Đức Chúa Trời có ý gì khi phán: 'Hãy tìm ta thì các ngươi sẽ sống' (A-mốt 5:4)?

Trong dòng chảy của các sứ điệp tiên tri đầy nghiêm nghị, lời kêu gọi từ A-mốt 5:4 vang lên như một âm thanh của hy vọng, một lối thoát duy nhất giữa bức tranh phán xét không thể tránh khỏi. Câu Kinh Thánh này không chỉ là một lời khuyên đạo đức; nó là một tuyên bố thần học cốt lõi về bản chất của sự sống và mối tương giao với Đấng Tạo Hóa. Để hiểu thấu đáo ý nghĩa của lời phán này, chúng ta phải đào sâu vào bối cảnh lịch sử, văn hóa tôn giáo đương thời, và đặc biệt là ý nghĩa nguyên thủy của từ ngữ được sử dụng.

A-mốt là một tiên tri được Đức Chúa Trời kêu gọi từ vùng đồi quê Tecoa, một người chăn gia súc và trồng cây vả (A-mốt 7:14), để rao ra sứ điệp cho vương quốc phương Bắc (Y-sơ-ra-ên) dưới thời vua Giê-rô-bô-am II. Đây là thời kỳ thịnh vượng về vật chất nhưng suy đồi nghiêm trọng về đạo đức và thuộc linh. Sự giàu có dẫn đến sự xa hoa, bất công xã hội trầm trọng, và một nền tôn giáo hình thức, rỗng tuếch.

Trước câu 4, Đức Giê-hô-va tuyên bố một bài ca ai ca cho Y-sơ-ra-ên: “Nàng đã sa ngã, chẳng dậy nổi nữa, là gái đồng trinh của Y-sơ-ra-ên” (A-mốt 5:2). Sự đoán phạt là chắc chắn. Thế nhưng, giữa lời tuyên án ấy, Chúa mở ra một con đường sống: “Vì Đức Giê-hô-va phán cùng nhà Y-sơ-ra-ên như vầy: Hãy tìm ta, thì các ngươi sẽ sống” (A-mốt 5:4). Lời này đặt trong thế tương phản gay gắt với những gì mà dân chúng đang tìm kiếm: “Chớ đi tới Bê-e-Sê-ba... chớ qua đến Bê-tên... cũng đừng vào Ghinh-ganh” (A-mốt 5:5). Những địa danh này là những trung tâm tôn giáo bị bại hoại, nơi diễn ra sự thờ phượng hỗn tạp và thờ hình tượng.

Chìa khóa để mở ra ý nghĩa của câu này nằm ở hai từ quan trọng trong tiếng Hê-bơ-rơ (Hebrew).

1. “Tìm” (Hebrew: דָּרַשׁ - darash): Động từ darash không đơn thuần là tìm kiếm một vật bị mất. Nó mang nghĩa mạnh mẽ hơn: “tìm kiếm cách siêng năng, cầu hỏi, thăm viếng, nghiên cứu, đòi hỏi, thờ phượng.” Nó hàm ý một sự tìm kiếm toàn diện bằng cả tấm lòng, trí óc và ý chí. Trong bối cảnh tôn giáo, nó thường được dùng cho việc tìm kiếm Đức Giê-hô-va (Phục truyền 4:29; Giê-rê-mi 29:13) hoặc sự chỉ dẫn từ Ngài qua các tiên tri. Động từ này phủ nhận sự thờ phượng hời hợt, hình thức. Nó đòi hỏi một sự dâng mình, một sự hướng về Chúa với tư cách là trung tâm của đời sống và hy vọng.

2. “Sống” (Hebrew: חָיָה - chayah): Từ chayah không chỉ là sự tồn tại thể xác. Trong ngôn ngữ Kinh Thánh, “sự sống” đầy đủ nhất luôn gắn liền với mối tương giao đúng đắn với Đức Chúa Trời. Nó là sự sống dồi dào, thịnh vượng, được ban phước và có mục đích (Phục truyền 30:19-20). Ở đây, trong bối cảnh của A-mốt, “sẽ sống” (ti-chyu) trái ngược với sự hủy diệt và cái chết thuộc linh lẫn thể xác đang chờ đợi vì tội lỗi của họ. Nó là lời hứa về sự giải cứu khỏi sự đoán phạt sắp giáng xuống.

Như vậy, lời phán của Đức Chúa Trời có thể được hiểu sâu hơn: “Hãy tìm kiếm Ta với tất cả lòng sốt sắng, sự chú tâm và sự vâng phục trọn vẹn của các ngươi, lúc đó các ngươi sẽ kinh nghiệm sự sống thật – sự sống trong mối tương giao với Ta, được tha thứ, được phục hồi và được bảo tồn.”

Đức Chúa Trời không bảo họ “hãy dâng nhiều của lễ hơn” hay “hãy giữ các lễ hội cách trung thành hơn”. Thực tế, Ngài bày tỏ sự ghê tởm với chính những nghi lễ ấy vì chúng trống rỗng: “Ta ghét, ta khinh sự nhóm họp của các ngươi... Dầu các ngươi dâng cho ta những của lễ thiêu và của lễ chay, ta chẳng nhậm đâu... Hãy tránh xa ta sự ồn ào của bài hát ngươi” (A-mốt 5:21-23). Vấn đề không nằm ở nghi thức, mà nằm ở tấm lòng. Họ đang tìm kiếm sự an toàn trong hệ thống tôn giáo (đền thờ Bê-tên, bàn thờ Ghinh-ganh) thay vì trong chính Con Người của Đức Chúa Trời.

Lời kêu gọi “Hãy tìm ta” là một lời kêu gọi quay về với mối tương giao cá nhân. Nó đòi hỏi sự ăn năn thật (metanoia – sự thay đổi tâm trí và hướng đi). Điều này được xác nhận trong câu 6: “Hãy tìm Đức Giê-hô-va, thì các ngươi sẽ sống.” Và câu 14-15 làm rõ thêm: “Hãy tìm điều lành, chớ đừng tìm điều dữ, hầu cho các ngươi được sống... Hãy ghét điều dữ và ưa điều lành...” Tìm kiếm Chúa và tìm kiếm điều lành (công lý, sự công bình – mishpat và tzedakah) là hai mặt của một đồng xu. Không thể tìm được Chúa mà tiếp tục chà đạp người nghèo và chối bỏ công lý (A-mốt 2:6-7; 5:11-12).

Lời tiên tri của A-mốt tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn và sâu sắc nhất trong Chúa Giê-xu Christ. Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu chính là hiện thân của Đức Chúa Trời mà chúng ta được kêu gọi để tìm kiếm. Ngài tuyên bố: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6). Và “Ta đã đến, hầu cho chiên được sự sống, và được sự sống dư dật” (Giăng 10:10).

Lời hứa “sẽ sống” trong A-mốt 5:4 giờ đây được mặc khải là sự sống đời đời qua đức tin nơi Con Đức Chúa Trời. Sứ đồ Phao-lô giải thích: “Vì tiền công của tội lỗi là sự chết; nhưng sự ban cho của Đức Chúa Trời là sự sống đời đời trong Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta” (Rô-ma 6:23). Việc “tìm kiếm” bây giờ được định nghĩa là đến với Chúa Giê-xu, tin nhận Ngài: “Ai đến cùng ta thì không hề đói, và ai tin ta thì chẳng hề khát” (Giăng 6:35).

Lời mời gọi của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 11:28-30 là tiếng vọng trực tiếp của A-mốt 5:4: “Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ... và các ngươi sẽ tìm được sự yên nghỉ cho linh hồn mình.” Sự “yên nghỉ” này chính là “sự sống” thật.

Lời kêu gọi “Hãy tìm ta thì các ngươi sẽ sống” vẫn còn nguyên giá trị và khẩn thiết cho mỗi chúng ta ngày nay.

1. Ưu Tiên Tìm Kiếm Chúa Trong Mọi Sự: Chúa Giê-xu dạy: “Nhưng trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài, thì Ngài sẽ cho thêm các ngươi mọi điều ấy nữa” (Ma-thi-ơ 6:33). “Trước hết” (Greek: prōton) nói lên thứ tự ưu tiên tuyệt đối. Đời sống chúng ta có đang bị chi phối bởi việc tìm kiếm sự an toàn tài chính, thành công cá nhân, hay sự chấp nhận của người khác hơn là tìm kiếm Chúa và vương quốc Ngài không?

2. Tìm Kiếm Qua Lời Chúa và Cầu Nguyện: Tìm kiếm Chúa (darash) đòi hỏi sự chuyên tâm nghiên cứu Lời Ngài (Công vụ 17:11) và trò chuyện thân mật với Ngài qua sự cầu nguyện. Đây là nơi chúng ta biết được ý muốn Ngài, nhận được sự nuôi dưỡng thuộc linh và được biến đổi.

3. Tìm Kiếm Chúa Trong Sự Vâng Lời và Công Bình: Giống như dân Y-sơ-ra-ên xưa, chúng ta không thể tách rời việc thờ phượng Chúa với đời sống công bình và yêu thương. Tìm kiếm Chúa dẫn đến việc “làm sự công bình, ưa sự nhân từ và bước đi cách khiêm nhường với Đức Chúa Trời” (Mi-chê 6:8). Nó thách thức chúng ta đối xử công bằng trong công việc, yêu thương người lân cận, và bênh vực kẻ yếu đuối.

4. Tìm Kiếm Chúa Trong Mọi Hoàn Cảnh: Dù đang trong thời kỳ thịnh vượng hay khó khăn, bình an hay lo lắng, lời kêu gọi vẫn là “hãy tìm Chúa”. Đây là bí quyết cho sự sống bình an và có ý nghĩa. Như Đa-vít khích lệ: “Hãy phó thác đường lối mình cho Đức Giê-hô-va, và nhờ cậy nơi Ngài, thì Ngài sẽ làm thành việc ấy” (Thi thiên 37:5).

Lời phán “Hãy tìm ta thì các ngươi sẽ sống” của Đức Chúa Trời qua tiên tri A-mốt là một lời mời gọi đầy thương xót giữa sự đoán phạt. Nó vạch trần sự vô ích của tôn giáo hình thức và chỉ ra con đường duy nhất đến sự sống: một mối tương giao cá nhân, chân thật và vâng phục với chính Đức Chúa Trời hằng sống. Lời hứa “sẽ sống” này đã được làm trọn một cách vinh hiển trong Chúa Giê-xu Christ, Đấng ban sự sống đời đời cho bất cứ ai tin nhận Ngài.

Ngày nay, lời kêu gọi ấy vẫn vang vọng. Nó thách thức chúng ta xét lại xem liệu chúng ta đang tìm kiếm sự an toàn trong các hình thức tôn giáo, trong của cải vật chất, hay trong chính Đấng Christ. Sự sống thật – sự sống dồi dào, có mục đích và đời đời – chỉ được tìm thấy khi chúng ta hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn, hết sức lực mà tìm kiếm Ngài (Mác 12:30). Ước mong mỗi chúng ta đáp lại lời mời gọi này, không phải như một bổn phận, mà như một đặc ân để được sống trong sự hiện diện của Đấng Tạo Hóa yêu thương chúng ta.

“Hỡi Đức Chúa Trời, Chúa là Đức Chúa Trời tôi, tôi vẫn tìm cầu Chúa. Linh hồn tôi khát khao Chúa, thịt xác tôi mong mỏi Chúa trong một đồng vắng khô khan, cồn cào, không nước.” (Thi thiên 63:1).