Cầu Nguyện Chiêm Niệm
Trong hành trình đức tin, mối tương giao với Đức Chúa Trời qua sự cầu nguyện là hơi thở thuộc linh của Cơ Đốc nhân. Trong khi nhiều tín hữu quen thuộc với những lời cầu xin, tạ ơn, và thờ phượng bằng lời nói, thì khái niệm “cầu nguyện chiêm niệm” (contemplative prayer) thường mang một chút bí ẩn và đôi khi bị hiểu lầm. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá nền tảng Kinh Thánh, bản chất, và sự ứng dụng của cầu nguyện chiêm niệm trong đời sống Tin Lành, dựa trên Lời Đức Chúa Trời làm thẩm quyền tối cao.
Trước hết, chúng ta cần làm rõ thuật ngữ. Cầu nguyện chiêm niệm, theo cách hiểu thần học Tin Lành dựa trên Kinh Thánh, là trạng thái tâm linh tĩnh lặng, tập trung hoàn toàn vào sự hiện diện của Đức Chúa Trời, lắng nghe tiếng phán của Ngài qua Lời Ngài và Thánh Linh, với tấm lòng mở ra để đón nhận, suy ngẫm và yêu mến Ngài. Nó nhấn mạnh vào việc “ở” với Chúa hơn là “nói” với Chúa. Đây không phải là một kỹ thuật tâm linh trống rỗng, cũng không phải là sự “làm trống tâm trí” theo các tôn giáo khác, mà là sự làm đầy tâm linh bởi chính Đức Chúa Trời.
Chúng ta phải phân biệt rõ giữa:
1. Chiêm niệm (Contemplation): Tập trung vào chính Đức Chúa Trời – Bản thể, Thuộc tính và Sự Vinh Hiển của Ngài.
2. Suy gẫm (Meditation): Tập trung vào Lời Đức Chúa Trời và những việc làm của Ngài (như trong Giô-suê 1:8).
Cả hai bổ sung cho nhau trong đời sống cầu nguyện.
Kinh Thánh đầy dẫy những gương mẫu và lời dạy về sự tĩnh lặng, tập trung và chiêm ngưỡng Đức Chúa Trời.
A. Gương Mẫu của Chúa Giê-xu Christ:
Chúa Giê-xu, dù là Con Đức Chúa Trời, thường xuyên tìm những nơi thanh vắng để ở một mình với Cha. “Vậy, Ngài lui ở nơi vắng vẻ mà cầu nguyện.” (Lu-ca 5:16). Sự cầu nguyện của Ngài không chỉ là lời trình bày mà còn là sự hiệp một thâm sâu (Giăng 17). Trong vườn Ghết-sê-ma-nê, Ngài đã cầu nguyện trong sự phó thác và lắng nghe ý Cha (Lu-ca 22:42).
B. Ma-ri và Ma-thê – Bài Học về Sự Ngồi Yên:
Câu chuyện trong Lu-ca 10:38-42 là một minh họa sống động. Ma-ri “ngồi dưới chân Đức Chúa Jêsus mà nghe lời Ngài” (câu 39). Động từ Hy Lạp được dùng cho “ngồi” (παρακαθίσασα - parakathesis) và “nghe” (ἤκουεν - ēkouen) diễn tả một tư thế an nghỉ, chú tâm lâu dài. Chúa Giê-xu khen ngợi Ma-ri vì đã “lựa chọn phần tốt” – phần không bị cất lấy. Đây chính là cốt lõi của cầu nguyện chiêm niệm: ưu tiên sự hiện diện và lời của Chúa trên mọi công việc bận rộn khác.
C. Lời Kêu Gọi Tĩnh Lặng và Biết Chúa:
“Hãy yên tịnh, và biết rằng ta là Đức Chúa Trời” (Thi thiên 46:10). Động từ Hê-bơ-rơ “raphah” (הרפו) có nghĩa là “ngưng lại, buông xuống, bỏ đi”. Nó là một mệnh lệnh để ngừng mọi nỗ lực, lo lắng và công việc của con người. “Biết” (יָדַע - yada) ở đây không chỉ là hiểu biết trí thức, mà là sự nhận biết thân mật, kinh nghiệm. Chiêm niệm là bước vào sự “yên tịnh” để “biết” Chúa cách sâu nhiệm.
D. Sự Biến Hóa Từ Sự Chiêm Ngưỡng:
“Chúng ta ai nấy đều để mặt trần mà nhìn xem vinh hiển Chúa như trong gương, thì hóa nên cũng một ảnh tượng Ngài, từ vinh hiển qua vinh hiển, như bởi Chúa, là Thánh Linh.” (2 Cô-rinh-tô 3:18). Phao-lô mô tả một quá trình biến đổi liên tục xảy ra khi chúng ta chăm chú nhìn xem (“chiêm ngưỡng”) vinh quang Chúa. Động từ Hy Lạp “katoptrizō” (κατοπτριζόμενοι) có nghĩa là phản chiếu như gương, nhưng cũng hàm ý sự quan sát chăm chú. Sự chiêm niệm dẫn đến sự biến đổi thuộc linh.
E. Sự Cầu Nguyện Không Lời và Sự Thở Than của Thánh Linh:
“Cũng một lẽ ấy, Đức Thánh Linh giúp cho sự yếu đuối chúng ta. Vì chúng ta chẳng biết sự mình phải xin đặng cầu nguyện cho xứng đáng; nhưng chính Đức Thánh Linh lấy sự thở than không thể nói ra được mà cầu khẩn thay cho chúng ta.” (Rô-ma 8:26). Có những lúc tâm linh chúng ta đạt đến giới hạn của ngôn ngữ, và trong sự thinh lặng, Thánh Linh chính là Đấng cầu thay. Chiêm niệm tạo không gian cho sự cầu nguyện siêu việt này của Thánh Linh.
Từ những phân đoạn trên, chúng ta rút ra được những đặc điểm chính yếu:
1. Lấy Chúa Làm Trung Tâm, Không Phải Tự Ngã: Mục đích không phải là đạt được trải nghiệm xuất thần hay cảm xúc cao, mà là gặp gỡ chính Đức Chúa Trời. Nó tập trung vào việc biết Chúa và yêu mến Ngài (Phi-líp 3:10).
2. Dựa Trên Mối Quan Hệ Đã Được Xác Lập Bởi Ân Điển: Chiêm niệm không phải là phương pháp để “tìm kiếm” Chúa hay “đạt được” sự cứu rỗi. Nó là đáp ứng của con cái Đức Chúa Trời, những người đã được xưng công bình bởi đức tin, đến với Cha trên trời để tận hưởng mối tương giao với Ngài (Ga-la-ti 4:6).
3. Gắn Liền Với Lời Chúa: Chiêm niệm chân chính luôn được Lời Chúa định hình và hướng dẫn. Chúng ta chiêm ngưỡng Đức Chúa Trời như Ngài đã bày tỏ chính mình trong Kinh Thánh, không phải như chúng ta tưởng tượng. “Lời Chúa là đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi.” (Thi thiên 119:105).
4. Được Thánh Linh Dẫn Dắt: Đây là công việc của Thánh Linh, Đấng dạy dỗ và dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13). Thánh Linh làm sống động Lời Chúa trong lòng chúng ta và giúp chúng ta cầu nguyện.
5. Mang Tính Chủ Động Trong Tĩnh Lặng: Đây không phải là sự trống rỗng thụ động. Đó là sự chủ động của ý chí: quyết định dừng lại, tập trung tâm trí vào Chúa, gạt bỏ sự phân tâm, và mở lòng ra với Ngài. Nó đòi hỏi kỷ luật thuộc linh.
Làm thế nào để chúng ta có thể bước vào sự cầu nguyện chiêm niệm một cách thực tế và lành mạnh về mặt thần học?
Bước 1: Chuẩn Bị Tấm Lòng và Môi Trường
• Tìm một nơi yên tĩnh, ít bị quấy rầy (Ma-thi-ơ 6:6).
• Dành một khoảng thời gian cụ thể, có thể bắt đầu từ 10-15 phút.
• Cầu xin Chúa thanh tẩy tâm trí bạn khỏi những lo lắng và sự phân tâm. Hãy phó thác mọi điều cho Ngài (1 Phi-e-rơ 5:7).
• Nhớ lại và tuyên xưng địa vị của bạn trong Christ: bạn là con cái Đức Chúa Trời, được tiếp nhận và yêu thương.
Bước 2: Đặt Mình Trong Sự Hiện Diện của Chúa
• Bạn không cần phải “tạo ra” sự hiện diện của Chúa. Hãy tin cậy lời hứa của Ngài: “Nầy, ta ở cùng các ngươi luôn” (Ma-thi-ơ 28:20). Hãy thinh lặng nhận biết Ngài đang ở đó.
• Bạn có thể sử dụng một câu Kinh Thánh ngắn để giúp tập trung, như: “Chúa ở đây”, “Chúa là sự bình an của con”, hoặc câu chìa khóa Thi thiên 46:10.
Bước 3: Sử Dụng Kinh Thánh Làm Điểm Tập Trung
• Đừng cố gắng làm trống tâm trí. Thay vào đó, hãy làm đầy nó bằng một lẽ thật về Chúa.
• Chọn một phân đoạn ngắn (ví dụ: Thi thiên 23, Giăng 15:1-5, Ê-phê-sô 3:14-19) hoặc một thuộc tính của Đức Chúa Trời (như tình yêu, sự thánh khiết, lòng thương xót).
• Đọc chậm rãi, lặp đi lặp lại. Dừng lại ở một từ hoặc cụm từ đặc biệt chạm đến bạn.
• Suy gẫm (meditate): Tự hỏi: “Điều này cho con biết gì về Chúa? Nó có ý nghĩa gì với con?”.
• Chiêm niệm (contemplate): Sau khi suy gẫm, hãy lặng lẽ nhìn xem Chúa qua lẽ thật đó. Giống như nhìn ngắm một cảnh đẹp và để nó thấm vào mình. Hãy để tâm linh bạn “nếm biết” sự nhân lành của Chúa (Thi thiên 34:8).
Bước 4: Lắng Nghe và Đáp Ứng Bằng Tình Yêu
• Trong thinh lặng, hãy mở lòng để Thánh Linh phán với bạn. Sự “nghe” này thường là ấn tượng thuộc linh phù hợp với bản tính và Lời của Đức Chúa Trời.
• Đáp lại Ngài bằng sự thờ phượng đơn giản từ trái tim. Đó có thể là một lời thì thầm: “Con yêu Chúa”, “Con tôn thờ Ngài”, “Cảm ơn Cha”, hoặc chỉ đơn giản là rơi nước mắt trong sự biết ơn.
• Nếu sự phân tâm đến, hãy nhẹ nhàng đem tâm trí trở lại với Chúa bằng câu Kinh Thánh bạn đang suy ngẫm.
Bước 5: Kết Thúc Trong Sự Phó Thác và Hành Động
• Kết thúc thời gian bằng một lời cầu nguyện ngắn gọn, phó thác ngày mới và những mối quan hệ của bạn cho Chúa.
• Mang theo nhận thức về sự hiện diện của Ngài vào các hoạt động tiếp theo của bạn. Cầu nguyện chiêm niệm nuôi dưỡng ý thức “cầu nguyện không thôi” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:17).
Cầu nguyện chiêm niệm là một món quà quý giá, nhưng chúng ta phải bước đi cách khôn ngoan:
1. Đừng Coi Đó Là Phương Pháp “Cao Cấp” Duy Nhất: Nó bổ sung cho các hình thức cầu nguyện khác (cầu xin, thờ phượng, cảm tạ), không thay thế chúng. Đời sống cầu nguyện cần sự cân bằng.
2. Cảnh Giác Với Sự Thần Bí Phi Kinh Thánh: Mọi sự mặc khải, “tiếng nói”, hay ấn tượng phải được kiểm chứng và phục tùng thẩm quyền tuyệt đối của Kinh Thánh đã được mặc khải trọn vẹn (Khải huyền 22:18-19).
3. Tránh Chủ Nghĩa Duy Kinh Nghiệm: Cảm xúc là một phần, nhưng không phải là thước đo hiệu quả của sự cầu nguyện. Đức tin của chúng ta đặt nền trên lẽ thật khách quan của Lời Chúa, không phải trên cảm giác chủ quan.
4. Tránh Chủ Nghĩa Ẩn Tu: Sự tĩnh lặng với Chúa không phải để trốn tránh trách nhiệm với Hội Thánh và thế gian. Nó là nơi chúng ta được nuôi dưỡng để rồi đi ra và phục vụ.
Tóm lại, cầu nguyện chiêm niệm theo Kinh Thánh là việc chúng ta, với tư cách là con cái yêu dấu của Đức Chúa Trời, học tập “dừng lại” khỏi sự hối hả và công việc để “biết” Ngài cách thân mật, yên nghỉ trong sự hiện diện của Ngài, và để cho vinh quang của Ngài biến đổi chúng ta từ bên trong. Nó không phải là một bí quyết huyền bí, mà là một đặc ân của giao ước mới trong Chúa Giê-xu Christ. Hãy noi gương Ma-ri, chọn “phần tốt” – phần ngồi dưới chân Chúa Giê-xu và lắng nghe Ngài. Trong sự thinh lặng chiêm niệm đó, chúng ta sẽ tìm thấy sức mới cho tâm linh, sự bình an cho tâm trí và một tình yêu sâu đậm hơn dành cho Đấng đã yêu chúng ta trước.