Gehenna là gì?

Trong Kinh Thánh, đặc biệt là Tân Ước, chúng ta thường bắt gặp từ “Gehenna” (hay “Hỏa ngục” trong một số bản dịch). Đây là một khái niệm quan trọng, được chính Chúa Giê-xu sử dụng để cảnh báo về sự phán xét đời đời. Bài viết này sẽ khám phá ý nghĩa lịch sử, thần học và áp dụng thực tiễn của Gehenna cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

“Gehenna” bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp Γέεννα (Geenna), là cách phiên âm của cụm từ tiếng Hê-bơ-rơ גֵּי־הִנֹּם (Ge Hinnom), có nghĩa là “trũng của Hinnom”. Đây là một thung lũng nằm phía nam thành Giê-ru-sa-lem, ngày nay được biết đến với tên gọi Wadi er-Rababi.

Trong Cựu Ước, thung lũng này gắn liền với những hành vi thờ cúng thần tượng ghê rợn. Dân Y-sơ-ra-ên, dưới thời các vua độc ác như A-cha và Ma-na-se, đã thiêu con cái mình làm của lễ cho thần Mo-lóc tại đây (2 Sử ký 28:3; 33:6). Đức Giê-hô-va đã lên án mạnh mẽ hành động này qua các tiên tri: “Chúng nó đã lập các nơi cao của Tô-phết trong trũng con trai Hi-nôm, đặng thiêu con trai con gái mình trong lửa, ấy là một việc ta chưa hề ra lịnh, chưa hề nghĩ đến, và chưa hề vào lòng ta” (Giê-rê-mi 7:31). Vì sự bội đạo đó, Đức Chúa Trời tuyên bố sẽ biến nơi này thành “trũng của sự chém giết” (Giê-rê-mi 7:32) và “chỗ chôn” (Giê-rê-mi 19:11).

Về sau, thung lũng Hi-nôm trở thành bãi rác của thành Giê-ru-sa-lem. Rác thải, xác chết động vật và thậm chí xác phạm nhân bị ném vào đây và được thiêu đốt liên tục bằng lửa và lưu huỳnh để tránh ô uế và dịch bệnh. Do đó, hình ảnh lửa không hề tắt, khói bốc lên suốt ngày đêm đã khiến Gehenna trở thành một biểu tượng sống động cho sự phán xét đời đời – nơi lửa không hề tắt và giòi bọ không chết.

Trong Tân Ước, từ Gehenna xuất hiện 12 lần, tất cả đều trong các sách Phúc Âm (Ma-thi-ơ, Mác, Lu-ca) và một lần trong sách Gia-cơ. Đáng chú ý, chính Chúa Giê-xu đã sử dụng từ này để mô tả số phận đáng sợ đang chờ đợi những kẻ không ăn năn.

a. Các lần xuất hiện chính:

• “Còn ai rủa anh em mình là đồ điên, thì đáng bị lửa địa ngục (Gehenna)” (Ma-thi-ơ 5:22).
• “Nếu tay phải xui cho ngươi phạm tội, hãy chặt nó mà liệng đi; vì thà chịu mất một phần thân thể, còn hơn là cả thân thể bị ném vào địa ngục (Gehenna)” (Ma-thi-ơ 5:29-30).
• “Đừng sợ kẻ giết thân thể mà không giết được linh hồn; nhưng thà sợ Đấng làm cho mất được linh hồn và thân thể trong địa ngục (Gehenna)” (Ma-thi-ơ 10:28; Lu-ca 12:5).
• “Nếu mắt ngươi làm cho ngươi phạm tội, hãy móc nó mà liệng đi; thà chột mắt mà được vào nước Đức Chúa Trời, còn hơn đủ hai mắt mà bị quăng vào địa ngục (Gehenna)” (Mác 9:47).
• “Khốn cho các ngươi, … các ngươi là con cái của kẻ ở địa ngục (Gehenna), làm sao tránh khỏi sự phán xét của địa ngục được?” (Ma-thi-ơ 23:15,33).
• “Cái lưỡi là lửa; … nó chính là cả một thế giới của tội ác. … Nó được đốt cháy bởi địa ngục (Gehenna)” (Gia-cơ 3:6).

Chúa Giê-xu đã dùng những lời lẽ mạnh mẽ, hầu như gây sốc, để nhấn mạnh sự nghiêm trọng của tội lỗi và sự cần thiết phải từ bỏ mọi điều dẫn đến sự hư mất đời đời. Ngài liên tục so sánh giữa việc chịu mất một phần thân thể trong đời này với việc cả thân thể bị ném vào Gehenna.

b. Hình ảnh “lửa không hề tắt” và “giòi bọ không chết”

Trong Mác 9:48, Chúa Giê-xu trích dẫn Ê-sai 66:24: “Nơi đó giòi bọ của chúng nó không chết, và lửa chẳng hề tắt.” Đây là một mô tả về số phận của những kẻ chống nghịch Đức Chúa Trời. Hình ảnh này gợi nhớ đến cảnh tượng ở thung lũng Hi-nôm, nơi rác thải bị đốt liên tục và giòi bọ ăn xác thối. Nhưng Chúa Giê-xu đã nâng nó lên thành một biểu tượng của sự hình phạt đời đời.

Gehenna không chỉ là một biểu tượng văn hóa; nó mang ý nghĩa thần học sâu sắc về sự phán xét cuối cùng của Đức Chúa Trời.

a. Nơi của sự hình phạt đời đời

Khác với Hades (Âm phủ), là nơi tạm thời của linh hồn người chết trước khi phán xét, Gehenna được mô tả là nơi cuối cùng dành cho những kẻ không tin, nơi cả linh hồn và thân thể đều bị hủy diệt (Ma-thi-ơ 10:28). Tuy nhiên, “hủy diệt” ở đây không có nghĩa là hư mất hoàn toàn (hủy diệt về mặt sự sống) mà là sự trừng phạt vĩnh viễn, như được mô tả là “lửa đời đời đã sắm sẵn cho ma quỉ và những quỉ sứ nó” (Ma-thi-ơ 25:41). Lời cảnh báo của Chúa Giê-xu về Gehenna cho thấy sự thật đáng sợ về một nơi chốn của sự đau đớn không dứt.

b. Sự công bình và tình yêu thương của Đức Chúa Trời

Mặc dù Gehenna là một đề tài khó nghe, nhưng nó thể hiện sự công bình tuyệt đối của Đức Chúa Trời. Ngài không thể bỏ qua tội lỗi; mọi sự không ăn năn đều phải chịu hậu quả. Đồng thời, việc Chúa Giê-xu nhiều lần cảnh báo về Gehenna cũng biểu lộ tình yêu thương của Ngài: Ngài muốn mọi người tránh khỏi số phận ấy và nhận lấy sự cứu rỗi qua Ngài. “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời” (Giăng 3:16).

c. Phân biệt với khái niệm “Hades” và “Tartarus”

Trong Tân Ước, Hades (Âm phủ) thường chỉ nơi tạm giữ linh hồn người chết trước ngày phán xét (Lu-ca 16:23). Tartarus (2 Phi-e-rơ 2:4) là nơi giam giữ các thiên sứ sa ngã. Còn Gehenna là nơi hình phạt cuối cùng sau sự phán xét chung kết (Khải huyền 20:14-15).

Chúa Giê-xu đã dạy về Gehenna không chỉ để chúng ta biết về tương lai, mà còn để thay đổi cách sống hiện tại. Dưới đây là một số áp dụng cụ thể:

a. Coi trọng sự nghiêm trọng của tội lỗi

Gehenna nhắc nhở chúng ta rằng tội lỗi không phải là chuyện nhỏ. Một lời nói giận dữ, một cái nhìn thèm muốn, một thái độ kiêu ngạo – tất cả đều có thể dẫn đến sự xa cách đời đời khỏi Đức Chúa Trời nếu không được tha thứ. Vì vậy, chúng ta cần ăn năn mỗi ngày và chạy đến với thập tự giá của Chúa Giê-xu, nơi tội lỗi đã được xóa bỏ.

b. Sống thánh khiết và quyết liệt với tội lỗi

Chúa Giê-xu dạy: “Nếu tay phải xui cho ngươi phạm tội, hãy chặt nó mà liệng đi” (Ma-thi-ơ 5:30). Đây không phải là lời kêu gọi tự làm thương thể xác, mà là nguyên tắc phải dứt khoát với bất cứ điều gì dẫn chúng ta vào tội lỗi. Hãy xem xét các mối quan hệ, thói quen, giải trí – nếu chúng khiến chúng ta sa ngã, hãy mạnh dạn từ bỏ.

c. Truyền giáo khẩn cấp

Biết rằng những người chưa tin sẽ đối diện với Gehenna, chúng ta không thể thờ ơ. Hãy chia sẻ Phúc Âm với lòng thương xót và sự khẩn trương. Đấng Christ đã chết để cứu mọi người khỏi cơn thịnh nộ đời đời. Mỗi Cơ Đốc nhân được kêu gọi làm chứng về Ngài.

d. Sống với viễn cảnh đời đời

Cuộc sống trần thế chỉ là tạm bợ. Gehenna nhắc chúng ta rằng những quyết định hôm nay có ảnh hưởng vĩnh cửu. Hãy đặt ưu tiên cho nước Đức Chúa Trời, đầu tư vào những gì tồn tại mãi mãi – linh hồn con người, Lời Chúa, và sự vinh hiển của Ngài.

e. Tìm sự an ủi nơi sự cứu rỗi trong Chúa Giê-xu

Mặc dù Gehenna là một lời cảnh báo, nhưng đối với những ai ở trong Chúa Giê-xu, nó không còn đáng sợ nữa. “Ai tin Con thì được sự sống đời đời; ai không chịu tin Con thì chẳng thấy sự sống đâu, nhưng cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời vẫn ở trên người đó” (Giăng 3:36). Sự bảo đảm của chúng ta là nhờ công lao của Chúa Giê-xu, Đấng đã gánh thay hình phạt mà chúng ta đáng chịu.

Gehenna là một khái niệm quan trọng trong Kinh Thánh, bắt nguồn từ thung lũng Hi-nôm với lịch sử đen tối của sự thờ hình tượng và sự ô uế. Chúa Giê-xu đã dùng hình ảnh này để mô tả sự phán xét đời đời dành cho những kẻ không ăn năn. Qua đó, Ngài kêu gọi mọi người hãy tránh xa tội lỗi và tiếp nhận sự cứu rỗi Ngài ban. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được nhắc nhở về sự nghiêm trọng của tội lỗi, thôi thúc sống thánh khiết, và nhiệt thành chia sẻ Tin Lành. Hãy luôn nhớ rằng, nhờ đức tin nơi Chúa Giê-xu, chúng ta đã thoát khỏi Gehenna và được hưởng sự sống đời đời với Ngài.