Kinh Thánh Nói Gì Về Trải Nghiệm Cận Tử?
Trong thời đại ngày nay, thuật ngữ "trải nghiệm cận tử" (Near-Death Experiences - NDEs) ngày càng trở nên phổ biến, được mô tả bởi những người tuyên bố đã tiến đến bờ vực của sự chết và trở về với những câu chuyện về ánh sáng, sự bình an, hay gặp gỡ người thân. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta phải đặt mọi kinh nghiệm và lời thuật lại dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời—tiêu chuẩn chân lý tuyệt đối và duy nhất. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách cẩn thận để tìm ra những nguyên tắc Kinh Thánh liên quan đến trạng thái sau khi chết, bản chất của linh hồn, và thẩm quyền của khải tượng, từ đó giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn, vững vàng trong đức tin và tập trung vào trung tâm của hy vọng: Chúa Cứu Thế Giê-xu.
Trước khi xem xét các trải nghiệm được kể lại, chúng ta phải thiết lập nền tảng từ chính Lời Chúa. Kinh Thánh định nghĩa sự chết là sự phân rẽ: thân thể trở về bụi đất, và linh hồn (רוח ruach trong tiếng Hê-bơ-rơ, hay πνεῦμα pneuma trong tiếng Hy Lạp) trở về cùng Đức Chúa Trời (Truyền đạo 12:7). Đây là hệ quả trực tiếp của tội lỗi đã vào thế gian (Rô-ma 5:12).
Kinh Thánh dạy rõ rằng sau khi chết, có sự phán xét (Hê-bơ-rơ 9:27). Số phận đời đời của một người được định đoạt bởi mối liên hệ của người ấy với Chúa Giê-xu Christ. Chúa Giê-xu phán: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6). Sứ đồ Phi-e-rơ khẳng định: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công vụ 4:12).
Về trạng thái trung gian (giữa cái chết cá nhân và sự phục sinh chung cuộc), Kinh Thánh mô tả hai nơi chốn khác biệt cho những người đã chết:
1. Thiên đàng (παραδείσῳ paradeisō - "vườn địa đàng"): Là nơi ở của những người tin Chúa. Chúa Giê-xu phán với tên trộm trên thập tự giá: “Quả thật, ta nói cùng ngươi, hôm nay ngươi sẽ được ở với ta trong nơi Ba-ra-đi” (Lu-ca 23:43). Sứ đồ Phao-lô khao khát: “Tôi ham muốn đi ở với Đấng Christ, là điều tốt hơn bội phần” (Phi-líp 1:23), và ông biết mình sau khi “lìa bỏ thân thể” thì sẽ “ở cùng Chúa” (2 Cô-rinh-tô 5:8). Đây là trạng thái ý thức, vui mừng, và ở trong sự hiện diện của Chúa.
2. Âm phủ/Hỏa ngục (ᾅδης Hades hoặc גֵיהִנּוֹם Gehenna): Là nơi chốn tạm thời của sự hình phạt cho những kẻ không tin. Trong ẩn dụ về người giàu và La-xa-rơ, Chúa Giê-xu mô tả một vực sâu ngăn cách giữa nơi an ủi (của La-xa-rơ) và nơi đau đớn (của người giàu), nơi mà người giàu hoàn toàn tỉnh thức và chịu khổ (Lu-ca 16:19-31).
Một số phân đoạn Kinh Thánh thường được viện dẫn trong các cuộc thảo luận về trải nghiệm cận tử. Chúng ta cần giải nghĩa chúng trong văn mạch chính xác.
1. Sự kinh nghiệm của Phao-lô (2 Cô-rinh-tô 12:1-10):
Phao-lô kể về việc “người đó” (chính ông) “đã được cất lên tầng trời thứ ba... được nghe những lời không thể nói, mà không có phép cho người nào nói ra” (câu 2-4). Đây KHÔNG phải là một trải nghiệm cận tử vì lý do y khoa, mà là một sự “hiện thấy và sự mặc khải của Chúa” (câu 1) đặc biệt. Quan trọng hơn, Phao-lô không tập trung vào chi tiết của thiên đàng, mà nhấn mạnh đến mục đích của sự mặc khải: “hầu cho tôi khỏi tự cao, thì đã cho một cái giằm xóc vào thịt tôi” (câu 7). Đức Chúa Trời ban cho ông ân điển đủ để chịu đựng. Bài học ở đây là thẩm quyền thuộc về Lời Chúa được mặc khải (Kinh Thánh), chứ không phải các kinh nghiệm cá nhân dù kỳ diệu đến đâu.
2. Ê-tiên khi bị ném đá (Công vụ 7:55-56):
“Người đầy dẫy Đức Thánh Linh, ngó mắt lên trời, thấy sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, và Đức Chúa Jêsus đứng bên hữu Đức Chúa Trời... Tôi thấy Con người đứng bên hữu Đức Chúa Trời.” Đây là một khải tượng (ὅραμα horama) được ban bởi Đức Thánh Linh để khích lệ Ê-tiên và làm chứng cho những kẻ bách hại. Nó xác nhận lời chứng của Ê-tiên về Chúa Giê-xu đang sống và vinh hiển. Điều này khác với một trải nghiệm “rời khỏi thân thể” một cách thụ động; Ê-tiên vẫn hoàn toàn tỉnh táo và cầu nguyện cho những kẻ giết mình ngay sau đó (câu 59-60).
3. Sự phục sinh của người chết trong Kinh Thánh:
Các trường hợp như con trai bà góa ở Na-in (Lu-ca 7:11-17), con gái Giai-ru (Lu-ca 8:49-56), và La-xa-rơ (Giăng 11) được Chúa Giê-xu hoặc các sứ đồ làm cho sống lại. Đáng chú ý, Kinh Thánh không ghi lại bất kỳ mô tả nào về trải nghiệm của họ trong thời gian chết. Nếu có điều gì quan trọng cần biết về thế giới bên kia, Đức Chúa Trời chắc chắn đã cho ghi lại. Sự im lặng này là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng sự tập trung của chúng ta phải là vào Đấng ban sự sống, chứ không phải vào những chi tiết tò mò về nơi chốn.
Kinh Thánh nghiêm khắc cảnh báo chúng ta về những sự mặc khải ngoài Kinh Thánh. Châm ngôn 14:12 chép: “Có một con đường coi dường chánh đáng cho loài người; nhưng đến cuối cùng nó thành ra nẻo sự chết.” Sự khôn ngoan của con người có thể rất sai lầm.
Đặc biệt, Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: “Vả, chính quỉ Sa-tan giả dạng thiên sứ sáng láng” (2 Cô-rinh-tô 11:14). Một trải nghiệm mang lại cảm giác “bình an” và “ánh sáng” chưa chắc đã đến từ Đức Chúa Trời, nhất là khi nó đi ngược lại giáo lý căn bản của Kinh Thánh (ví dụ: phủ nhận sự cần thiết của thập tự giá cho sự cứu rỗi, hay dạy thuyết thông linh). Chúa Giê-xu cảnh báo rằng trong ngày sau rốt sẽ có nhiều kẻ nói: “Hỡi Chúa, Chúa, chúng tôi chẳng từng nhân danh Chúa mà nói tiên tri... sao?” Và Ngài sẽ phán: “Hỡi kẻ làm gian ác, ta chẳng biết các ngươi bao giờ, hãy lui ra khỏi ta!” (Ma-thi-ơ 7:22-23). Công việc kỳ diệu không bảo đảm cho nguồn gốc thần thượng; chính mối liên hệ với Chúa Giê-xu mới quyết định.
Ga-la-ti 1:8 nhấn mạnh: “Nhưng nếu có ai, hoặc chính chúng tôi, hoặc thiên sứ trên trời, truyền cho anh em một tin lành nào khác với Tin Lành đã truyền cho anh em, thì người ấy đáng bị a-na-thema!” Thẩm quyền tối cao là Tin Lành đã được mặc khải, chứ không phải bất kỳ kinh nghiệm mới mẻ nào.
Từ nghiên cứu trên, chúng ta rút ra được những nguyên tắc ứng dụng quý báu:
1. Lấy Kinh Thánh Làm Nền Tảng, Không Phải Kinh Nghiệm:
Đức tin của chúng ta được xây dựng trên Lời hằng sống và đáng tin cậy của Đức Chúa Trời (Rô-ma 10:17), chứ không trên những câu chuyện kể lại dù hấp dẫn đến đâu. Khi nghe bất kỳ lời thuật nào, hãy “tra xem Kinh Thánh” như người Bê-rê (Công vụ 17:11) để xem điều đó có phù hợp với lẽ thật đã được mặc khải hay không.
2. Tập Trung Vào Chúa Giê-xu, Không Phải Vào Thiên Đàng:
Trọng tâm của hy vọng Cơ Đốc không phải là một nơi chốn (thiên đàng với những đường phố vàng), mà là một Con Người: Chúa Cứu Thế Giê-xu. Ngài là “sự sống lại và sự sống” (Giăng 11:25). Sự chắc chắn của chúng ta nằm ở thân vị và công tác cứu chuộc hoàn tất của Ngài trên thập tự giá, chứ không nằm ở những mô tả về cảnh quan bên kia thế giới.
3. Sống Với Sự Nhìn Biết Về Cõi Đời Đời:
Hiểu biết Kinh Thánh về thiên đàng và âm phủ phải thúc giục chúng ta sống một đời có mục đích. Phao-lô khuyên: “Vậy nếu anh em đã được sống lại với Đấng Christ, hãy tìm các sự ở trên trời, là nơi Đấng Christ ngồi bên hữu Đức Chúa Trời. Hãy ham mến các sự ở trên trời, đừng ham mến các sự ở dưới đất” (Cô-lô-se 3:1-2). Điều này có nghĩa là đầu tư cuộc đời cho những gì tồn tại đời đời: Lời Chúa và các linh hồn.
4. Rao Truyền Tin Lành Cách Khẩn Thiết:
Sự thật về định mệnh đời đời khác biệt của con người phải thúc đẩy chúng ta truyền giáo. Hiểu rằng “ai tin Con, thì được sự sống đời đời; ai không chịu tin Con, thì chẳng thấy sự sống đâu” (Giăng 3:36) khiến chúng ta không thể thờ ơ với người lân cận chưa biết Chúa.
Kinh Thánh không cung cấp cho chúng ta những báo cáo chi tiết, được tiêu chuẩn hóa về “trải nghiệm cận tử” như văn hóa đại chúng mong đợi. Thay vào đó, Kinh Thánh ban cho chúng ta một bức tranh rõ ràng, đầy đủ và có thẩm quyền về thực tại thuộc linh: sự chết là hậu quả của tội lỗi; sự cứu rỗi chỉ có trong Chúa Giê-xu Christ; những người tin Ngài sẽ được ở với Ngài ngay sau khi chết trong ý thức vui mừng; và một ngày kia, thân thể phục sinh vinh hiển sẽ được ban cho để chúng ta hưởng trọn vẹn cõi đời đời mới.
Lời cảnh báo của Kinh Thánh về những sự mặc khải giả mạo là cực kỳ nghiêm túc. Thay vì tò mò tìm kiếm những câu chuyện bên lề, chúng ta hãy đắm mình trong Lời Chúa—là “ngọn đèn cho chân tôi, ánh sáng cho đường lối tôi” (Thi thiên 119:105). Hy vọng của Cơ Đốc nhân không dựa trên một cảm giác bình an chủ quan, mà dựa trên sự kiện khách quan lịch sử: Chúa Giê-xu Christ đã chết vì tội chúng ta, đã sống lại, và đang cầm chìa khóa của sự chết và âm phủ (Khải huyền 1:18). Vì vậy, chúng ta có thể sống và chết trong sự bình an thật, biết chắc rằng “bây giờ tôi đi đặng sắm sẵn cho các ngươi một chỗ... Ta sẽ trở lại đem các ngươi đi với ta, hầu cho ta ở đâu thì các ngươi cũng ở đó” (Giăng 14:2-3). Đó là lời hứa đáng tin cậy nhất từ Đấng đã chiến thắng sự chết.