Làm sao tôi biết điều gì đó có phải là tội lỗi không?

Trong hành trình đức tin, một trong những câu hỏi căn bản và thường trực nhất mà mỗi Cơ Đốc nhân phải đối diện chính là: “Làm sao tôi biết điều gì đó có phải là tội lỗi không?”. Đôi khi, câu trả lời rất rõ ràng với những điều được liệt kê minh bạch trong Kinh Thánh. Nhưng cũng có vô vàn tình huống trong cuộc sống hiện đại, nơi mà ranh giới có vẻ mờ nhạt, và lương tâm chúng ta trở nên bối rối. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ dẫn dắt bạn qua Lời Đức Chúa Trời để tìm ra những nguyên tắc vĩnh cửu và thiết thực, giúp chúng ta có một “la bàn thuộc linh” đáng tin cậy để nhận diện tội lỗi, hầu cho chúng ta có thể sống đẹp lòng Ngài.

Trước khi tìm tiêu chuẩn nhận biết, chúng ta phải hiểu bản chất của tội lỗi. Kinh Thánh định nghĩa tội lỗi một cách toàn diện:

1. Tội là sự trật mục tiêu: Từ ngữ Hy Lạp chính cho “tội lỗi” là “hamartia” (ἁμαρτία), có nghĩa đen là “trật mục tiêu” hoặc “không đạt được tiêu chuẩn”. Tiêu chuẩn đó chính là sự trọn vẹn, thánh khiết và ý muốn trọn hảo của Đức Chúa Trời. “Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời” (Rô-ma 3:23).

2. Tội là sự vi phạm luật pháp: “Ai phạm tội tức là trái luật pháp; và sự tội lỗi tức là sự trái luật pháp” (I Giăng 3:4). Ở đây, từ “trái luật pháp” trong nguyên văn Hy Lạp là “anomia” (ἀνομία), chỉ sự vô luật pháp, hỗn loạn, chống lại trật tự thánh của Đức Chúa Trời.

3. Tội là sự không vâng phục: Ngay từ khởi đầu, tội lỗi đã xâm nhập thế gian qua sự không vâng lời của A-đam (Rô-ma 5:19).

4. Tội là điều không bởi đức tin mà đến: Đây là một định nghĩa sâu sắc về thái độ nội tâm. “Vả, điều chi không bởi đức tin mà đến, thì điều đó là tội lỗi” (Rô-ma 14:23b). Nếu chúng ta làm điều gì mà trong lòng còn nghi ngờ, không có sự bình an và xác tín rằng nó đẹp lòng Chúa, thì chính thái độ đó đã là tội.

Từ những định nghĩa trên, chúng ta rút ra bốn tiêu chuẩn chính từ Kinh Thánh để thẩm định mọi hành động, tư tưởng và lời nói.

Tiêu Chuẩn 1: Lời Phán Trực Tiếp Của Kinh Thánh (Nguyên Tắc “Có/ Không” Rõ Ràng)
Kinh Thánh có nhiều phân đoạn liệt kê minh bạch những điều Đức Chúa Trời cấm. Đây là thước đo khách quan đầu tiên và quan trọng nhất.

• Mười Điều Răn (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:1-17) là nền tảng luân lý: không thờ thần khác, không tạc tượng, không lấy danh Chúa làm chơi, giữ ngày nghỉ, hiếu kính cha mẹ, không giết người, không ngoại tình, không trộm cắp, không làm chứng dối, không tham lam.
• Các thư tín Tân Ước đưa ra nhiều danh sách cụ thể: “Những việc làm của xác thịt là rõ ràng lắm: ấy là gian dâm, ô uế, luông tuồng, thờ hình tượng, phù phép, thù oán, tranh đấu, ghen ghét, buồn giận, cãi lẫy, bất bình, bè đảng, ganh gổ, say sưa, mê tiệc tùng, cùng các sự khác giống như vậy. Tôi nói trước cho anh em, như tôi đã nói rồi: hễ ai phạm những việc thể ấy thì không được hưởng nước Đức Chúa Trời” (Ga-la-ti 5:19-21). Xem thêm I Cô-rinh-tô 6:9-10, Ê-phê-sô 5:3-5, Khải Huyền 21:8.

Tiêu Chuẩn 2: Nguyên Tắc Yêu Thương Và Gây Dựng
Chúa Giê-xu tóm tắt cả luật pháp vào hai điều: yêu Chúa và yêu người (Ma-thi-ơ 22:37-40). Vì vậy, mọi hành động có vi phạm tình yêu thương chân thật không?

• Nó có gây vấp phạm hay làm hại cho anh em mình không? “Vậy thì, chúng ta chớ xét đoán nhau nữa; thà nhứt định đừng để hòn đá vấp chân trước mặt anh em mình, và đừng làm dịp cho người sa ngã” (Rô-ma 14:13).
• Nó có gây dựng hay phá đổ? “Mọi sự đều có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sều đều làm ích… Chớ ai tìm lợi riêng cho mình, nhưng mỗi người phải tìm cho kẻ khác” (I Cô-rinh-tô 10:23-24). Một hành động dù không bị cấm trực tiếp, nhưng nếu nó khiến người khác đau đớn, vấp ngã trong đức tin, hoặc phá hỏng mối quan hệ, thì nó có thể trở thành tội trong bối cảnh đó.

Tiêu Chuẩn 3: Nguyên Tắc Nô Lệ Và Làm Chủ
Điều này kiểm tra quyền làm chủ của chúng ta đối với một thói quen, sở thích, hay hành động.

• “Mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích; mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng để sự gì bắt phục được tôi” (I Cô-rinh-tô 6:12).
• Câu hỏi then chốt: “Điều này có điều khiển tôi không, hay tôi điều khiển được nó?”. Nếu một thú tiêu khiển, một mối quan hệ, một thói quen tiêu thụ (ăn uống, mua sắm, giải trí…) trở thành chủ nhân của chúng ta, khiến chúng ta không thể từ bỏ dù biết nó không tốt, thì nó đã trở thành thần tượng và là tội lỗi. Chúng ta chỉ được phép làm nô lệ cho Đấng Christ mà thôi (Rô-ma 6:22).

Tiêu Chuẩn 4: Nguyên Tắc Vinh Hiển Cho Đức Chúa Trời
Đây là tiêu chuẩn cao nhất, bao trùm mọi tiêu chuẩn khác.

• “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm” (I Cô-rinh-tô 10:31).
• Câu hỏi cần đặt ra: “Hành động, lời nói, hay suy nghĩ này của tôi có làm sáng Danh Chúa không? Có phản ánh đặc tính thánh khiết và yêu thương của Ngài cho thế gian thấy không? Nó có dẫn người khác đến ca ngợi Cha trên trời không?” (Ma-thi-ơ 5:16). Nếu một việc làm khiến Danh Chúa bị nhục, bị hiểu lầm, hoặc che khuất vinh quang Ngài, thì đó chắc chắn không phải là ý muốn Ngài.

Con người sau khi phạm tội, lương tâm có thể bị chai lì (I Ti-mô-thê 4:2). Nhưng khi tin Chúa Giê-xu, chúng ta được Đức Thánh Linh ngự vào lòng. Ngài đóng vai trò then chốt trong việc cảnh tỉnh chúng ta về tội lỗi.

1. Đức Thánh Linh – Đấng Cảm Thúc Về Tội Lỗi: Chính Chúa Giê-xu đã phán về Thánh Linh: “Khi Ngài đến thì sẽ khiến thế gian tự cáo về tội lỗi, về sự công bình và về sự phán xét” (Giăng 16:8). Thánh Linh dùng Lời Chúa (Kinh Thánh) để phán với lòng chúng ta, khiến chúng ta cảm thấy ăn năn, bất an khi phạm tội.

2. Lương Tâm Được Tái Tạo Và Nhạy Bén: Lương tâm của con cái Chúa được tẩy sạch bởi huyết Đấng Christ (Hê-bơ-rơ 9:14) và cần được huấn luyện. “Hãy cầm giữ sự mầu nhiệm của đức tin với lương tâm thanh sạch” (I Ti-mô-thê 3:9). Sự nhạy bén thuộc linh đến từ việc thường xuyên đọc Lời Chúa, cầu nguyện và vâng theo sự dẫn dắt nhỏ nhặt nhất của Thánh Linh. Cảm giác “cắn rứt lương tâm” thường là tiếng nói đầu tiên cảnh báo chúng ta.

Làm thế nào để đem những nguyên tắc trên vào những quyết định cụ thể?

1. Trước Một Lựa Chọn, Hãy Tự Vấn Bằng Những Câu Hỏi Cốt Lõi:

• Kinh Thánh có nói gì rõ ràng về điều này không? (Tra cứu, sử dụng bản Kinh Thánh Truyền Thống 1925).
• Hành động/ý nghĩ này có thực sự tôn vinh Chúa không? (I Cô-rinh-tô 10:31).
• Nó có giúp tôi và người khác tăng trưởng trong Chúa không? Nó có gây dựng hay phá đổ? (Ê-phê-sô 4:29).
• Nó có nguy cơ trở thành chủ nhân đời tôi không? (I Cô-rinh-tô 6:12).
• Tôi có sự bình an từ Đức Thánh Linh khi nghĩ đến việc này không? (Cô-lô-se 3:15).
• Nếu Chúa Giê-xu đang ngồi cạnh tôi (và thật ra Ngài đang hiện diện), tôi có thoải mái làm điều này không?

2. Đối Với Những Vùng “Xám” – Những Điều Kinh Thánh Không Nói Rõ:

Đối với thức ăn, ngày lễ, giải trí… Kinh Thánh không liệt kê hết. Áp dụng Rô-ma 14:

• Nguyên tắc cá nhân: “Người nào tin có thể ăn được mọi thứ; song kẻ yếu đuối thì chỉ ăn rau mà thôi” (câu 2). Đừng xét đoán người khác về những điều không rõ ràng.
• Nguyên tắc lương tâm: “Phàm làm điều chi không bởi đức tin thì lỗi đạo” (câu 23). Nếu bạn nghi ngờ, đừng làm. Hãy chờ đợi cho đến khi bạn có sự xác tín và bình an từ Chúa.
• Nguyên tắc yêu thương: Tự do của tôi phải nhường bước cho tình yêu thương và sự gây dựng anh em. “Vậy chúng ta hãy tìm cách làm nên điều yên ủi và gây dựng cho nhau” (câu 19).

3. Nuôi Dưỡng Sự Nhạy Bén Thuộc Linh:

• “Hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình” (Rô-ma 12:2). Sự đổi mới này đến từ việc đắm mình trong Lời Chúa mỗi ngày. Lời Chúa là thanh gươm của Thánh Linh (Ê-phê-sô 6:17), phân biệt được cả ý tưởng trong lòng.
• Cầu nguyện không ngừng (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:17), xin Chúa phơi bày những góc khuất tội lỗi trong lòng. “Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dò xét tôi, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi” (Thi Thiên 139:23).
• Kết hợp với Hội Thánh, lắng nghe sự dạy dỗ chân chính và có những người bạn thuộc linh để nương tựa, khuyên bảo (Châm Ngôn 27:17).

Mục đích của việc nhận biết tội lỗi không phải để chúng ta sống trong sự sợ hãi, lên án, mà để chúng ta chạy đến với ân điển. Khi Đức Thánh Linh cáo trách, hãy:

1. Thành thật xưng nhận ngay với Chúa: “Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm sạch chúng ta khỏi mọi điều gian ác” (I Giăng 1:9).
2. Ăn năn và từ bỏ: Ăn năn (metanoia trong tiếng Hy Lạp) là sự thay đổi tâm trí, quay lưng lại với tội và hướng về Chúa.
3. Nhận lấy sự tha thứ: Tin cậy nơi sự chết chuộc tội của Chúa Giê-xu trên thập tự giá. Huyết Ngài thanh tẩy mọi tội lỗi (I Giăng 1:7).
4. Bước đi trong sự mới: Nhận lấy sức mới từ Thánh Linh để sống đẹp lòng Ngài (Ga-la-ti 5:16).

Kết Luận
Nhận biết tội lỗi không phải là gánh nặng, mà là đặc ân của con cái Chúa. Đó là dấu hiệu cho thấy chúng ta thuộc về Ngài và Ngài đang dạy dỗ, gìn giữ chúng ta. Hãy trang bị cho mình bốn tiêu chuẩn vàng từ Kinh Thánh: (1) Lời phán rõ ràng, (2) Nguyên tắc yêu thương, (3) Nguyên tắc làm chủ, và (4) Nguyên tắc vinh hiển cho Đức Chúa Trời. Đồng thời, luôn nuôi dưỡng mối tương giao mật thiết với Đức Thány Linh qua Lời Chúa và cầu nguyện. Khi nghi ngờ, hãy dừng lại. Khi phạm tội, hãy chạy đến với thập tự giá. Ân điển của Chúa Giê-xu Christ luôn đủ để tha thứ và ban sức để chúng ta sống một đời sống chiến thắng, ngày càng giống Ngài hơn.