Onan là gì?

Trong hành trình nghiên cứu Kinh Thánh, cái tên Onan thường xuất hiện kèm theo nhiều cách hiểu khác nhau, thậm chí là hiểu lầm. Phần lớn sự chú ý dành cho ông xoay quanh một hành động cụ thể được ghi lại trong Sáng Thế Ký chương 38. Tuy nhiên, để thực sự hiểu "Onan là gì?" – không chỉ về con người mà còn về ý nghĩa thần học và bài học đạo đức từ câu chuyện của ông – chúng ta cần đi sâu vào bối cảnh lịch sử, văn hóa, ngôn ngữ gốc và mục đích của sự mặc khải thần thượng. Bài viết này sẽ phân tích toàn diện câu chuyện về Onan, giải nghĩa từ ngữ Hê-bơ-rơ, và rút ra những ứng dụng quan trọng cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân ngày nay.

Onan không xuất hiện một cách biệt lập. Ông là một mắt xích trong câu chuyện phức tạp của gia tộc Giu-đa. Để hiểu hành động của Onan, trước hết phải hiểu bối cảnh:

• Cha của Onan: Onan là con trai thứ của Giu-đa (một trong 12 tổ phụ của Y-sơ-ra-ên) với một người phụ nữ Ca-na-an (Sáng Thế Ký 38:1-2).
• Anh trai Ê-rơ: Ê-rơ là con trưởng của Giu-đa. Giu-đa đã cưới Tamar làm vợ cho Ê-rơ (Sáng Thế Ký 38:6).
• Cái chết của Ê-rơ: "Nhưng Ê-rơ, con trưởng nam của Giu-đa, làm mất lòng Đức Giê-hô-va, nên Ngài giết người đi" (Sáng Thế Ký 38:7). Đây là một dữ kiện quan trọng, cho thấy Ê-rơ cũng là người có tội trước mặt Đức Chúa Trời.

Tại đây, một tập tục văn hóa và sau này trở thành luật pháp Môi-se được áp dụng: Luật Kế Tự (Levirate Marriage). Mặc dù luật này được chép đầy đủ trong Phục Truyền Luật Lệ Ký 25:5-10, nhưng tập tục đã tồn tại từ trước. Khi một người đàn ông qua đời mà không có con trai nối dõi, người em trai (hoặc người thân trong gia tộc) có trách nhiệm cưới người vợ góa đó. Con trai đầu lòng của cuộc hôn nhân mới này sẽ được kể như con của người anh đã khuất, để "danh của người chết không bị xóa khỏi Y-sơ-ra-ên" (Phục Truyền 25:6). Mục đích là bảo tồn dòng dõi gia tộc và quyền thừa kế sản nghiệp.

Chính trong bối cảnh này, Giu-đa phán với Onan: "Hãy lại cùng vợ anh con, cưới nó làm vợ để nối dòng cho anh con" (Sáng Thế Ký 38:8). Onan đã nhận lệnh này từ cha mình.

Đây là phần trọng tâm giải thích cho câu hỏi "Onan là gì?" – ý nghĩa hành động của ông. Kinh Thánh chép:

"Onan biết rằng dòng dõi nầy sẽ chẳng thuộc về mình; nên khi lại cùng vợ anh mình, thì làm cho tinh khí đổ xuống đất, hầu cho không sanh con nối dòng cho anh mình. Điều Onan làm vậy không đẹp lòng Đức Giê-hô-va, nên Ngài cũng giết người nữa." (Sáng Thế Ký 38:9-10)

Chúng ta cần phân tích kỹ lưỡng từng chi tiết:

1. Động cơ của Onan: "Onan biết rằng dòng dõi nầy sẽ chẳng thuộc về mình". Onan hiểu rõ luật kế tự. Đứa con trai đầu lòng sinh ra sẽ mang danh và được hưởng quyền thừa kế của người anh quá cố Ê-rơ, chứ không phải của Onan. Có lẽ Onan muốn giữ toàn bộ quyền thừa kế của gia đình (với tư cách là con trai thứ hai, nay có thể trở thành trưởng nam sau cái chết của Ê-rơ) cho chính mình và những đứa con sau này của ông. Hành động của ông xuất phát từ lòng ích kỷ, tham lam và sự gian dối. Ông muốn hưởng lợi ích thể xác từ Tamar (quan hệ vợ chồng) nhưng từ chối trách nhiệm đi kèm (làm cha cho một đứa trẻ thuộc về dòng dõi anh mình).

2. Hành động cụ thể: "làm cho tinh khí đổ xuống đất" (trong nguyên văn Hê-bơ-rơ là "shikhbeth hazera`" - שִׁחֵת אַרְעָה). Cụm từ này mô tả hành vi cố ý ngăn cản sự thụ thai, làm lãng phí "hạt giống" (zera`). Điều quan trọng cần nhấn mạnh: Tội lỗi của Onan không đơn thuần là hành động ngừa thai hay "thủ dâm" như một số cách giải thích sai lệch sau này. Bối cảnh rõ ràng là ông đang quan hệ vợ chồng với Tamar (theo nghĩa vụ), nhưng ông cố ý và có chủ đích phá hỏng mục đích của mối quan hệ đó là sinh con nối dõi.

3. Tội danh trước mặt Đức Chúa Trời: "Điều Onan làm vậy không đẹp lòng Đức Giê-hô-va". Tại sao?

• Sự bất tuân có chủ ý: Onan đã trực tiếp bất tuân mạng lệnh của cha mình (đại diện cho quyền gia trưởng) và phá vỡ tập tục xã hội/luật lệ mà sau này chính Đức Chúa Trời sẽ thiết lập.
• Sự gian dối và lợi dụng: Ông giả vờ thực hiện nghĩa vụ nhưng trong lòng và hành động lại phá hoại nghĩa vụ ấy. Đây là sự giả hình trong mối quan hệ.
• Sự khinh thường đối với dòng dõi và giao ước: Hành động của Onan cho thấy ông coi thường việc bảo tồn dòng dõi gia tộc – điều mà qua đó, lời hứa Đấng Mê-si (Sáng Thế Ký 3:15) và giao ước với Áp-ra-ham (dòng dõi ngươi) sẽ được tiếp tục. Giu-đa là tổ phụ của chi phái mà qua đó Chúa Giê-xu sẽ giáng sinh (Ma-thi-ơ 1:3). Hành động của Onan là một sự cản trời ý muốn thần thượng trong việc duy trì dòng dõi này.
• Tội chống lại sự sống: Hành động "làm đổ xuống đất" thể hiện sự coi thường tiềm năng của sự sống (hạt giống) mà Đức Chúa Trời tạo dựng và ban cho với mục đích sinh sản (Sáng Thế Ký 1:28).

4. Sự phán xét: "nên Ngài cũng giết người nữa". Đức Chúa Trời trực tiếp xét đoán và khiến Onan chết. Sự nghiêm trọng của hình phạt cho thấy mức độ nghiêm trọng của tội lỗi trong mắt Đức Chúa Trời. Onan chết mà không có con, đúng với hậu quả mà ông đã tìm cách áp đặt lên dòng dõi của anh mình.

Câu chuyện về Onan thường bị hiểu sai và được sử dụng để lên án các hành vi không phải là trọng tâm của bản văn. Là nhà nghiên cứu Kinh Thánh, chúng ta cần làm sáng tỏ:

• KHÔNG PHẢI là luật cấm ngừa thai nói chung: Bối cảnh là nghĩa vụ kế tự rất cụ thể. Onan bị phán xét vì sự bất tuân, gian dối và phá hoại một nghĩa vụ gia đình cụ thể, chứ không phải vì việc ngừa thai trong một cuộc hôn nhân bình thường. Kinh Thánh không lên án một cách rõ ràng việc các cặp vợ chồng quyết định hoãn sinh con vì những lý do chính đáng, với thái độ cầu nguyện và tôn trọng sự sống.
• KHÔNG PHẢI là luật cấm "thủ dâm": Từ "Onanism" sau này trong ngôn ngữ phương Tây được dùng với nghĩa thủ dâm, nhưng đây là sự mở rộng ý nghĩa không nằm trong bản văn gốc. Hành động của Onan xảy ra trong quan hệ vợ chồng, với một người phụ nữ cụ thể, trong một giao ước xã hội cụ thể.
• TRỌNG TÂM là sự vâng lời và trách nhiệm: Trọng tâm thần học của câu chuyện là sự vâng lời trọn vẹn, tính trung thực trong các mối quan hệ giao ước, và trách nhiệm đối với gia đình, dòng tộc.

Tuy câu chuyện xảy ra trong một bối cảnh văn hóa xa xưa, nguyên tắc và bài học thuộc linh vẫn vẹn nguyên giá trị.

1. Sự Nguy Hiểm Của Sự Vâng Lời Nửa Vời Và Tính Ích Kỷ: Onan đã "vâng lời" cha bằng cách đến với Tamar, nhưng lại chủ động phá hoại mục đích của mạng lệnh. Trong đời sống chúng ta, có bao giờ chúng ta làm theo lời Chúa hay trách nhiệm Hội Thánh một cách miễn cưỡng, hình thức, trong khi lòng đầy oán ghét và tìm cách né tránh kết quả thực sự? Chúa Giê-xu phán: "Ai yêu ta thì vâng giữ lời ta" (Giăng 14:23). Sự vâng lời thật xuất phát từ lòng yêu mến và được thực hiện cách trọn vẹn.

2. Tính Trung Thực Trong Các Mối Quan Hệ Giao Ước: Onan đã lừa dối Tamar, lừa dối cha mình và lừa dối chính giao ước gia tộc. Trong hôn nhân, tình bạn, hay công việc, Đức Chúa Trời đòi hỏi sự chân thật. "Vậy, hãy nói lời chân thật với nhau" (Ê-phê-sô 4:25). Chúng ta được kêu gọi sống minh bạch, đáng tin cậy, không giả hình.

3. Trách Nhiệm Đối Với Gia Đình Và Thế Hệ Sau: Mặc dù luật kế tự không còn áp dụng, nguyên tắc về trách nhiệm với gia đình và việc chuẩn bị cho thế hệ tương lai vẫn còn. Cơ Đốc nhân được kêu gọi chăm sóc người thân (1 Ti-mô-thê 5:8), dạy dỗ con cái trong đường lối Chúa (Châm Ngôn 22:6), và để lại một di sản thuộc linh chứ không chỉ vật chất.

4. Thái Độ Đối Với Sự Sống Và Ý Muốn Của Đức Chúa Trời: Hành động của Onan thể hiện sự coi thường món quà sự sống và khả năng sinh sản. Là những người tin Chúa, chúng ta xem sự sống là quý giá, là do Chúa ban tặng và tể trị. Chúng ta cần có thái độ tôn trọng ý muốn của Chúa trong mọi lĩnh vực đời sống, kể cả hôn nhân và gia đình, đầu phục sự dẫn dắt của Ngài.

5. Sự Nghiêm Trọng Của Tội Lỗi Trong Mắt Đức Chúa Trời: Cái chết của Onan là lời cảnh báo mạnh mẽ rằng Đức Chúa Trời không xem thường tội lỗi, đặc biệt là tội có chủ ý, gian dối và phá hoại các mối quan hệ theo giao ước. Nó nhắc nhở chúng ta về hậu quả của tội lỗi là sự chết (Rô-ma 6:23), và từ đó càng trân quý hơn ân điển cứu chuộc qua Chúa Giê-xu Christ, là Đấng đã gánh thay hình phạt đó cho chúng ta.

Vậy, Onan là gì? Onan không chỉ là một nhân vật lịch sử với một hành động tiêu cực. Câu chuyện về ông là một bài học thần học sâu sắc được Đức Chúa Trời ghi lại trong Kinh Thánh. Nó cảnh cáo chúng ta về sự nguy hiểm của lòng ích kỷ, sự bất tuân có chủ ý, và sự gian dối trong việc thực hiện trách nhiệm. Nó nhấn mạnh tầm quan trọng của tính trung thực trong các mối quan hệ giao ước và sự tôn trọng ý muốn của Đức Chúa Trời đối với gia đình và sự sống.

Là Cơ Đốc nhân sống dưới ân điển, chúng ta được mời gọi soi xét đời sống mình dưới ánh sáng của Lời Chúa. Hãy cầu xin Chúa Thánh Linh giúp chúng ta nhận ra những chỗ "gian dối kiểu Onan" trong đời sống – những nơi chúng ta làm theo hình thức nhưng trong lòng chống nghịch, những nơi chúng ta tìm cách hưởng lợi mà trốn tránh trách nhiệm. Hãy chạy đến với thập tự giá của Chúa Giê-xu để nhận sự tha thứ và năng lực sống một đời sống vâng phục trọn vẹn, chân thật và yêu thương, vì vinh hiển của Đức Chúa Trời và sự gây dựng cho gia đình đức tin của Ngài.

"Hỡi anh em, tôi lấy sự thương xót của Đức Chúa Trời khuyên anh em dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em." (Rô-ma 12:1)