Những câu Kinh Thánh nào nói về việc xin lỗi?

Trong hành trình đức tin, mối quan hệ giữa con người với Đức Chúa Trời và với nhau không thể tránh khỏi những lúc vấp phạm. "Xin lỗi" – một hành động tưởng chừng đơn giản trong xã hội – lại mang một chiều sâu thần học và thuộc linh quan trọng trong Kinh Thánh. Nó không chỉ là lời nói suông, mà là sự bày tỏ cụ thể của sự ăn năn (repentance), sự xưng tội (confession), và khát khao sự phục hòa (reconciliation). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các phân đoạn Kinh Thánh then chốt, khám phá ý nghĩa, bản chất, và cách thức của việc xin lỗi theo nhãn quan Tin Lành.

Trong tiếng Hy Lạp, từ then chốt cho "ăn năn" là μετάνοια (metanoia), nghĩa là "thay đổi tâm trí" hoặc "quay đầu lại". Điều này hàm ý một sự chuyển hướng triệt để khỏi tội lỗi và quay về với Đức Chúa Trời. Còn "xưng tội" là ὁμολογέω (homologeō), nghĩa là "nói ra điều giống nhau", tức là đồng ý với cách nhìn của Đức Chúa Trời về tội lỗi của mình.

Xin lỗi với Đức Chúa Trời luôn là bước đầu tiên và căn bản:

Thi Thiên 51:1-4 - "Đức Chúa Trời ôi! xin hãy thương xót tôi tùy lòng nhơn từ Ngài; Xin hãy xóa các sự vi phạm tôi theo sự từ bi rất lớn của Ngài... Vì tôi nhận biết sự vi phạm tôi, Tội lỗi tôi hằng ở trước mặt tôi. Tôi đã phạm tội cùng Chúa, chỉ cùng một mình Chúa thôi..."

Đây là lời xưng tội đầy mẫu mực của Vua Đa-vít sau tội ngoại tình và giết người. Ông không đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác, mà thẳng thắn thừa nhận: "Tôi đã phạm tội cùng Chúa". Sự xin lỗi (xưng tội) này xuất phát từ sự nhận biết sâu sắc về bản chất tội lỗi và đối diện với chính mình trước mặt Đức Chúa Trời.

1 Giăng 1:9 - "Còn nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác."

Câu Kinh Thánh này vạch ra lời hứa tuyệt đối cho người tin Chúa. Động từ "xưng" (ὁμολογέω) ở đây mang thì hiện tại, gợi ý một thái độ sống liên tục xưng nhận tội lỗi. Sự tha thứ không dựa trên cảm xúc của Đức Chúa Trời, mà trên bản tính thành tín và công bình của Ngài – vì tội đã được Chúa Giê-xu chuộc trên thập tự giá, nên Ngài *công bình* khi tha thứ cho những ai tin nhận sự chuộc tội đó.

Chúa Giê-xu dạy rõ ràng rằng việc hòa giải với người khác có liên hệ mật thiết đến mối tương giao của chúng ta với Đức Chúa Trời.

Ma-thi-ơ 5:23-24 - "Ấy vậy, nếu khi nào ngươi đem dâng của lễ nơi bàn thờ, mà nhớ lại anh em có điều gì nghịch cùng mình, thì hãy để của lễ trước bàn thờ, trở về giảng hòa với anh em trước đã; rồi hãy đến dâng của lễ."

Lời dạy này mang tính cách mạng. Ngay cả hành động thờ phượng thiêng liêng nhất ("dâng của lễ") cũng phải tạm dừng nếu chúng ta nhớ mình có mối quan hệ bất hòa. "Giảng hòa" (διαλλάσσομαι) bao gồm việc chủ động xin lỗi và tìm kiếm sự hàn gắn. Điều này cho thấy Đức Chúa Trời coi trọng mối tương giao giữa con người với nhau như một phần thiết yếu của sự thờ phượng chân thật.

Ma-thi-ơ 18:15-17 - "Nếu anh em ngươi phạm tội cùng ngươi, hãy trách người khi chỉ có một mình ngươi với người; nếu người nghe ngươi, thì ngươi được anh em lại. Nếu không nghe, hãy mời một hai người đi với ngươi... Nếu không nghe họ, hãy cáo cùng Hội thánh..."

Đây là quy trình xử lý tội lỗi và xúc phạm trong cộng đồng tin hữu. Mục đích tối thượng không phải là trừng phạt, mà là "được anh em lại" (sự phục hồi mối quan hệ). Người đi bước đầu tiên để "trách" (tiếng Hy Lạp là ἐλέγχω - nghĩa là sửa dạy, vạch trần với mục đích sửa sai) cũng phải sẵn sàng trong tư thế khiêm nhường, vì chính mình cũng có thể có phần sai (Ga-la-ti 6:1).

Kinh Thánh không chỉ đưa ra mệnh lệnh mà còn cho chúng ta những tấm gương sống động.

1. Gương của Chúa Giê-xu – Sự Tha Thứ Chủ Động: Trong khi bản thân Ngài vô tội, Chúa Giê-xu đã cầu nguyện xin sự tha thứ cho những kẻ hãm hại Ngài, thiết lập một tiêu chuẩn tối thượng về tình yêu vượt trên sự xúc phạm:

Lu-ca 23:34 - "Song Đức Chúa Jêsus cầu rằng: Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì."

Lời cầu nguyện này là đỉnh cao của ân điển, cho thấy rằng ngay cả khi chúng ta là nạn nhân, tinh thần tha thứ và ước muốn hòa giải vẫn phải hiện diện.

2. Gương của Sứ đồ Phao-lô – Sự Xin Lỗi Chân Thành: Trong thư 2 Cô-rinh-tô, chúng ta thấy Phao-lô, một sứ đồ, sẵn sàng bày tỏ sự hối tiếc và điều chỉnh hành động của mình:

2 Cô-rinh-tô 7:8-10 - "Dẫu trong bức thơ đó tôi làm cho anh em buồn, tôi chẳng hề hối tiếc... Vì anh em đã nên buồn theo ý Đức Chúa Trời, đặng chẳng bị tổn hại gì bởi chúng tôi hết. Vì sự buồn theo ý Đức Chúa Trời sanh ra sự ăn năn... còn sự buồn theo thế gian sanh ra sự chết."

Phao-lô phân biệt giữa "buồn theo ý Đức Chúa Trời" (dẫn đến ăn năn, đổi thay) và "buồn theo thế gian" (chỉ là cảm giác hối hận, xấu hổ). Một lời xin lỗi thật phải xuất phát từ sự buồn rầu theo ý Đức Chúa Trời, nhận ra tội lỗi đã phạm chống nghịch lại Ngài và người khác.

Từ những nguyên tắc trên, chúng ta có thể đúc kết một quy trình xin lỗi theo Kinh Thánh:

1. Xác Định và Nhận Thức Tội Lỗi (Tự Xét): Trước khi xin lỗi, cần cầu nguyện và xin Đức Thánh Linh soi sáng (Thi Thiên 139:23-24). Hãy cụ thể: "Tôi đã nói dối", "Tôi đã thiếu kiên nhẫn và la mắng", "Tôi đã có thái độ kiêu ngạo".

2. Xưng Tội Cụ Thể và Trực Tiếp: Hãy đến trực tiếp với người mình xúc phạm (Ma-thi-ơ 5:23-24). Lời xin lỗi nên rõ ràng: "Tôi xin lỗi vì đã [hành động cụ thể]. Điều đó là sai, nó đã làm tổn thương anh/chị. Tôi không biện minh cho hành động của mình." Tránh những từ ngữ mơ hồ như "nếu", "nhưng", "có lẽ".

3. Bày Tỏ Sự Ăn Năn Qua Hành Động Sửa Đổi: Ăn năn thật (metanoia) luôn đi kèm với bông trái (Ma-thi-ơ 3:8). Hãy hỏi: "Tôi có thể sửa chữa điều này thế nào?" hoặc "Tôi sẽ thay đổi điều gì để điều này không tái diễn?". Điều này có thể là hoàn trả, phục vụ, hoặc cam kết thay đổi một thói quen.

4. Tìm Kiếm Sự Tha Thứ và Khôi Phục: Hãy khiêm nhường cầu xin sự tha thứ ("Bạn có thể tha thứ cho tôi không?"), nhưng hiểu rằng bạn không thể ép buộc điều đó. Công việc của bạn là xin lỗi cách chân thành, còn sự tha thứ là quyết định của người kia và công việc của Đức Thánh Linh trong lòng họ. Hãy kiên nhẫn và tôn trọng tiến trình của họ.

Việc xin lỗi theo Kinh Thánh không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là sự biểu lộ của sức mạnh thuộc linh, sự khiêm nhường và sự trưởng thành trong Đấng Christ. Nó bắt nguồn từ chính lẽ thật rằng chúng ta đã nhận được sự tha thứ nhưng-không-đáng qua huyết của Chúa Giê-xu (Ê-phê-sô 1:7). Khi thực hành sự xưng tội và xin lỗi, chúng ta bước đi trong sự sáng (1 Giăng 1:7), kinh nghiệm sự tự do khỏi gánh nặng tội lỗi, và gìn giữ sự hiệp một của Thánh Linh trong mối dây hòa bình (Ê-phê-sô 4:3).

Ước mong mỗi chúng ta, được thúc đẩy bởi tình yêu của Đấng Christ, trở nên những chuyên gia trong ân điển của sự ăn năn và phục hòa, làm sáng danh Chúa và gây dựng Hội Thánh Ngài.