Một Người Đàn Ông Cưới Một Phụ Nữ Đã Từng Ly Hôn Có Thể Phục Vụ Trong Lãnh Đạo Hội Thánh Không?
Trong hành trình tìm kiếm và lập nên những người lãnh đạo thuộc linh, Hội Thánh thường đối diện với những câu hỏi thực tế và đầy thách thức về quá khứ của các ứng viên. Một trong những vấn đề phức tạp đó là: Liệu một người đàn ông kết hôn với một người phụ nữ đã từng ly hôn có đủ tiêu chuẩn để đảm nhận chức vụ lãnh đạo như trưởng lão hay chấp sự không? Câu hỏi này chạm đến sự giao thoa giữa luật pháp Kinh Thánh, ân điển cứu chuộc, và sự khôn ngoan trong việc quản trị Hội Thánh. Để trả lời, chúng ta phải trở về với Lời Đức Chúa Trời, xem xét các nguyên tắc, phân tích ngôn ngữ gốc, và cầu xin sự khôn ngoan từ Đức Thánh Linh.
Trước khi đi vào tình huống cụ thể, chúng ta phải thiết lập nền tảng từ những tiêu chuẩn Kinh Thánh rõ ràng. Hai phân đoạn then chốt là 1 Ti-mô-thê 3:1-7 và Tít 1:5-9, nơi Sứ đồ Phao-lô liệt kê các phẩm chất cho chức “giám mục” (episkopos – ἐπίσκοπος) hay “trưởng lão” (presbyteros – πρεσβύτερος), và chức “chấp sự” (diakonos – διάκονος) trong 1 Ti-mô-thê 3:8-13.
Đặc biệt, 1 Ti-mô-thê 3:2 chép: “Vậy, người giám mục cần phải không chỗ trách được, chồng của một vợ (trong nguyên văn Hy Lạp: mias gynaikos andra – μιᾶς γυναικὸς ἀνήρ), có tiết độ, có tài trí, xứng đáng, hay tiếp khách và khéo dạy dỗ.” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Cụm từ then chốt “chồng của một vợ” (mias gynaikos andra) đã trở thành tâm điểm của nhiều cuộc tranh luận giải kinh. Nó có nghĩa là gì? Có ít nhất ba cách giải thích chính:
- Cách giải thích 1: Chỉ có một vợ trong suốt đời. Theo quan điểm này, người lãnh đạo không được là người đã tái hôn sau khi vợ qua đời (góa vợ rồi cưới vợ khác), hoặc tuyệt đối không được là người đã ly hôn và tái hôn. Cách hiểu này thường dựa trên bối cảnh văn hóa La Hy thời đó, nơi tình trạng đa thê hoặc ly dị dễ dàng có thể phổ biến.
- Cách giải thích 2: Trung thành trong hôn nhân hiện tại. Cụm từ nhấn mạnh đến sự chung thủy, không ngoại tình. Người đàn ông phải là “một người chồng của một người vợ,” tức là chỉ yêu thương và gắn bó với vợ mình, không có những mối quan hệ bất chính. Cách hiểu này tập trung vào tính toàn vẹn của hôn nhân hiện tại hơn là lịch sử hôn nhân trong quá khứ.
- Cách giải thích 3: Đời sống hôn nhân có trật tự, không hỗn loạn. Trong bối cảnh, Phao-lô đang thiết lập trật tự cho Hội Thánh. Người lãnh đạo phải có một đời sống gia đình gương mẫu, không rơi vào những tình trạng hôn nhân phức tạp, gây vấp phạm hoặc làm mất uy tín chức vụ. Điều này có thể bao hàm việc không có nhiều vợ (đa thê), không sống trong tình trạng ngoại tình, và có lẽ cả việc không có một lịch sử ly hôn tái hôn phức tạp.
Hầu hết các nhà giải kinh Tin Lành cân bằng giữa cách giải thích 2 và 3, đồng thời xem xét bối cảnh rộng hơn của Kinh Thánh về hôn nhân và ly dị.
Để hiểu tình huống “người đàn ông cưới một phụ nữ đã ly hôn,” chúng ta cần quay lại lời dạy của Chúa Giê-xu về ly dị. Trong Ma-thi-ơ 19:3-9, người Pha-ri-si hỏi Ngài về việc ly dị. Chúa Giê-xu đưa họ trở lại nguyên tắc ban đầu của Đức Chúa Trời về sự kết hợp một vợ một chồng và tuyên bố: “Vậy, những kẻ nào Đức Chúa Trời đã phối hiệp, thì loài người không được phân rẽ.” (câu 6). Khi bị chất vấn về luật Môi-se cho phép ly dị (Phục Truyền 24:1), Chúa đáp: “Ấy vì lòng các ngươi cứng cỏi, nên Môi-se cho phép để vợ, chứ lúc ban đầu không có như vậy.” (câu 8).
Chúa Giê-xu chỉ ra một ngoại lệ cho phép ly dị: “Ta phán cùng các ngươi, nếu ai để vợ mình không phải vì cớ ngoại tình, mà cưới vợ khác, thì người ấy phạm tội tà dâm; và ai cưới người đàn bà bị để, thì cũng phạm tội tà dâm.” (Ma-thi-ơ 19:9). Trong nguyên văn Hy Lạp, từ “ngoại tình” là porneia (πορνεία), thường chỉ đến các hình thức bất khiết tình dục nghiêm trọng. Điều này thiết lập nguyên tắc: Ly dị chỉ được Kinh Thánh cho phép (không phải khuyến khích) trong trường hợp người phối ngẫu phạm tội ngoại tình. Tuy nhiên, ngay cả trong trường hợp đó, việc ly dị không phải là mệnh lệnh bắt buộc; sự tha thứ và hàn gắn vẫn là con đường tốt nhất.
Vậy, việc tái hôn sau ly dị được xem như thế nào? Theo lời dạy trực tiếp của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 19:9 và Lu-ca 16:18, nếu một người ly dị không dựa trên căn nguyên ngoại tình (porneia) và tái hôn, thì họ phạm tội tà dâm. Nhưng nếu ly dị dựa trên căn nguyên ngoại tình (người vợ/vợ cũ đã phạm tội đó), thì người vô tội (người chồng bị phản bội) được tự do và có thể tái hôn mà không phạm tội tà dâm. Đây là quan điểm được nhiều học giả Tin Lành chấp nhận.
Bây giờ chúng ta áp dụng các nguyên tắc trên vào tình huống: Một người đàn ông (chưa từng kết hôn hoặc góa vợ) cưới một người phụ nữ đã từng ly hôn. Chúng ta phải đặt câu hỏi về bối cảnh ly hôn của người phụ nữ trước khi cô ấy trở thành tín hữu (nếu có).
Trường hợp 1: Người phụ nữ ly dị trước khi trở lại tin Chúa. Kinh Thánh dạy rằng trong Đấng Christ, mọi sự đều trở nên mới (2 Cô-rinh-tô 5:17). Sự tha thứ của Chúa bao trùm mọi tội lỗi trong quá khứ, kể cả những sai lầm trong hôn nhân. Nếu cuộc hôn nhân hiện tại của người đàn ông này là trung thành, thánh khiết và vững chắc, thì lịch sử ly hôn đã được tha thứ của người vợ có thể không tự động loại trừ anh khỏi chức vụ. Tuy nhiên, cần sự khôn ngoan để đánh giá: Liệu tình trạng này có gây vấp phạm hoặc làm giảm uy tín lãnh đạo trong Hội Thánh địa phương cụ thể đó không? Liệu gia đình họ có thực sự là “một gia đình gương mẫu” như yêu cầu (1 Ti-mô-thê 3:4-5)?
Trường hợp 2: Người phụ nữ là nạn nhân của sự ngoại tình (bị chồng cũ phản bội) và ly dị theo căn nguyên Kinh Thánh. Trong ánh sáng của Ma-thi-ơ 19:9, cô ấy có thể được xem là người “vô tội” và cuộc hôn nhân hiện tại của cô là hợp lệ trước mặt Đức Chúa Trời. Trong trường hợp này, rào cản về mặt nguyên tắc Kinh Thánh cho chức vụ của người chồng hiện tại là rất thấp, vì hôn nhân của họ được xây dựng trên nền tảng thuận theo ý Chúa.
Trường hợp 3: Người phụ nữ là người gây ra ly dị (phạm tội ngoại tình) hoặc ly dị vì những lý do không thuộc căn nguyên Kinh Thánh, và sau đó tái hôn. Đây là tình huống phức tạp hơn. Dù cả hai đã được tha thứ bởi ân điển, nhưng Kinh Thánh xem cuộc hôn nhân hiện tại của họ là đang sống trong tội tà dâm (theo cách hiểu nghiêm khắc nhất của Ma-thi-ơ 19:9). Một người đang sống trong tình trạng như vậy khó có thể đáp ứng tiêu chuẩn “không chỗ trách được” và “chồng của một vợ” theo nghĩa có một đời sống hôn nhân mẫu mực, trật tự. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng lãnh đạo và uy tín của anh.
Sau khi phân tích nguyên tắc, Hội Thánh cần áp dụng với sự khôn ngoan, nhạy cảm mục vụ và tấm lòng yêu thương. Dưới đây là một số hướng dẫn thực tế:
1. Xem Xét Toàn Bộ Con Người Và Sự Trưởng Thành Thuộc Linh: Tiêu chuẩn “chồng của một vợ” chỉ là một trong hơn 15 phẩm chất được liệt kê trong 1 Ti-mô-thê 3 và Tít 1. Chúng ta phải xem xét toàn diện: đời sống đạo đức, khả năng dạy dỗ, quản trị gia đình tốt, uy tín với người ngoài… Một người có quá khứ phức tạp nhưng đã kinh nghiệm sự biến đổi sâu sắc, có đời sống hiện tại gương mẫu và được Hội Thánh tín nhiệm, có thể là ứng viên tốt hơn một người không có “vết nhơ” nào nhưng lại thiếu sự trưởng thành và nhiệt huyết.
2. Tìm Kiếm Sự Hiệp Một Trong Hội Thánh: Quyết định nên được thảo luận và cầu nguyện kỹ lưỡng bởi hội đồng trưởng lão hoặc những người lãnh đạo hiện có. Tránh những quyết định độc đoán. Công tác lãnh đạo đòi hỏi sự tin cậy từ hội chúng. Nếu việc bổ nhiệm gây ra chia rẽ hoặc vấp phạm không cần thiết cho nhiều tín hữu, có lẽ cần thêm thời gian hoặc xem xét một chức vụ khác phù hợp hơn.
3. Phân Biệt Giữa “Đủ Tư Cách” Và “Được Kêu Gọi”: Có thể một người đủ tư cách về mặt nguyên tắc (không bị Kinh Thánh cấm), nhưng chưa hẳn là người được Đức Chúa Trời kêu gọi cho chức vụ lãnh đạo tại một thời điểm nhất định. Sự kêu gọi phải đến từ Chúa, được xác nhận bởi Hội Thánh và lòng nhiệt thành phục vụ của chính người đó.
4. Ưu Tiên Sự Gương Mẫu Của Gia Đình: 1 Ti-mô-thê 3:4-5 nhấn mạnh người lãnh đạo phải “cai trị tốt nhà mình”. Gia đình của ứng viên – bao gồm mối quan hệ với vợ và con cái – phải là một bằng chứng sống động cho sự khôn ngoan và yêu thương của Chúa. Một cuộc hôn nhân thứ hai được xây dựng trên Đấng Christ, đầy ắp tình yêu thương và sự tôn trọng, có thể là một chứng tá mạnh mẽ về sự phục hồi.
5. Sống Dưới Ân Điển Nhưng Không Lợi Dụng Ân Điển: Chúng ta rao giảng ân điển tha thứ vô điều kiện, nhưng chức vụ lãnh đạo đi kèm với trách nhiệm cao hơn (Gia-cơ 3:1). Không nên sử dụng ân điển như một cái cớ để bỏ qua các tiêu chuẩn rõ ràng của Kinh Thánh. Cần có thái độ nghiêm túc, khiêm nhường và kính sợ Chúa.
Câu hỏi về việc một người đàn ông cưới một phụ nữ đã ly hôn có thể lãnh đạo Hội Thánh không có câu trả lời đơn giản “có” hoặc “không” cho mọi trường hợp. Câu trả lời nằm ở sự cân bằng giữa nguyên tắc thánh khiết của Đức Chúa Trời và ân điển phục hồi của Ngài.
Chúng ta phải bắt đầu từ các tiêu chuẩn Kinh Thánh cao quý, tôn trọng sự thánh khiết của hôn nhân mà Đức Chúa Trời đã lập. Đồng thời, chúng ta không được quên rằng Hội Thánh được xây dựng bởi những con người đã được cứu chuộc khỏi muôn vàn tội lỗi. Các lãnh đạo vĩ đại như Môi-se (từng giết người), Đa-vít (ngoại tình và mưu sát), và Phao-lô (bắt bớ Hội Thánh) đều có quá khứ đen tối nhưng đã được Chúa tha thứ và sử dụng cách quyền năng.
Cuối cùng, mỗi Hội Thánh địa phương, dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh và Lời Chúa, cần cầu nguyện và xem xét kỹ lưỡng từng trường hợp cụ thể. Mục tiêu tối thượng không phải là loại trừ dựa trên một quy tắc cứng nhắc, mà là lập nên những người lãnh đạo có lòng trong sạch, đời sống gương mẫu, và có khả năng chăn dắt bầy của Đức Chúa Trời cách trung tín (1 Phi-e-rơ 5:2-3). Dù có đứng trong chức vụ lãnh đạo hay không, mỗi chúng ta đều được kêu gọi sống một đời sống thánh khiết, yêu thương và làm sáng danh Chúa trong mọi mối quan hệ, đặc biệt là trong gia đình – nơi làm chứng mạnh mẽ nhất cho quyền năng phục hồi của Phúc Âm.