gánh nặng, ước muốn, mối quan hệ, công việc, nỗi sợ… và dâng lên Chúa. Sử dụng chính Lời Chúa để cầu nguyện (ví dụ: “Con xin trao mối lo về tài chính này cho Ngài, vì Ngài hay săn sóc con – 1 Phi-e-rơ 5:7”).

3. Lựa Chọn Tin Cậy Lời Hứa Của Chúa: Đức tin là sự lựa chọn. Sau khi cầu nguyện, hãy cố ý tuyên bố: “Con chọn tin cậy Chúa trong việc này dù chưa thấy kết quả.” Hãy viết ra những câu Kinh Thánh về sự tin cậy và đọc lại khi lo lắng trỗi dậy (Châm-ngôn 3:5-6, Thi-thiên 37:5, Giê-rê-mi 17:7-8).

4. Vâng Lời Trong Những Điều Đã Được Tỏ Ra: Chúa thường chỉ dẫn bước kế tiếp khi chúng ta đang bước đi. Buông bỏ không có nghĩa là bất động. Hãy làm những gì Chúa đã rõ ràng dạy bạn trong Lời Ngài (yêu thương, tha thứ, làm việc cách chân thật…) và bước đi trong sự vâng lời đó. Hành động vâng lời là bằng chứng của đức tin thật.

5. Nuôi Dưỡng Tâm Trí Bằng Lời Chúa Và Sự Thờ Phượng: Tâm trí chúng ta dễ bị cuốn vào vòng xoáy lo âu. Hãy chủ động hướng tâm trí vào lẽ thật (Phi-líp 4:8). Ngợi khen Chúa vì bản tính Ngài – là Đấng thành tín, toàn năng, yêu thương – ngay cả khi hoàn cảnh chưa thay đổi. Sự thờ phượng là hành động buông bỏ cao nhất, vì nó tuyên xưng Chúa là Chủ Tể.

6. Tìm Kiếm Sự Khích Lệ Từ Hội Thánh: Chia sẻ gánh nặng của mình với những anh chị em tin kính trưởng thành (Ga-la-ti 6:2). Đôi khi, Chúa dùng họ như công cụ để nâng đỡ và nhắc nhở chúng ta về lẽ thật.

Vậy, chúng ta có nên buông bỏ và để Chúa hành động? Câu trả lời của Kinh Thánh là một tiếng “VÂNG!” dõng dạc. Buông bỏ không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là biểu hiện của đức tin mạnh mẽ. Đó không phải là sự đầu hàng số phận, mà là đầu phục Đấng Tạo Hóa yêu thương, Đấng nắm giữ tương lai và muốn điều tốt nhất cho con cái Ngài (Giê-rê-mi 29:11).

Sự bình an đích thực mà Chúa Giê-xu hứa ban (Giăng 14:27) chỉ có thể tìm thấy khi chúng ta học theo tấm gương của Ngài: “Dầu vậy, xin ý Cha được nên, chớ không theo ý Con.” Hãy can đảm bước vào sự buông bỏ mỗi ngày. Hãy làm phần của bạn cách trung tín, rồi với đức tin, hãy mở bàn tay đang nắm chặt ra và giao phó mọi sự vào bàn tay đầy quyền năng và thành tín của Cha thiên thượng. Chính tại đó, trong sự đầu phục ấy, bạn sẽ khám phá ra rằng gánh nặng trở nên nhẹ nhàng, và sự bình an siêu việt của Chúa sẽ canh giữ lòng trí bạn.