Làm thế nào để kiểm soát những ham muốn tội lỗi?

Trong hành trình đức tin, một trong những cuộc chiến nội tâm dai dẳng và khó khăn nhất mà mỗi Cơ Đốc nhân phải đối diện chính là cuộc chiến chống lại những ham muốn tội lỗi. Những ham muốn này không đơn thuần là cám dỗ bên ngoài, mà thường xuất phát từ tấm lòng, như Chúa Giê-xu đã dạy: “Vì từ bên trong, nơi lòng người, mà ra những ác tưởng, sự dâm dục, trộm cướp, giết người, tà dâm, tham lam, hung ác, gian dối, hoang đàng, con mắt ganh ghét, lộng ngôn, kiêu ngạo, sự điên cuồng” (Mác 7:21-22). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào căn nguyên Kinh Thánh của những ham muốn tội lỗi và trình bày một lộ trình thần học-thực tiễn, dựa trên nền tảng Lời Chúa và quyền năng của Đức Thánh Linh, để chúng ta học tập “kiểm soát” chúng—không bằng sức riêng, mà bởi ân điển và sự biến đổi từ Chúa.

I. Hiểu Bản Chất Của “Ham Muốn Tội Lỗi” Theo Kinh Thánh

Trước khi tìm kiếm giải pháp, chúng ta cần định nghĩa rõ đối tượng. Trong tiếng Hy Lạp (ngôn ngữ gốc của Tân Ước), từ thường được dùng cho “ham muốn” là epithymia (ἐπιθυμία). Từ này tự thân nó không xấu; nó có nghĩa là “sự khao khát, ước muốn mãnh liệt”. Tuy nhiên, khi bị bản chất tội lỗi điều khiển, nó trở thành “ham muốn xác thịt” (epithymia sarkos). Sứ đồ Phao-lô liệt kê những việc làm của xác thịt, trong đó có “sự mê đắm” (Ga-la-ti 5:19).

Vậy, “ham muốn tội lỗi” là những khao khát, ước muốn mãnh liệt xuất phát từ bản chất tội lỗi (xác thịt) và đi ngược lại ý muốn tốt lành của Đức Chúa Trời. Nó khác với cám dỗ. Cám dỗ (peirasmos) có thể đến từ bên ngoài (ma quỷ, thế gian) hoặc từ chính những ham muốn bên trong. Gia-cơ mô tả tiến trình: “Mỗi người bị cám dỗ khi bị tư dục mình quyến rũ. Đoạn, lòng tư dục cưu mang, sanh ra tội ác; tội ác đã trọn, sanh ra sự chết” (Gia-cơ 1:14-15).

Nguyên nhân gốc rễ nằm ở bản chất tội lỗi mà mọi người đều thừa hưởng từ A-đam—thường được gọi là “xác thịt” (sarx). Xác thịt không chỉ là thân thể vật lý, mà là nguyên tắc tội lỗi, xu hướng chống nghịch lại Đức Chúa Trời đang cư ngụ trong con người tự nhiên. Phao-lô than thở: “Vì tôi biết rằng trong tôi, nghĩa là trong xác thịt tôi, chẳng ở điều lành... Vì tôi có ý muốn làm điều lành, nhưng không có quyền làm trọn” (Rô-ma 7:18). Đây là bối cảnh của cuộc chiến.

II. Chiến Lược Kiểm Soát Theo Kinh Thánh: Từ Phòng Thủ Đến Tấn Công

Kinh Thánh không hứa rằng chúng ta sẽ hoàn toàn thoát khỏi sự hiện diện của những ham muốn tội lỗi cho đến khi được vinh hiển. Nhưng Kinh Thánh hứa ban chiến thắng và quyền năng để kiểm soát chúng. Chiến lược này mang tính toàn diện, bao gồm cả phòng thủ lẫn tấn công.

1. Được Đầy Dẫy và Bước Đi Theo Đức Thánh Linh (Quyền Năng Biến Đổi)

Đây là nguyên tắc then chốt và tích cực nhất. Giải pháp cho “xác thịt” không phải là cố gắng tiêu diệt nó bằng ý chí cá nhân, mà là sống bởi một nguyên tắc cao hơn: Đức Thánh Linh.

“Vậy tôi nói rằng: Hãy bước đi theo Thánh Linh, chớ hề làm trọn những điều ước muốn của xác thịt. Vì xác thịt có những điều ước muốn trái với của Thánh Linh, Thánh Linh có những điều ước muốn trái với của xác thịt; hai bên trái nhau dường ấy, nên anh em không được làm theo ý mình muốn.” (Ga-la-ti 5:16-17)
Động từ “bước đi” (peripateō) diễn tả một lối sống thường xuyên, một thói quen liên tục. “Bước đi theo Thánh Linh” là để Ngài hướng dẫn mỗi quyết định, ý nghĩ và hành động. Khi chúng ta đầu phục Ngài, chính Ngài sẽ sản sinh trong chúng ta “bông trái Thánh Linh”, mà đặc tính thứ chín là sự tiết độ (egkrateia – sự tự chủ, kiểm soát bản thân) (Ga-la-ti 5:22-23). Sự tự chủ này không phải từ nỗ lực khổ hạnh của con người, mà là kết quả siêu nhiên của Đức Thánh Linh ngự trị.

2. Đóng Đinh Xác Thịt Với Những Điều Tham Dục (Hành Động Quyết Liệt)

Sống theo Thánh Linh đòi hỏi một hành động dứt khoát, mang tính quyết định với tội lỗi. Phao-lô viết:

“Vậy những kẻ thuộc về Đấng Christ đã đóng đinh xác thịt với các đam mê và dục vọng mình trên thập tự giá rồi.” (Ga-la-ti 5:24)
Đây là một sự kiện đã hoàn thành trong địa vị chúng ta trong Đấng Christ (thập tự giá của Ngài đã định tội cho xác thịt). Nhưng nó cũng phải được áp dụng một cách thực tiễn hàng ngày. Động từ “đóng đinh” ở thì aorist, chỉ một hành động quyết định, dứt khoát trong quá khứ (khi tin nhận Chúa) cần được sống ra. Điều này có nghĩa là chúng ta nhận thức rõ và từ chối những “đam mê và dục vọng” (pathēma và epithymia) của xác thịt, xem chúng như đã bị xử lý tại thập tự giá, và từ chối cho chúng quyền cai trị.

3. Biến Đổi Bởi Sự Đổi Mới Của Tâm Thần (Tái Lập Trận Địa Tư Tưởng)

Ham muốn thường bắt nguồn từ tư tưởng. Chiến trường đầu tiên là tâm trí.

“Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình, để thử cho biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời là thể nào.” (Rô-ma 12:2)
Từ “biến hóa” trong tiếng Hy Lạp là metamorphoō, nghĩa là biến đổi hình dạng từ bên trong ra. Sự đổi mới này xảy ra khi tâm trí chúng ta được tái lập trình bởi Lời Chúa. Thay vì để tâm trí mình dong ruổi theo những ham muốn, chúng ta chủ động “phục hồi mọi sự tưởng tượng” để vâng phục Đấng Christ (2 Cô-rinh-tô 10:5). Điều này đòi hỏi sự suy ngẫm, học hỏi và ghi nhớ Kinh Thánh cách có chủ đích.

4. Trốn Tránh và Tạo Khoảng Cách Với Dịp Tội (Sự Khôn Ngoan Thực Tế)

Đôi khi chiến thắng thuộc linh đơn giản là biết chạy trốn. Sứ đồ Phao-lô khuyên: “Hãy tránh sự dâm dục” (1 Cô-rinh-tô 6:18) và “Hãy trốn sự ham mê về tiền bạc đi” (1 Ti-mô-thê 6:10-11). Đối với Giô-sép, chiến thắng trước sự cám dỗ của vợ Phô-ti-pha là chạy trốn thật nhanh (Sáng-thế Ký 39:12). Chúa Giê-xu dạy chúng ta cầu nguyện: “Xin chớ để chúng tôi bị cám dỗ” (Ma-thi-ơ 6:13) – đó là lời cầu xin cho sự khôn ngoan để tránh xa những tình huống, môi trường, phương tiện (như internet, mối quan hệ) có thể khơi dậy và nuôi dưỡng ham muốn tội lỗi.

5. Sống Trong Sự Tương Giao Và Trách Nhiệm Giải Trình (Sức Mạnh Cộng Đồng)

Cuộc chiến này không được chiến đấu một mình. “Hai người hơn một... Vì nếu người này sa ngã, người kia sẽ đỡ bạn mình lên” (Truyền-đạo 4:9-10). Gánh nặng của những ham muốn bí mật sẽ nhẹ đi khi chúng ta “xưng tội cùng nhau” (Gia-cơ 5:16) trong một mối quan hệ tin cậy với những anh chị em trưởng thành trong đức tin. Đây không phải là việc phô bày mọi chi tiết, mà là tìm kiếm sự cầu thay, khích lệ và trách nhiệm giải trình để bước đi trong sự sáng.

III. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Hằng Ngày

Lý thuyết cần được áp dụng vào thực tiễn. Dưới đây là một số bước cụ thể:

• Khởi Đầu Ngày Mới Trong Đức Thánh Linh: Dành thì giờ tĩnh nguyện đầu ngày để cầu xin được đầy dẫy Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18), đầu phục sự dẫn dắt của Ngài.
• Vũ Khí Hóa Lời Chúa: Nhận diện những ham muốn tội lỗi thường xuyên tấn công bạn. Tìm những câu Kinh Thánh đặc biệt đối chất chúng (ví dụ: với tham lam – Hê-bơ-rơ 13:5; với dục vọng – 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:3-5). Học thuộc và cầu nguyện những câu đó khi bị cám dỗ, như Chúa Giê-xu đã dùng Lời Chúa để chiến thắng (Ma-thi-ơ 4:1-11).
• Thiết Lập Hàng Rào Bảo Vệ: Quyết định trước những điều bạn sẽ không xem, không nghe, không đến, và không làm. Đây là hành động “đóng đinh” thực tế.
• Tìm Một Bạn Đồng Hành Thuộc Linh: Cầu xin Chúa cho bạn một người cùng giới tính, đáng tin cậy, để có thể chia sẻ những cuộc chiến và cùng nhau cầu nguyện cách đều đặn.
• Chuyển Hướng Năng Lượng Thuộc Linh: Thay vì chỉ tập trung chống lại ham muốn xấu, hãy chủ động nuôi dưỡng những “ham muốn tốt”. Hãy “tham muốn các ân tứ thuộc linh” (1 Cô-rinh-tô 14:1). Ham muốn Chúa, ham muốn Lời Ngài, ham muốn sự thánh khiết (Thi Thiên 42:1, 1 Phi-e-rơ 2:2).
• Sống Trong Sự Nhận Biết Sự Hiện Diện Của Chúa: Nuôi dưỡng ý thức rằng Chúa luôn ở cùng bạn. Đa-vít thất bại trong tội tà dâm khi ông ở một mình và nhàn rỗi (2 Sa-mu-ên 11). Hãy luôn nhớ rằng không có khoảnh khắc nào thật sự “một mình”.

Kết Luận: Chiến Thắng Trong Ân Điển Và Sự Tha Thứ

Cuối cùng, chúng ta phải nhớ rằng cuộc chiến chống lại ham muốn tội lỗi diễn ra trong khuôn khổ của ân điển. Chúng ta không bao giờ đạt đến sự hoàn hảo tuyệt đối trong đời này. Khi vấp ngã—và đôi khi chúng ta sẽ vấp ngã—đừng chìm đắm trong sự lên án hay cố gắng tự cứu mình bằng cách hứa hẹn làm tốt hơn. Hãy chạy ngay đến với thập tự giá, nơi có sự tha thứ trọn vẹn.

“Ví bằng có người nào phạm tội, thì chúng ta có Đấng cầu thay ở nơi Đức Chúa Cha, là Đức Chúa Jêsus Christ, công bình. Ấy chính Ngài là của lễ chuộc tội lỗi chúng ta, không những vì tội lỗi chúng ta thôi đâu, mà cũng vì tội lỗi cả thế gian nữa.” (1 Giăng 2:1-2)
Sự ăn năn thật bao gồm việc quay lưng khỏi tội lỗi và quay lại nương cậy vào ân điển. Hãy để sự tha thứ của Chúa thúc đẩy bạn bước đi trong sự vâng phục mới với lòng biết ơn (Rô-ma 6:1-2, 11-14). Kiểm soát ham muốn tội lỗi không phải là một kỹ thuật tự cải thiện, mà là một đời sống được Thánh Linh dẫn dắt, được Lời Chúa biến đổi, và được cộng đồng đức tin nâng đỡ—tất cả đều dựa trên nền tảng vững chắc của thập tự giá và sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ. Hãy vững lòng, vì “Đấng ở trong các con là lớn hơn kẻ ở trong thế gian” (1 Giăng 4:4).